民話資料

гээ, тиэк. үрүмкүчэккээн. үрилыл бидды орочiл.

gəə, tiək. urumkučəkkəən. urilʉl biddʉ oročɪl.

さあて。 短いのを（語ろう）。 定住して 暮らしていた、 エウェンが。

чисто орочiл. тар тала орочiл... үрилилдүлэ, үн

chisto oročɪl. tar tala oročɪl... urilildulə, un

純粋な エウェンたち。 そうして そこに エウェンたちの 定住している中に そうして

бивээттын бэjкэкэн хүрүлни-дэ түнӈэн,

biwəəttʉn bəjkəkən xurulni-də tunŋən,

暮らしていた、 ある人が、 その子供は 五人だ、

атiкаӈчааннi-да асiкакан. эстын-дэ эӈэjээл бис.

atɪkaŋčaannɪ-da asɪkakan. əstʉn-də əŋəjəəl bis.

その妻にも 一人の女が（いた）。 彼らは 裕福ではなかった。

ӈүүныч эрэғлэ хөлнэз̌ил нимэкүлдүли з̌уутааннi

ŋuunʉč ərəɣlə xɵlnəǰil niməkulduli ǰʊʊtaannɪ

いつもいつも 遠来の客が（来ると）、 近所をくまなく、家ごとに

түттөөттын тарак бэjjэкэн.

tuttɵɵttʉn tarak bəjjəkən.

駆けずり回っていた、 その 人は。

элэкэс-тэ иимнын гөөнни, ''гэлэ! нiмкаалры! нiмкаалры!''

ələkəs-tə iimnʉn gɵɵnni, ''gələ! nɪmkaalrʉ! nɪmkaalrʉ!''

たった今（家に）入ったばかりでもう 言う、 「さあ、 物語を語れ、 語ってくれ、」と。

тарбыт-та нiмкаанз̌iз̌iллоотты. авгiт-та хөлнэз̌ил эмрэкытын-ээ～

tarbʉt-ta nɪmkaanǰɪǰɪlloottʉ. awgɪt-ta xɵlnəǰil əmrəkʉtʉn-əə～

そんなわけで 物語を語り始めた。どこからか 遠来の客が 来ると、

''тавур миндүлэ иидээтын гөөлрэ!'' з̌эбыз̌икээнни

''tawʊr mindulə iidəətʉn gɵɵlrə!'' ǰəbʉǰiwkəənni

「その人を 私の家へ 入るように 言ってくれ!」 食事を食べていさせる、

њаан атiкантакij гөөнни, ''хiнмач өлээтли з̌эбдээтын хiнмач, хiнмач.''

ňaan atɪkantakɪj gɵɵnni, ''xɪnmač ɵləətli ǰəbdəətʉn xɪnmač, xɪnmač.''

さあ 自分の妻へ 言う、 「はやく 煮ろ、彼らの食事を、はやく、はやく。」

тар элэкэс-тэ тэғры

tar ələkəs-tə təɣrʉ

そうして（彼は物語を聞いていて眠ってしまってまた朝に） 起きるやいなや、

''тиэк, нiмкаалi! эррөj аач нiмкаан, элэкэн, элэкэн, элэкэн.''

''tiək, nɪmkaalɪ! ərrɵj aač nɪmkaan, ələkən, ələkən, ələkən.''

「さあ、語れ! こんな風に 物語無しなんて、もうこりごりだ、もう十分寝ただろう。」

тарбыт-та, тачiн эрэғлэ ииниj чөптүрэ нiмкаањ гүргэлээттэн.

tarbʉt-ta, tačɪn ərəɣlə iinij čɵpturə nɪmkaaň gurgələəttən.

そんな風で、そのように いつも 生涯中 ずっと 物語（を聞くこと）で 仕事としていた。

тар, өмнэкээн атiкаӈчааннi нээjин, ''эрэғэр эз̌и хөлнэз̌илбү хiiлгiтты

tar, ɵmnəkəən atɪkaŋčaannɪ nəəjin, ''ərəɣər əǰi xɵlnəǰilbu xɪɪlgɪttʉ

そうして ある時 その妻が 叱った、「ずうっと お客を 苦しめるな、

эдлээтын jаав-да гөөн, нимкаан аjмыкан

ədləətʉn jaaw-da gɵɵn, nimkaan ajmʉkan

まだ自分が 何も 言い始めないうちに、 話を、 ちゃんと、

элэкэн, элэкэн, элэкэн.''

ələkən, ələkən, ələkən,'.''

『もうこりごりだ、もう十分寝ただろう、』だなんて（言うな）。」

''тибз̌ээным бии.''

''tibǰəənʉm(1) bii.''

「（だって話がとても）好きなんだもの、オレは。」[(1)協力者は xəbǰənʉm であろうという。訳もそのように解釈してつけた。]

тар өмнэкээн-ты, өмын бэимкэр эмрын. хағдiмкыр бэj.

tar ɵmnəkəən-tʉ, ɵmʉn bəimkər əmrʉn. xaɣdɪmkʉr bəj.

そうして ある時、 一人の 大きな男が やって来た。 年輩の 人だ。

тала иин. ''маата,'' гөөнни, ''хiнмач тиэк нiмкаӈаанрi.

tala iin. ''maata,'' gɵɵnni, ''xɪnmač tiək nɪmkaŋaanrɪ.

その家に 入った。「お客さん、」と 言う、 「はやく さあ 物語を始めて下さい。

з̌эбыддиj одамнiм-ыттэ.'' гөөнни, ''эсэм нiмкаваатты.

ǰəbʉddij odamnɪm-ʉttə.'' gɵɵnni, ''əsəm nɪmkawaattʉ.

食べ 終わったならすぐに。」（客は） 言う、 「私は 普通は語らないんだ。」

өмнэкээн-ты нiмкаанз̌iз̌iлрын. гөөнни, ''элэкэн,''

ɵmnəkəən-tʉ nɪmkaanǰɪǰɪlrʉn. gɵɵnni, ''ələkən,''

（しかしその後） 話し始めた。 （主人は）言う、 「もうこりごりなんだ、」と

касағчiн ӈүүныч. ''тамз̌iм нiмкаандулi.''

kasaɣčɪn ŋuunʉč. ''tamǰɪm nɪmkaandʊlɪ.''

しつこくねだった、ひどく。 「お金を払おう、物語に。」

гөөнни, ''этээнри, jаарiлi нiмкаандулi тамаччiнрi.

gɵɵnni, ''ətəənri, jaarɪlɪ nɪmkaandʊlɪ tamaččɪnrɪ.

（客は）言う、「そんなことするな、どんな 物語に お金を払うというんだ。」

аз̌iт этикээн iрканӈаттын, хэтыз̌з̌иӈээвэн

aǰɪt ətikəən ɪrkanŋattʉn, xətʉǰǰiŋəwən

本当は じいさんを からかっている、 （聞き手を） 疲れさせる

элэкэн эз̌и jэнӈэн энни хэчүтты. тар касығ iiлкан,

ələkən əǰi jənŋən ənni xəčuttʉ. tar kasʉɣ ɪɪlkan,

まだ 舌が 疲れていないうちに。そうして ねだる、実際には、

''тарбыт-такан,'' гөөнни, ''биз̌эн-тэн өмым нiмкаандааку,''

''tarbʉt-takan,'' gɵɵnni, ''biǰən-tən ɵmʉm nɪmkaandaakʊ,''

「今すぐに、」と、（そこでついに） 言った、「しょうがない、一つ 話をしよう、」と

гөөнни тарак этикэкэjэ, ''тиэк тэғли аiч долчiдааj.''

gɵɵnni tarak ətikəkəjə, ''tiək təɣli aɪč dolčɪdaaj.''

言った、その じいさんは、 「さあ 座れ、良く 聞けるように。」

дээпки тэғэддэн-эси бэjjэкэн. эчин гөөнни,

dəəpki təɣəddən-əsi bəjjəkən. əčin gɵɵnni,

向かいに 座った、 その人は。 こんな風に 言った、

''го～род биддын өмнэкээн-ты бэjjэкэн нiмкамааjа,

''go～rod biddʉn ɵmnəkəən-tʉ bəjjəkən nɪmkamaaja,

「街が あった、 ある時 ある人が、物語を好む人が、

аjаврijакан хүклэннын. .....'' өмнэкээн ээтэвкичилрин. авурылрын.

ajawrɪjakan xuklənnʉn. .....'' ɵmnəkəən əətəwkičilrin. awʊrʉlrʉn.

狂ったように好きな人が 居眠りをした。・・・」 夢を見だした。気を失った。

өмнэкээн өөрыпыл этикэкэjэ өөрып нiмкаанз̌иччакаjа ноӈандук өмнэкээн-ты

ɵmnəkəən ɵɵrʉpʉl ətikəkəjə ɵɵrʉp nɪmkaanǰiččakaja noŋandʊk ɵmnəkəən-tʉ

その おじいさんと その 語り手は、 その彼らから

з̌өөр нүгдээл оод. хiiкутiч ӈаалытын-дэ эрэк ӈаал.

ǰɵɵr nugdəəl ood. xɪɪkʊtɪč ŋaalʉtʉn-də ərək ŋaal.

二匹の クマに なっていた。 彼らの手だけは こんな（人間の）手だ。

њаан гөөнни, ''тиэк-лэ оон њаан биз̌ип тиэк нүгдээлњүн.

ňaan gɵɵnni, ''tiək-lə oon ňaan biǰip tiək nugdəəlňun.

言う、 「さあ、 どうやって 暮らしていけようか、今 クマたちと。

њаан нүгдээлдү асукут хiаввоотты. эстын-дэ аjавры.

ňaan nugdəəldu asʊkʊt xɪawwoottʉ. əstʉn-də ajawrʉ.

クマに あやうく 噛みつかれそうにもなった。 クマは彼らを嫌った。

њэвтэлин з̌эбинир, з̌уғунiдулi њаан эр хүклэддыкырбү з̌эбинидды.

ňəwtəlin ǰəbinir, ǰʊɣʊnɪdʊlɪ ňaan ər xukləddʉkʉrbu ǰəbiniddʉ.

川岸に沿って 食べ歩いた、 夏に、 ほれ、人の寝ている時、食べた。

њаан өөрыпын бэjjэкэн ээтыррөөттын-тыкээнин гөөвээттын,

ňaan ɵɵrʉpʉn bəjjəkən əətʉrrɵɵttʉn-tʉkəənin(2) gɵɵwəəttʉn,

その（話し好きの） 男は ひどく泣いた、 言う、[(2)このように聞こえるが、協力者は -tʉkəənin ではなく、-tʉkəin とするのがよいという。]

''эр-тэкээнин хiiлус-ысы, оон,'' њаан, тиэк гөөнни,

''ər-təkəənin xɪɪlʊs-ʉsʉ, oon,'' ňaan, tiək gɵɵnni,

「このような 辛さは、 どんなにか、 」 今 言う、

''бии нiмкаањ-тыкањ гүргэлэттым тарбыт-та,'' гөөнни

''bii nɪmkaaň-tʉkaň gurgələttʉm tarbʉt-ta,'' gɵɵnni

「私が 話ばかりで（それを） 仕事としていたために、そのことから、」と 言う、

''нүгдээл оовканынры, хии-тыттэ.''

''nugdəəl oowkanʉnrʉ, xii-tʉttə.''

「クマに したんだな、 おまえが。」

''jаак-та оодыкын тиэк хии-тэттэ њооғысӈыраӈаанрi. маавз̌iп,''

''jaak-ta oodʉkʉn tiək xii-təttə ňooɣʉsŋʉraŋaanrɪ. maawǰɪp,''

「何か 起きたなら さあ、 おまえが 先に行けよ。 我々は殺されるだろう、」と

гөөнни, ''тиэк, jаак мүтү бэилз̌и гэрбэччир.

gɵɵnni, ''tiək, jaak mutu bəilǰi gərbəččir.

言う、 「今、 どうして 我々を 人間であると 見分けられようか。

эв iiркалграӈаанрi-ул jаак-ул бүjүсылрыкэтын. мүт њэкчип.

əw ɪɪrkalgʉraŋaanrɪ-ʊl jaak-ʊl bujusʉlrʉkətʉn. mut ňəkčip.

さあ 叫んでくれ、 誰かが 狩りを始めたならば。 私たちは そうしよう。

тачiн хiiлаз̌аанры iiлкан дэғни

tačɪn xɪɪlaǰaanrʉ ɪɪlkan dəɣni

そのように 長いこと苦しんで暮らした、それさえも、（時間が）飛ぶように過ぎると、

тар асыпаар-ысi оок-та нүгдээл оодiтын.

tar asʉpaar-ʉsɪ ook-ta nugdəəl oodɪtʉn.

そうして 忘れてしまった、 いつ クマに 彼らはなったのか。

тарбытта-да нэғни-дэ, түвүни-дэ оодiз̌и...

tarbʉt-ta-da nəɣni-də, tuwuni-də oodɪǰi...

そうして 春に、 冬に なった。

''хии иӈыниттэ з̌окаласчiр.

''xii iŋʉni-ttə ǰokalasčɪr.

「おまえ、寒がりやの おまえは全てに同意したじゃないか（物語を聞く時に）。

өмнэкээн ӈаалытын-дэ.... өмнэкээн з̌уғунi ооддын-ыси.

ɵmnəkəən ŋaalʉtʉn-də.... ɵmnəkəən ǰʊɣʊnɪ ooddʉn-ʉsi.

彼らの手も・・・ 夏に なった。

''тиэк-кыл,'' гөөнни, ''њамалчiз̌iп.'' тэвтыв окалаз̌з̌оотты.

''tiək-kʉl,'' gɵɵnni, ''ňamalčɪǰɪp.'' təwtʉw okalaǰǰoottʉ.

「今やっと、」と 言う、 「我々は暖まってくるだろう。」 ベリーを 食べていた。

њаан тэвлэз̌ив итты элэкэс-тэ гiркалракатын

ňaan təwləǰiw ittʉ ələkəs-tə gɪrkalrakatʉn

それで ベリーを集めに来る人を 見た、 彼らが歩いて来るやいなや、

төөрэчисчилрыкытын өмнэкээн ''тавурак!

tɵɵrəčisčilrʉkʉtʉn ɵmnəkəən ''tawʊrak!

話しかけようとし始めると、 「ほれ危ないぞ!

нүгдээл-э jаа-да-вур боддоотты.'' дэриссөөтты њаан.

nugdəəl-ə jaadaawʊr boddoottʉ.'' dərissɵɵttʉ ňaan.

クマたちが なぜだか 追って来るぞ、」と（人々は）逃げ去ってしまった。

''тиэк көjээнри,'' гөөнни, ''jаак бэилз̌и гэрбэтты?''

''tiək kɵjəənri,'' gɵɵnni, ''jaak bəilǰi gərbəttʉ?''

「そうれ 見ろ、」と 言う、 「どうして （我々のことを）人間だと 見分けられようか。」

њаан тар, тарбытта-да мөөнтэлсы, з̌уғуни-да олра манун-уси.

ňaan tar, tarbʉtta-da mɵɵntəlsʉ, ǰʊɣʊni-da olra manʊn-ʊsi.

そうして、 秋になった、 夏の 魚も 尽きた。

тали њэвтэли нуукуjав тавiнiз̌з̌оотты.

tali ňəwtəli nʊʊkʊjaw tawɪnɪǰǰoottʉ.

その 岸辺に沿って 死んだ魚を 拾い集めて食べていた。

њаан нүгдээлдү эливүлдү iiркарду тиэввөөтты хiiкутiч.

ňaan nugdəəldu əliwuldu ɪɪrkardʊ tiəwwɵɵttʉ xɪɪkʊtɪč.

それで クマに 本物（のクマ）に 叫びながら 奪い取られた

инӈаччаантын ээjдү нiiлран хiiкутiч бүлэкэғли-дэ гiркаваатмi

inŋaččaantʉn əəjdu nɪɪlran xɪɪkʊtɪč buləkəɣli-də gɪrkawaatmɪ

体の毛が 全部 抜けてしまった、 ぬかるんだ柔らかい場所を 歩き回ると、

ӈаалытын-дэ ээjдү абдан, абдакан-да хiiкутiч, тарбыт-такан утаанз̌iлрiн-асi.

ŋaalʉtʉn-də əəjdu abdan, abdakan-da xɪɪkʊtɪč, tarbʉt-takan ʊtaanǰɪlrɪn-asɪ.

彼らの手（の毛）も 全部 剥げる、抜ける、 そうして 不平を並べ始めた。

гөөнни, ''тиэк түвүнидү иӈымз̌ип. мүт,'' гөөнни ''үӈдээкүн тиэк.''

gɵɵnni, ''tiək tuwunidu iŋʉmǰip. mut,'' gɵɵnni ''uŋdəəkun tiək.''

言う、 「今 冬に 凍えてしまうだろう。我らは、」と 言う、「ああしよう、今。」

хағдiдмыр өөрып нiмкаанз̌i этикэкэjэ гөөнни,

xaɣdɪdmʉr ɵɵrʉp nɪmkaanǰɪ ətikəkəjə gɵɵnni,

年輩の方の、あの 語り手の じいさんは 言う、

''эр тиэк үрээкчээнтэки хөрдээкүн. тала мүттөн из̌з̌элбүсин

''ər tiək urəəkčəəntəki xɵrdəəkun. tala muttɵn iǰǰəlbusin

「ほら、今 丘へ 去ろう。 そこに 私たちで 誰にも命令されずに、

з̌аалгусимур з̌ууғавур ооднадаакун. оон-ыси,'' гөөнни,

ǰaalgʊsimʊr ǰʊʊɣawʊr oodnadaakʊn. oon-ʉsi,'' gɵɵnni,

自分たち二人のために 自分たちの家を 作りに行こう。 どうするんだ、」と 言う、

''эчин гiркавааччiз̌з̌iп. маавз̌iп бэилдү хiiкутiч.

''əčin gɪrkawaaččɪǰǰɪp. maawǰɪp bəildu xɪɪkʊtɪč.

「こんな風に ただうろつき回っていて。 殺されるだろう、 人に。

jаак бэj бисиз̌ит гөөнз̌ир.'' њаан өмнэкээн-ты хөрыдды-си.

jaak bəj bisiǰit gɵɵnǰir.'' ňaan ɵmnəkəən-tʉ xɵrʉddʉ-si.

どうして（我々が） 人間で あると （人が）言うだろうか。」それで（山へ）去った

үлысчиз̌ээнры, бумӈав аткiкам үлры.

ulʉsčiǰəənrʉ, bʊmŋaw atkɪkam ulrʉ.

やっと掘り始めた、 丸々 一ヶ月間 掘った。

оон ӈаалыч остыч үлз̌ир.

oon ŋaalʉč ostʉč ulǰir.

どうやって 人間の手で、人間の爪で （彼らは） 掘ることができようか。

њаан мооч хүчисчивээттын. тарбыт-та гөөнни, ''тиэк эрэв,''

ňaan mooč xučisčiwəəttʉn. tarbʉt-ta gɵɵnni, ''tiək ərəw,''

棒で 突き刺していた（掘ろうとした）。そうして 言う、 「今 これを、」と

гiадмыр хағдiдмыр з̌өөкөкэн хiакiтал ээлгылээтын тар үлыз̌илритэн.

gɪadmʉr xaɣdɪdmʉr ǰɵɵkɵkən xɪakɪtal əəlgʉləətʉn tar ulʉǰilritən.

別の方の 年輩の方が、 二本の 木の 間を、 さあ 彼らは掘り始めた。

''тиэк,'' гөөн, ''үӈдээкүн мооч тiбактаакун

''tiək,'' gɵɵn, ''uŋdəəkun mooč tɪbaktaakʊn

「今、」と言う、「ああしよう、棒で 穴を穿つ、

болгi-тiтта нээдэвүр төөрдэдээвүр.

bolgɪ-tɪtta nəədəwur tɵɵrdədəəwur.

ツンドラの地面を這う低木で 覆われた、 地面を。

тар њаан iманры пораз̌iлрын хүүнӈэ эттэки иӈэњэтки-э.

tar ňaan ɪmanrʉ poraǰɪlrʉn xuunŋə əttəki iŋəňətki-ə.

さあそこで 雪が 降り出した、風が吹いて来た、 そこへ 北から、

ӈаалу хүүз̌ээњњөөттын. ''тачiн,'' гөөнни, ''эр-тэкэн тиэк,'' гөөнни,

ŋaalʊ xuuǰəəňňɵɵttʉn. ''tačɪn,'' gɵɵnni, ''ər-təkən tiək,'' gɵɵnni,

手に 息を吹きかけた。「こんな風に、」と 言う、 「ゆっくりとでは 今、」と 言う、

''бэилдү ичивз̌ип,'' гөөнни, ''эчин үлми.''

''bəildu ičiwǰip,'' gɵɵnni, ''əčin ulmi.''

「人に 我々は見られるだろう、」と 言う、 「こんな風に 掘っていたら。」

гору～ тар болонi ооднi-сi. иӈэњ асукут з̌акуллооттын.

gorʊ～ tar bolonɪ oodnɪ-sɪ. iŋəň asʊkʊt ǰakʊlloottʉn.

長いこと その 秋も 経っていた。とても寒く あやうく 命も尽きるところだった。

њаан гiаj гөөвээттын, ''үрлив хiiрадлi. њамалчiдааку.''

ňaan gɪaj gɵɵwəəttʉn, ''urliw xɪɪradlɪ. ňamalčɪdaakʊ.''

それで 自分の相手に 頼んでいた、「腹に 息を吹きかけろ。私が暖まるように。」

њаан гiа тачiн хiiраз̌з̌ооттын.

ňaan gɪa tačɪn xɪɪraǰǰoottʉn.

また 相手も そのように 息を吹きかけていた。

ораату-да тээдэӈэв эмүритэн, jаав њаан гөөнз̌ин. њаан өмнэкээн-ты.

oraatʊ-da təədəŋəw əmuritən, jaaw ňaan gɵɵnǰin. ňaan ɵmnəkəən-tʉ.

草も 敷く（座る）のに 持って来た、何を さらに 言おうか。

тиэк гөөнни, ''иӈынилрин,'' гөөнни,

tiək gɵɵnni, ''iŋʉnilrin,'' gɵɵnni,

今 言う、 「寒くなってきた、」と 言う、

''тиэк з̌акулсооттын биз̌энылырыкын,'' гөөнни,

''tiək ǰakʊlsoottʉn biǰənʉlʉrʉkʉn,'' gɵɵnni,

「今 失われてしまうだろう、 自分たちの命が、」と 言う、

''иӈымэндү көкэслэвүр үрээчил кiмаддататата өмнэкээн-ты.''

''iŋʉməndu kɵkəsləwur urəəčil kɪmaddatatata ɵmnəkəən-tʉ.''

「寒さで 我らの死が まるで 準備しているかのようだ。」

''jаамi доолан иинни. төөрү,'' гөөн,

''jaamɪ doolan iinni. tɵɵru,'' gɵɵn,

「なぜか 中から 何かが聞こえたぞ。 土を（掘って）、」と （人々がやって来て）言う、

''хағырыз̌i њэкрын,'' гөөнни, бэилмиjэ эмры.

''xaɣʉrʉǰɪ ňəkrʉn,'' gɵɵnni, bəilmijə əmrʉ.

「穴を 作ったんだ、」と 言っている、 人が やって来たのだ。

''jаамi төөрэнтин иинни, элээ,'' гөөнни

''jaamɪ tɵɵrəntin iinni, ələə,'' gɵɵnni

「なぜなら 奴らの話し声が 聞こえたからだ。ここに、」と 言う、

''з̌өөр биситин, хүтын-гү гiа-да күчүкэкэкэн.

''ǰɵɵr bisitin, xutʉn-gu gɪa-da kučukəkəkən.

「二人 いた、 子供かなあ、 二頭目は やや小さいぞ。

з̌өөрэкэн хiакiтал ээлгэлэтын з̌уултаддiтын.

ǰɵɵrəkən xɪakɪtal əəlgələtʉn ǰʊʊltaddɪtʉn.

この二本の 木の そばに 奴らは家を建てたんだ。

доол таддалi үӈми эрэлли үртүкмүтын-э'' гөөн,

dool taddalɪ uŋmi ərəlli urtukmutʉn-ə'' gɵɵn,

中は、そこに沿って、周りを（見てみろ）、」と 言う、

''нипкүттын бисээ!'' ''тиэк,'' гөөнни,

''nipkuttʉn bisəə!'' ''tiək,'' gɵɵnni,

「出入り口は閉まっているぞ!（クマは）いるぞ!」 「さあ、」と 言う、

''көкээрып. эчин бэилдү,'' гөөнни ''бүjүвгүтэ-си.''

''kɵkəərʉp. əčin bəildu,'' gɵɵnni ''bujuwgutə-si.''

「オレたちは死ぬだろう。このように 人々に、」と 言う、 「狩られて。」

гөөн, ''хии тиэк үнӈээнри. хии з̌үллэ үнӈээнри.

gɵɵn, ''xii tiək unŋəənri. xii ǰullə unŋəənri.

言う、「おまえは 今 ああしろ。おまえが 先に ああするんだ。

хии з̌үллэ њөөӈээнри. гiдач,'' гөөнни, ''њэкчир маавуз̌iлрын-ысi.''

xii ǰullə ňɵɵŋəənri. gɪdač,'' gɵɵnni, ''ňəkčir maawʊǰɪlrʉn-ʉsɪ.''

おまえが 先に 出るんだ。槍で、」と 言う、「する気だ、（人々は）殺すつもりなんだ。」

''аjз̌iт,'' гөөнни, ''бисэ! э, мооттiнз̌iп-ы?'' гөөнни,

''ajǰɪt,'' gɵɵnni, ''bisə! ə, moottɪnǰɪp-ʉ?'' gɵɵnni,

「本当だ、」と （人々は）言う、 「いるぞ! 棒で突っつくか?」と 言う、

''эдээкүн моотты, эр чинӈэлрын үркэтын,

''ədəəkun moottʉ, ər činŋəlrʉn urkətʉn,

「いや、 突くまい、ほら、すっかり開け放たれている、彼らの戸は。

jаамi өөтэл њөөчэ,'' гөөн. ''эстын њөөчэл. бисээ?''

jaamɪ ɵɵtəl ňɵɵčə,'' gɵɵn. ''əstʉn ňɵɵčəl. bisəə?''

なぜなら、 ずっと前に 出て行ったからだ、」と 言う。「出て行ってはいない。いるか?」

iманрыч химӈэныч химӈэкындүк энни бисы боло,

ɪmanrʉč ximŋənʉč ximŋəkʉnduk ənni bis-ʉ bolo,

雪で、 暗くて、 とても暗いので（見えない）、（もう）秋ではないから、

ноябрь-да, декабрь-да бисин биз̌ин, ''маата-а!'' тиэк гөөнни,

nojabr'-da, dekabr'-da bisin biǰin, ''maata-a!'' tiək gɵɵnni,

11月にも、12月にも なっていたの だろう。「友よ、」と 今 言う、

''эррэ! өjгич хүчилривүтын эгз̌экэjээч мооч-а! өмнэ!'' тиэк гөөнни,

''ərrə! ɵjgič xučilriwutʉn əgǰəkəjəəč mooč-a! ɵmnə!'' tiək gɵɵnni,

「ああ、上から ほじくり始めたぞ、大きな 棒で。」 今 言う、

''њөөли хии з̌үллэ! хии, хинү з̌үллэ гiдладаатан.''

''ňɵɵli xii ǰullə! xii, xinu ǰullə gɪdladaatan.''

「出ろ、おまえが 先に。 おまえが、おまえを 先に 槍で刺させよう。」

өмнэкээн-ты коо нүгдэчэjэкэн, көрдэсэмнын

ɵmnəkəən-tʉ koo nugdəčəjəkən, kɵrdəsəmnʉn

ああ、その小さい方のクマは、 唸り始めるやいなや、

төөбдинэкэн өмнэкээн-ты гiдлан өмнэкээн аурылрын.

tɵɵbdinəkən ɵmnəkəən-tʉ gɪdlan ɵmnəkəən awʊrʉlrʉn.

踏みつけながら、 槍へ、 そこで気を失ってなってしまった。

хүрүлбы-мыл мiалрын-тыкээнин. атыкаӈчааннi, ''jаасчiн-да арiӈка?''

xurulbʉ-mʉl mɪalrʉn-tʉkəənin. atʉkaŋčaannɪ, ''jaasčɪn-da arɪŋka?''

自分の子供たちが皆 目を覚ました。 その妻が、 「どうしたのよ、あんた（悪霊め）?」

хiiкутiч хүлүтылрын. ''элэккэ,'' гөөнни, њаан,

xɪɪkʊtɪč xulutʉlrʉn. ''ələkkə,'' gɵɵnni, ňaan,

（走り回る夫を）追いかけた。「もうやめて、」と 言う、

чалымывчiз̌iлрын, гөөнни, ''jаасчiнры?''

čalʉmʉwčɪǰɪlrʉn, gɵɵnni, ''jaasčɪnrʉ?''

手足をバタバタさせて荒れ狂い始めた、言う、 「どうしたの?」

њаан гөөн, ''jаасчiрым? jаала-кка гiаву?''

ňaan gɵɵn, ''jaasčɪrʉm? jaala-kka gɪawʊ?''

言う、 「オレはどうしたんだ? どこだ、 私の連れは?」

гөөнни, ''эр бисым.''

gɵɵnni, ''ər bisʉm.''

言う、 「ほらここに 私はいるぞ。」

jаамi тэғэчиддын этикэкэjэ.

jaamɪ təɣəčiddʉn ətikəkəjə.

なぜだかたしかにそのまま（語り始めたときのまま）座っている、じいさんは。

гөөнни, ''нүгдээл-кэ,'' гөөнни, ''оок бисит?''

gɵɵnni, ''nugdəəl-kə,'' gɵɵnni, ''ook bisit?''

言う、 「クマだったのは、」と 言う、 「いつだったんだ?」

''эчил-ты,'' гөөнни, ''бисэ-э. бии-ккы нiмкаанз̌iддым.

''əčil-tʉ,'' gɵɵnni, ''bisə-ə. bii-kkʉ nɪmkaanǰɪddʉm.

「なっていないのだ、」と 言う、 「クマになどなってない。私が ただ物語を語ったんだ。

''эсэнри,'' гөөнни, ''тiiнапаанӈу чiiдалан нүгдээл оодiт.

''əsənri,'' gɵɵnni, ''tɪɪnapaanŋʊ čɪɪdalan nugdəəl oodɪt.

「いや違う、」と 言う、 「一昨年 前に クマに なったんだ。

этикэн, хiiлус-iсi.''

ətikən, xɪɪlʊs-ɪsɪ.''

じいさんよ、オレはつらい、疲れた。」

њаан њөөвээттин, њаан тэғэччөөттин. энни авурыллы асукут.

ňaan ňɵɵwəəttin, ňaan təɣəččɵɵttin. ənni awʊrʉllʉ asʊkʊt.

また 出て行ってみたり、 また 座ったりした。また気が狂いそうだった、あやうく。

''эррөө,'' гөөнни, ''хiiлус,'' њаан остыj, гөөнин jааруччооттын.

''ərrɵɵ,'' gɵɵnni, ''xɪɪlʊs,'' ňaan ostʉj, gɵɵnin jaarʊččoottʉn.

「ああ、」と 言う、 「しんどい、」と 自分の爪を、 いう、 よく見て調べた。

гөөнни, ''эрэк ээjдү, үӈрин өмнэкээн

gɵɵnni, ''ərək əəjdu, uŋrin ɵmnəkəən

言う、 「これは 全部 折れて無くなっているぞ、

эрэк остычааннi эртын эр мин эртывүн насамрi-ғчiн

ərək ostʉčaannɪ ərtʉn ər min ərtʉwun nasamrɪ-ɣčɪn

この 爪は、 根っこのところまで、 私のは 爪の根っこの所まで、とれたようで、

хитин үӈрин тарак өөтэл үлыччэ,'' гөөнни.

xitin uŋrin tarak ɵɵtəl ulʉččə,'' gɵɵnni.

無いぞ、ああなっちまったぞ、 ああして、ついさっき 掘ったからだ、」と 言う。

''тиэк-тыкэн эчэр-њүн,'' гөөнни,

''tiək-tʉkən əčər-ňun,'' gɵɵnni,

「たった今 そうだったんじゃないよ、」と 言う、

''аjз̌iт эчил-ты нүгдэ,'' гөөнни,

''ajǰɪt əčil-tʉ nugdə,'' gɵɵnni,

「実際には、ならなかったんだ、 クマに、」と 言う、

''эчил-тэ, авурунрi,'' гөөнни,

''əčil-tə, awʊrʊnrɪ,'' gɵɵnni,

「ならなかったんだよ、 おまえは気が狂っていたんだ」と 言う、

''тиэк эр-кы нiмкаан эсэнри нiмкаан тiiнапан чiiдалан нiмкаанз̌iз̌iлрiс

''tiək ər-kʉ nɪmkaan əsənri nɪmkaan tɪɪnapan čɪɪdalan nɪmkaanǰɪǰɪlrɪs

「今 これは、物語を、 物語は 一昨年 前に あなたは語り始めたんだ、

эр гөөнис, город биддын.

ər gɵɵnis, gorod biddʉn.

こう あなたは言ったんだ、『ある街があった』と。

гөөнни њаан бии нiмкаан тачiмут-ты тэғри өмнэкээн-ты.''

gɵɵnni ňaan bii nɪmkaan tačɪmʊt-tʉ təɣri ɵmnəkəən-tʉ.''

言った、 それで 私は 物語を その時にこそ 座って（聞いて）いたんだ。」

њөөри хитындү з̌уув гiркавааттын көjээттын

ňɵɵri xitʉndu ǰʊʊw gɪrkawaattʉn kɵjəəttʉn

外へ出てみたり、そこいらじゅうを、家を 歩き回った、見た、

таракат гөөнни, ''аускi-да эчил-ты оод.''

tarakat gɵɵnni, ''aʊskɪ-da əčil-tʉ ood.''

それから 言った、「クマにも何にも ならなかったのか。」

тиэк гөөнни, ''бии оз̌з̌iм нiмканрij

tiək gɵɵnni, ''bii oǰǰɪm nɪmkanrɪj

今 言う、 「私は もうやめる（終えるよ）、物語を（聞くのは）、

ӈээлымыси њаан-да нүгдэ оодiкiл.''

ŋəəlʉmʉsi ňaan-da nugdə oodɪkɪl.''

恐ろしい、 再び クマに なったりしたら。」

тар њаан оддiн-ысi бэjjэкэн ӈээлилрин,

tar ňaan oddɪn-ʉsɪ bəjjəkən ŋəəlilrin,

ほうれそれで やめた、 その人は 恐れるようになった、

з̌аалтакij-да гөөнин, ''эмикээсэл үӈ-гэчин мин-гэчин

ǰaaltakɪj-da gɵɵnin, ''əmikəəsəl uŋgəčin miŋgəčin

仲間たちにも 言った、「しないように、 あのように、私のように、

нiмкаам тачiкiн эрыӈгырэр.

nɪmkaam tačɪkɪn ərʉŋgʉrər.

物語を あんな風に 気にかけてそればかりに夢中になるぞ。

хэӈүњэл нүгдээл бии,'' гөөнни, ''адiв-да анӈану њэкыддиз̌и

xəŋuňəl nugdəəl bii,'' gɵɵnni, ''adɪw-da anŋanʊ ňəkʉddiǰi

恐ろしい クマたち、私は、」と 言う、 「何 年か 自分でそうしていたと、

гэрбэттив, хiiладдым,'' гөөнни.

gərbəttiw, xɪɪladdʉm,'' gɵɵnni.

思っていた、苦しんだんだ、」と 言う。

''њаан гiдачаввооттам, њаан з̌эплыӈи нүгдээлдү тиэввөөттым.

''ňaan gɪdačawwoottam, ňaan ǰəplʉŋi nugdəəldu tiəwwɵɵttʉm.

「または、槍で刺されたり、 または、食べ物を クマに 取られたりすると。

тар тиэк ооддым.''

tar tiək oddʉm.''

そうして 今は （話を聞くのは） もうやめたよ。」

хүрүлби-дэ нiмкаам төөрэлрыкытын нэиллөөттын,

xurulbi-də nɪmkaam tɵɵrəlrʉkʉtʉn nəillɵɵttʉn,

自分の子供たちをも、（彼らが）物語を 求め始めると 叱るようになった

гөөвээттин, ''мин-гэчин үӈз̌икэлсин, үӈз̌икэлсин, авуралз̌iкалсын.''

gɵɵwəəttin, ''miŋgəčin uŋǰikəlsin, uŋǰikəlsin, awʊralǰɪkalsʉn.''

言うようになった、「私のように おまえたちはああなるぞ、気が変になるぞ、」と。

тар муднан тар.

tar mʊdnan tar.

さあ 終わりだ、この話は。

тарбыч тиэк з̌уун-да үӈ з̌оонам, з̌оонам.

tarbʉč tiək ǰʊʊn-da uŋ ǰoonam, ǰoonam.

この後 今度は もう一つの話を 思い出したよ、思い出したよ。