民話資料

тиэк. орочiлдула эӈэjэ-тыттэ бисин. бэjкээjэкэн нөсээғчэн.

tiək. oročɪldʊla əŋəjə-tʉttə bisin. bəjkəəjəkən nɵsəɣčən.

さあて。 エウェンたちの中に 金持ちが いた。 男だ、 若い。

эӈэjэ ӈээлым-э чактi ӈээлым.

əŋəjə ŋəəlʉm-ə čaktɪ ŋəəlʉm.

裕福なのも すごく、 抜け目無いのも すごい。

энни-дэ iiлкан эӈэjэ, чактiз̌i эӈэjэ ооча.

ənni-də ɪɪlkan əŋəjə, čaktɪǰɪ əŋəjə ooča.

本物の元からの 金持ちではなく、機敏さで 金持ちに なった。

орлыв-да тэливээттын. бүjүм-дэ. тар тала чакыптiтын аӈыткар-да,

orlʉw-da təliwəəttʉn. bujum-də. tar tala čakʉptɪtʉn aŋʉtkar-da,

魚も 貯えていた。獣もだ。 そうして そこには 集まっていた、 孤児も、

куӈал, наавур-да атикар эр мүн үрээчилбүр, өмырдыл-дэ.

kʊŋal, naawʊr-da atikar ər mun urəəčilbur, ɵmʉrdʉl-də.

子供、 寡婦の 老婆たちも、私たちの ようにだ、 一人きりの人も、だ。

хiiкутiч үличиддын тарак. пенсиjал-гычин.

xɪɪkʊtɪč uličiddʉn tarak. pensijal-gʉčin.

養っていた、そうして。年金生活者みたいにね。

эвүсү аj хүркэн!

əwusu aj xurkən!

なんて 立派な 若者であることか。

хүрүлни-дэ њаан биситын. бумӈа хаада, эӈэjэ.

xurulni-də ňaan bisitʉn. bʊmŋa xaada, əŋəjə.

彼の子供も さらに いる。 本格的に トナカイの群れも（大きくて）、裕福だ。

хүркэӈылби-дэ њаан аjмыкаањ з̌авуттын.

xurkəŋʉlbi-də ňaan ajmʉkaaň ǰawʊttʉn.

自分の若者も また とても良く 育てていた。

тар jаадук хаададук чағчiбал хаадатын.

tar jaadʊk xaadadʊk čaɣčɪbal xaadatʉn.

そうして どこからか、その者が、コリヤークたちが 聞き知るようになった、

з̌өөр орон, з̌өөр хаада ороннi.

ǰɵɵr oron, ǰɵɵr xaada oronnɪ.

（そいつには）二つの トナカイが、 二つの 群れの トナカイがいる。

тарiч хөлнилрын тарак чағчiбакаjа.

tarɪč xɵlnilrʉn tarak čaɣčɪbakaja.

それから お客に行った、その コリヤークは。

эвүсү-тыттэ чактi ӈээлым.

əwusu-tʉttə čaktɪ ŋəəlʉm.

良くて、 ずるがしこいのは 恐ろしいほどだ。

"эррө," гөөнни, "хаарак jаак-кал чактiмды," гөөнни.

''ərrɵ,'' gɵɵnni, ''xaarak jaak-kal čaktɪmdʉ,'' gɵɵnni.

「ああ、」と 言う、 「知り合いよ、誰がもっと 機敏だろうか、」と 彼は言う、

"эсым чактi бис.

''əsʉm čaktɪ bis.

「そんなに 機敏ではないですよ。

jаамi бии-быдэ орочiлла чактi бивээттын?"

jaamɪ bii-bʉdə oročɪlla čaktɪ biwəəttʉn?''

どうして 私なぞ、エウェンの中に 機敏な者が いるでしょうか?」

өмнэкээн-ты гөөнни. "ооныкын," гөөнни,

ɵmnəkəən-tʉ gɵɵnni. ''oonʉkʉn,'' gɵɵnni,

（じいさんは）言う。 「どんなにか、」と 言う、

"ооныкын чактiвур этэп jаарутмаатты?" гөөнни,

''oonʉkʉn čaktɪwʊr ətəp jaarʊtmaattʉ?'' gɵɵnni,

「どんなにか 我々が機敏なのか、 試してみないか?」と 言う、

"хаарак jаадавур-далу," гөөнни "њөөннэз̌ин

''xaarak jaadawʊr-dalʊ,'' gɵɵnni ''ňɵɵnnəǰin

「友よ、 いったい何のために、」と 言う、 「それはタブーだ（してはいけない）、

jаарутмааччiр. jаамi," гөөнни,

jaarʊtmaaččɪr. jaamɪ,'' gɵɵnni,

試してみるということは。どうして、」と 言う、

"элэкэн," гөөнни, iлам анӈану гасчiн. гөөнни,

''ələkən,'' gɵɵnni, ɪlam anŋanʊ gasčɪn. gɵɵnni,

「もういい、」と 言う。 三 年間（競争を） 求め続けた。 言う、

"jаарутмааттаакун бии-њүн хинү мааз̌iм, чактij бии-гүн акiлтiвкаанз̌iм,

''jaarʊtmaattaakʊn bii-ňun xinu maaǰɪm, čaktɪj bii-gun akɪltɪwkaanǰɪm,

「競争しよう、 私の方が おまえを 殺したら、自分の機敏さを オレは 示せるだろう、

эрэв оралбусу," гөөнни, "тиэз̌им, газ̌iм,

ərəw oralbʊsʊ,'' gɵɵnni, ''tiəǰim, gaǰɪm,

この おまえのトナカイを、」と 言う、 「奪い取るぞ、連れ去るぞ、

хiiкутiч илбысынз̌им. тарбыч, хии минү мааз̌iнрi,

xɪɪkʊtɪč ilbʉsʉnǰim. tarbʉč, xii minu maaǰɪnrɪ,

自分の所へ追いたてていくぞ。そして、おまえが 私を 殺したならば、

з̌өөривэн хаадав газ̌iнрi." тарiч гөөнни

ǰɵɵriwən xaadaw gaǰɪnrɪ.'' tarɪč gɵɵnni

二つの 私のトナカイの群れを 取るがよい、」と そう 言う、

"премия з̌үр ... ... эвидээкүн," гөөнни, "этээнри гад.

''premijaǰur ... ... əwidəəkun,'' gɵɵnni, ''ətəənri gad.

「こういう賞（条件）で 遊ぼう、」と 言う、 「おまえは取れない（私のトナカイを）。

минү-дэттэ маамi jаадаj эр," гөөнни, "аӈыткаару бии з̌авуттым. эрэғлэ,

minu-də-ttə maamɪ jaadaj ər,'' gɵɵnni, ''aŋʉtkaarʊ bii ǰawʊttʉm. ərəɣlə,

私を 殺して どうする、」と 言う、 「孤児たちを 私は 養っている、 いつも、」と

гөөнни, "эммөөтты, аӈыткаар эӈэjээлдү эрээсыввөөтты,

gɵɵnni, ''əmmɵɵttʉ, aŋʉtkaar əŋəjəəldu ərəəsʉwwɵɵttʉ,

言う、 「彼らはやって来る、孤児たち、 金持ちには 追い出されて、

з̌оғрiл-да, энни jаа-да, з̌оғрiл таралбу," гөөнни,

ǰoɣrɪl-da, ənni jaa-da, ǰoɣrɪl taralbʊ,'' gɵɵnni,

飢えた者も、 何一つやらない（彼ら金持ちは） 貧乏な者に、彼らに、」と 言う、

"бүjүн-дэ," гөөнни, "бисыкын бакрiз̌i ээjдү өрив-дэ,"

''bujun-də,'' gɵɵnni, ''bisʉkʉn bakrɪǰɪ əəjdu ɵriw-də,''

「野生トナカイも、」と 言う、 「いれば、 見つけたらばすぐ 全て 彼らの食べ物に、

миныч," гөөнни, "иин. олрыв-да," гөөнни,

minʉč,'' gɵɵnni, ''iin. olrʉw-da,'' gɵɵnni,

私のおかげで、」と 言う、 「（皆）生きているんだ。魚も、」と 言う、

"эр. атiкаар-да чэӈытми өсээлчээл," гөөнни,

''ər. atɪkaar-da čəŋʉtmi ɵsəəlčəəl,'' gɵɵnni,

「そうしている。 おばあさんたちも、 釣りも できない、」と 言う、

"чэӈытнэр бөөвээттым, ноӈарбутун-да з̌эбдээтын.

''čəŋʉtnər bɵɵwəəttʉm, noŋarbʊtʊn-da ǰəbdəətʉn.

「彼らが釣りに来たなら、私がいつも与えている、 彼らに、 食べるようにと。

эсым бии мээн, бии эсэм," гөөнни, "мээнды-ткэн њэкры."

əsʉm bii məən, bii əsəm,'' gɵɵnni, ''məəndʉ-tkən ňəkrʉ.''

私は 自分には、私は しない、」と 言う、 「自分のためだけに するのではない。」

"элэкын, jаағаj тарав з̌оғрiв атiкаалбу, этикээлбү

''ələkʉn, jaaɣaj taraw ǰoɣrɪw atɪkaalbʊ, ətikəəlbu

「もういい、 何のために そんな 飢えた おばあさんに、 おじいさんに、

з̌оғрiлбу њэкынри. хiiкутiч илбэсынз̌им."

ǰoɣrɪlbʊ ňəkʉnri. xɪɪkʊtɪč ilbəsʉnǰim.''

飢えている人に、おまえはするのか?（私だったら、私が、）追い出してしまうぞ。」

"гэ, тиэк, өмнэт илбысын элэкын," гөөнни, "алаатлi."

''gə, tiək, ɵmnət ilbʉsʉn ələkʉn,'' gɵɵnni, ''alaatlɪ.''

「さあ、今、 すぐに 追い出すなんて、もういいから、」と 言う、 「待て。」

тарбыт-так iлан анӈан ооднi-сi.

tarbʉt-takan ɪlan anŋan oodnɪ-sɪ.

そうして結局 三 年に なった。

тарак тээлэӈсүкэн-дэ энни-дэ iiлкан-да нiмкан бис, тээлэӈ.

tarak təələŋsukən-də ənni-də ɪɪlkan-da nɪmkan bis, təələŋ.

これは 伝説だ、 本当の 民話（架空の話）ではない、 言い伝えだ。

тиэк эр төөрэӈын, төөр бинни тиэк тардала дөөнрылэ

tiək ər tɵɵrəŋʉn, tɵɵr binni tiək tardala dɵɵnrʉlə

今 ある 場所がある、 ある場所が ある、今 遠くに、森の奥に、

jаала-да гөөвээтты мiавчаан.

jaala-da gɵɵwəəttʉ mɪawčaan.

そのどこかに、言われている、ミアウチャン（という名の場所）が（あると）。

"тиэк," гөөнни, "хаарак-iа. тэлинэсээн-тыттэ бисин.

''tiək,'' gɵɵnni, ''xaarak-ɪa. təlinəsəən-tʉttə bisin.

「今、」と 言う、 「友よ、 おまえは魚の加工（冬の蓄えに）を しているのだな。

мiавчаанду," гөөнни, "алааччам. тармыканду," гөөнни,

mɪawčaandʊ,'' gɵɵnni, ''alaaččam. tarmʉkandʊ,'' gɵɵnni,

そのミアウチャンで、」と 言う、 「待っていよう。まさしくそこで、」と 言う、

"мiавчаан өкрээдүн jаарулдыз̌iп.

''mɪawčaan ɵkrəədun jaarʊldʉǰɪp.

「ミアウチャンの 草地で 我々は競争しよう。

тарбыт-такан-да өөрып гөөнни, "иӈэ," гөөнни,

tarbʉt-takan-da ɵɵrʉp gɵɵnni, ''iŋə,'' gɵɵnni,

そうしてついに、 彼は 言う、 「よし、」と 言う、

"jааруллi-да эмз̌ими алааттааj," тiкулрын, өмнэкээн-ты.

''jaarʊllɪ-da əmǰimi alaattaaj,'' tɪkʊlrʉn, ɵmnəkəən-tʉ.

「競争しろ、 私は来るから、待っていろ、」と 怒った。

хаан-да ээтырылры өөрып атiкаар. гөөн,

xaan-da əətʉrʉlrʉ ɵɵrʉp atɪkaar. gɵɵn,

ある者たちは、ひどく泣いた、 その おばあさんたちは。 彼らは言う、

"тиэк, көкэрып! хунӈiвур-њун," гөөн,

''tiək, kɵkərʉp! xʊnŋɪwʊr-ňʊn,'' gɵɵn,

「今や、我々は死ぬだろう。我らの主人を、」と 言う、

"үличимӈивүр мааврыкын, њаан jаав-усi," гөөн,

''uličimŋiwur maawrʉkʉn, ňaan jaaw-ʊsɪ,'' gɵɵn,

「養ってくれる人を 殺されたならば、 さあ 何を、」と 言う、

"таду-тта абалаз̌з̌iп." хаан-да нэӈыз̌илры

''tadʊ-tta abalaǰǰɪp.'' xaan-da nəŋʉǰilrʉ

「ああされたらすぐ 我々は食糧が足りなくなるだろう。」 ある者たちは 祈った、

хiiкутiч, "хэвкитки нэӈыддээкүн." өмын-дэ этыкээкээкээн тала гөөнни,

xɪɪkʊtɪč, ''xəwkitki nəŋʉddəəkun.'' ɵmʉn-də ətʉkəəkəəkəən tala gɵɵnni,

「神に 我々は行って祈ろう。」 一人の おじいさんが そこで 言う、

гөөн, "эдээкүн-күн-э тиэк бии-күн үӈдээкү. ооныкын гiдалкы,"

gɵɵn, ''ədəəkun-kun-ə tiək bii-kun uŋdəəku. oonʉkʉn gɪdalkʉ,''

言う、「まだ泣くまい、今、 私は ああしよう。どんな状態か（私の槍は）私に槍がある、」

гөөнни, "гiду бинни." jаарутiлрын. jаамi простоj гiд.

gɵɵnni, ''gɪdʊ binni.'' jaarʊtɪlrʉn. jaamɪ prostoj gɪd.

言う、 「私の槍が ある。」 調べてみた。 しかし、全く普通の 槍だった。

тиэк, гөөнни, "эрэк," гөөнни, "мин хүркэрыпү өткэмү хэл,

tiək, gɵɵnni, ''ərək,'' gɵɵnni, ''min xurkərʉpu ɵtkəmu xəl,

今、 言う、 「これは、」と 言う、 「私の 若い時からの、私の剣は、鉄で、

хiiкутiч үӈын. хэсынни-э эрэв," гөөнни, "үӈнэ њэктээкүн. үӈнэ, jаала-ккы?"

xɪɪkʊtɪč uŋʉn. xəsʉnni-ə ərəw,'' gɵɵnni, ''uŋnə ňəktəəkun. uŋnə, jaala-kkʉ?''

研げ、 これを、」と 言う、 「何で やる（研ぐ）んだ、どこで。」

"моо, моо, дiрамна моола диэдмыкээндүлэ," гөөнни, "үӈдээкүн.

''moo, moo, dɪramna moola diədmʉkəəndulə,'' gɵɵnni, ''uŋdəəkun.

「木だ、木で、 太い 木の上で、幹の伐り株の上で、」と 言う、 「やろう。

эрич," гөөнни, "бии оодааку хэргикли," гөөнни,

ərič,'' gɵɵnni, ''bii oodaakʊ xərgikli,'' gɵɵnni,

これで、」と 言う、 「私が 作ろう、一番下の根っこの所まで、」と 言う、

"тарбыч," гөөнни, "күсиз̌илз̌инри-дэ гiдач ноӈартан гiдач њэкры,"

''tarbʉč,'' gɵɵnni, ''kusiǰilǰinri-də gɪdač noŋartan gɪdač ňəkrʉ,''

「その時に、」と 言う、 「おまえが戦う、槍で、彼らは 槍で うまく操る。」

өмнэкээн-ты, гөөнни, "эрығлэ гiдан хэрдэвэн," гөөн,

ɵmnəkəən-tʉ, gɵɵnni, ''ərʉɣlə gɪdan xərdəwən,'' gɵɵn,

言う、 「常に 奴の槍の 下を、」と 言う、

"эрич үӈын хiркаанз̌аз̌i өткэмиӈэз̌и бағыккарааӈа хоонысӈарааӈа,

''ərič uŋʉn xɪrkaanǰaǰɪ ɵtkəmiŋəǰi baɣʉkkaraaŋa xoonʉsŋaraaŋa,

「これで、 ナイフで、 狩猟刀で、 おまえは打つ、 叩き切るかするんだ。

эрэғыр эмикээн," гөөнни, "бэjтэкин њэкры. тар," гөөнни,

ərəɣʉr əmikəən,'' gɵɵnni, ''bəjtəkin ňəkrʉ. tar,'' gɵɵnni,

常に、 するな、」と 言う、 「人（敵）に対しては すぐにするな。そうして、」と 言う、

"иччэнри. гiдан хүүрэлин үӈз̌ин,

''iččənri. gɪdan xuurəlin uŋǰin,

「まずおまえはよく見るのだ。奴の槍の その先に沿って 奴はああしようとするだろう、

өмнэкээн-ты иччинри тэғэлэ ӈэныкын.

ɵmnəkəən-tʉ iččinri təɣələ ŋənʉkʉn.

おまえは（何か物で調べて）見るのだ、遠くに 深く槍が突き刺さるかどうかを、

чактi бисынри-дэ эрэк этээнри маавры.

čaktɪ bisʉnri-də ərək ətəənri maawrʉ.

おまえは敏捷 なのだから、これは、おまえは殺されないだろう。

эсыкытын-њүн бэлнэлры."

əsʉkʉtʉn-ňun bəlnəlrʉ.''

もし奴を誰かが 助けに来たりしなければな。」

этикэjэкэн адiв-да иныӈү тавуттын-тык, тар ооднi,

ətikəjəkən adɪw-da inʉŋu tawʊttʉn-tʉk, tar oodnɪ,

おじいさんは 何 日か そのナイフを槍の柄の先にくっつけた。そうして できた、

хiiкутiч гiдамкар оод хэссэки хiiкутiч хэлымкыр.

xɪɪkʊtɪč gɪdamkar ood xəssəki xɪɪkʊtɪč xəlʉmkʉr.

大きな槍が できた、下のところには 鉄（のナイフの先）がついている。

"jаак-та экичын-кы, тиэк," гөөнни.

''jaak-ta əkičʉn-kʉ, tiək,'' gɵɵnni.

「誰も おまえを負かすことはできない、今、」と 言う。

њаан нүүлгыз̌ээнрын, нүүз̌из̌ээнрын.

ňaan nuulgʉǰəənrʉn, nuuǰiǰəənrʉn.

さあ 彼は首に綱をつけてトナカイを引いてくる、あっちこっちへ行ったり来たりする。

кааму-да учааӈӈооттын, хiiкутiч,

kaamʊ-da ʊčaaŋŋoottʉn, xɪɪkʊtɪč,

干し魚も （トナカイに）縛りつける、

орӈатын-да элгүӈээттын, атiкаарду-да бөөвээттын.

orŋatʉn-da əlguŋəəttʉn, atɪkaardʊ-da bɵɵwəəttʉn.

荷を乗せたトナカイも、引っ張って来る、おばあさんにも あげた。

эдээтын-њүн з̌эмсы, кабiав-да бакмi эрэғлэ з̌аалз̌i

ədəətʉn-ňun ǰəmsʉ, kabɪaw-da bakmɪ ərəɣlə ǰaalǰɪ

飢えないように、 ライチョウも 見つければ、 いつも 仲間と、

хээсээjэз̌и, өмын хiлтi, мунрукан-ул бисыкын.

xəəsəəjəǰi, ɵmʉn xɪltɪ, mʊnrʊkan-ʊl bisʉkʉn.

世話をしている者と、一つの 内臓を、ウサギも いれば（与えた）。

наӈгатын њаан оовааттын.

naŋgatʉn ňaan oowaattʉn.

彼らのための圧殺わなを また いつも作っていた。

"этикээн, хии эрэв-дэ наӈна итмидли."

''ətikəən, xii ərəw-də naŋna itmidli.''

「おじいさん（たち）よ、おまえ（たち）は これをも、圧殺わなを 見て歩け。」

үүн бургағла үривээттын

uun bʊrgaɣla uriwəəttʉn

森で 彼は圧殺わなの起動棒を仕掛けて回った、

күрыњ тачiн наӈгатын оодааj. орортакi-да хөррын.

kurʉň tačɪn naŋgatʉn oodaaj. orortakɪ-da xɵrrʉn.

わざと そのような 彼らのためのわなを 作るために。トナカイ放牧にも でかけた。

орордулi-да њаан jаав-да эр гiлракатын-да бөөн,

orordʊlɪ-da ňaan jaaw-da ər gɪlrakatʉn-da bɵɵn,

トナカイの中から さらに 何でも、そう 騎乗用トナカイも 与えた、

хооjа ороннi ӈүүныч. хаада үргыттын гөөвээттитын.

xooja oronnɪ ŋuunʉč. xaada urgʉttʉn gɵɵwəəttitʉn.

たくさんの 彼のトナカイは とても多い。 老人は、疲れて、辛い、と いつも言っていた。

өмнэкээн-ты, гөөн, "мiавчаандула," гөөн, "хаан тэғэлэ," гөөнни,

ɵmnəkəən-tʉ, gɵɵn, ''mɪawčaandʊla,'' gɵɵn, ''xaan təɣələ,'' gɵɵnni,

言う、「ミャウチャンから、」と 言う、 「あるものは 遠くに、」と 言う、

"иттып хаанiн хэбгын. тавур," гөөн,

''ittʉp xaanɪn xəbgʉn. tawʊr,'' gɵɵn,

我々には見えた、 煙が 煙っている。 ほうれあの、」と 言う、

"арiсағаӈыт-кы энни алаатты." "бидээн, элэкэн тиэк."

''arɪsaɣaŋʉt-kʉ ənni alaattʉ.'' ''bidəən, ələkən tiək.''

「幽霊たちが（たぶん）待っているんじゃないか。」「いさせておけ、いいから、今。

"њэктэн," jаак-i-мыкан тiкуњун ооднi,

''ňəktən,'' jaak-ɪ-mʉkan tɪkʊňʊn oodnɪ,

「誰かがやってるんだ、」 すごく 怒った状態に 彼はなった、

"адiв-да анӈану диғиткитын хөррыкын ороч аассын-ысi.

''adɪw-da anŋanʊ diɣitkitʉn xɵrrʉkʉn oroč aassʉn-ʉsɪ.

「何 年もの間、四年目に、 逃げたならば、エウェンが 侮辱を受けるんだ。

њаан тар. өмнэкээн-ты. даалiла ӈэнрыс-и," гөөнни, тиэк аjз̌iт гөөн,

ňaan tar. ɵmnəkəən-tʉ. daalɪla ŋənrʉs-i,'' gɵɵnni, tiək ajǰɪt gɵɵn,

近くに おまえたちは来い、」と 言う、 今 本当に 彼らは言う、

"тармамыла," гөөнни хаанiнтын нимрүғычин

''tarmamʉla,'' gɵɵnni xaanɪntʉn nimruɣʉčin

「まっすぐあそこに、」と 言う、 彼らの煙が トナカイの目を見えなくさせている、

орорнi мiавчаан хээjэлин оӈкадды.

orornɪ mɪawčaan xəəjəlin oŋkaddʉ.

トナカイが ミアウチャンの てっぺんに沿って 放牧されている。

iсығгыла үӈры-си. "тiмiна," гөөнни, "тиэк эмз̌ир."

ɪsʉɣgʉla uŋrʉ-si. ''tɪmɪna,'' gɵɵnni, ''tiək əmǰir.''

森に 着いた。 「明日、」と 言う、 「さあ 彼らは来る、」と。

"тiмiна баз̌iкар," jаамi укал туркiч,

''tɪmɪna baǰɪkar,'' jaamɪ ʊkal tʊrkɪč,

「明日 朝早く、」 なぜなら もう トナカイ橇で、

iлан туркiч бэил њамнiр. "хаарак-iа," гөөн,

ɪlan tʊrkɪč bəil ňamnɪr. ''xaarak-ɪa,'' gɵɵn,

三台の トナカイ橇で 人々は 疾走して来る。 「友よ、」と 言う、

"эмрис-иэ?" бэиӈүн гөөнни, "гэлнээлры."

''əmris-iə?'' bəiŋun gɵɵnni, ''gəlnəəlrʉ.''

「おまえたちは来たのか?」男は 言う、 「おまえたちは探しに行け。」

гөөнни, "эмрым-иэ. үныт өмнэкээн нүүз̌им-иэ!" тар таракым гөөнни.

gɵɵnni, ''əmrʉm-iə. unʉt ɵmnəkəən nuuǰim-iə!'' tar tarakʉm gɵɵnni.

言う、 「オレは来たぞ。さらにもう一回、去って行くよ。」そうして それから 言う、

гөөнни, "бии мээнкээн ӈэнз̌им." атiкаар-да, эрығлэ

gɵɵnni, ''bii məənkəən ŋənǰim.'' atɪkaar-da, ərʉɣlə

言う、 「私は 自分で 行こう。」おばあさんたちも、いつも

бидӈэғчин ээтырры

bidŋəɣčin əətʉrrʉ

（彼を失ってどうやって）ずっと長いこと生きられるかと、泣いている、

нүүлгэникэн-дэ. хөөнты хунӈiвур хүтүр маавз̌iп.

nuulgənikən-də. xɵɵntʉ xʊnŋɪwʊr xutur maawǰɪp.

遊牧しながら、だ。別の 主人なら 我らは子供を 殺されるだろう。

jаала ооз̌iп? көкэз̌ип, хiiкутiч.

jaala ooǰɪp? kɵkəǰip, xɪɪkʊtɪč.

どこへ 行ったらいいのか? （皆我らは）死んでしまうだろう、と。

њаан, гөөнни, "этээс-тыкэн-дэтты."

ňaan, gɵɵnni, ''ətəəs-tʉkən-dəttʉ.''

言う、 「おまえたちは死なないだろう。」

гэ, њаан орорбу-дааку гөөн хөрүдээj.

gə, ňaan ororbʊ-daakʊ gɵɵn xɵrudəəj.

さらに トナカイを、 言う、持ち去っていくために。

гөөнни тиэз̌ин хiiкутiч. тачiн гөөнин.

gɵɵnni tiəǰin xɪɪkʊtɪč. tačɪn gɵɵnin.

言う、 彼は奪い取って行くだろう、 黙って。 そのように 言う。

"этээм, бии хин атiкаӈалз̌iс

''ətəəm, bii xin atɪkaŋalǰɪs

「オレはそうはしない、 オレは おまえの ばあさんたちを、

наавуӈалз̌iс jаалз̌iвумнааттын." хiiкутiч хүрүӈчир.

naawʊŋalǰɪs jaalǰɪwʊmnaattʉn.'' xɪɪkʊtɪč xuruŋčir.

未亡人たちを、何のために関わるだろうか。」 黙って 連れ去った。

тиэк, "бидээн элгын хүрүз̌ин-ты бидээн."

tiək, ''bidəən əlgʉn xuruǰin-tʉ bidəən.''

今、 「そうさせておけ。トナカイを繋いだ群れを 連れ去られるままに しておけ。」

өмнэкээн-ты. тар, өрынни-си тиэк, өрын-ыси. өмнэкээн-ты.

ɵmnəkəən-tʉ. tar, ɵrʉnni-si tiək, ɵrʉn-ʉsi. ɵmnəkəən-tʉ.

そうして、 テントを設営した、今、 居を定めた。

тар jаамi укал тiмiна бэил њамнiр.

tar jaamɪ ʊkal tɪmɪna bəil ňamnɪr.

そうして なぜか もう 次の日に 人々は トナカイで行った。

хунӈiвур гөөнни, "тиэк эмдээн-ыллэ."

xʊnŋɪwʊr gɵɵnni, ''tiək əmdəən-ʉllə.''

我々の主人は、言う、 「今（早く） 来させるようにと、」と。

"тиэк хунӈiткiвур гөөӈээсын-э тiмiна халгыњ эмз̌им-иэ!

''tiək xʊnŋɪtkɪwʊr gɵɵŋəəsʉn-ə tɪmɪna xalgʉň əmǰim-iə!

「今 お前たちは自分たちの主人に 言ってくれ、明日は 歩いて 私は来る、と。

этээм туркiдаадда." өмнэкээн-ты. хiiкутiч. өринз̌идды.

ətəəm tʊrkɪdaadda.'' ɵmnəkəən-tʉ. xɪɪkʊtɪč. ɵrinǰiddʉ.

私はトナカイ橇では来ない、と。」 人々は円錐形テントを建てた。

элэкэс-тэ өрииныкытын тiмiна гөөнни,

ələkəs-tə ɵriinʉkʉtʉn tɪmɪna gɵɵnni,

円錐形テントを彼らは建てるやいなや、次の日に、言う、

њаан-да тiмiна баз̌iкар гөөнни. "тiмiна њэктээкү.

ňaan-da tɪmɪna baǰɪkar gɵɵnni. ''tɪmɪna ňəktəəku.

次の日の 朝 言う、 「明日私はやろう。

эркэ гөөнив тiмiна чiiдалан эмдээкү,

ərkə gɵɵniw tɪmɪna čɪɪdalan əmdəəku,

すなわち、オレは言った、明日の 次の日 オレが行こう。

этээм jаала-да хөрры. аускi ноӈан-ул эмдээн

ətəəm jaala-da xɵrrʉ. aʊskɪ noŋan-ʊl əmdəən

私は どこへも でかけない。ここへ 彼が 来させるが良い、

њаан тачiн-њун бисэкын,"

ňaan tačɪn-ňʊn bisəkʉn,''

そのようなこと なら（もし彼が急いでいるのなら）、」

"этээн эмры," гөөнни.

''ətəən əmrʉ,'' gɵɵnni.

「彼は 来ない、」と 言う。

атiкаӈалбi көjээттэтын

atɪkaŋalbɪ kɵjəəttətʉn

自分のところのおばあさんたちが（闘いを） 見る、

з̌өөр-дэ атiкаӈалнi көjээттэтын таду-тты њэкчин.

ǰɵɵr-də atɪkaŋalnɪ kɵjəəttətʉn tadʊ-ttʉ ňəkčin.

さらに二人の（別の） 彼のおばあさんが 見ている、 その後 する（戦うのだ）。

эр гөөнни тииттэ ирриүныл-дэ

ər gɵɵnni tiittə irriunʉl-də

さあ、言う、 第三者が両者を調べた、 人々をあっちこっちに連れて行って座らせた、

оодiн "күсикээттээкүн." тар хөрры.

oodɪn ''kusikəəttəəkun.'' tar xɵrrʉ.

それぞれの場所に落ち着いた、「さあ戦おう。」 彼らはそれぞれのサイドに 去った。

бэjкэjэ манруддын-ысi ээjдү

bəjkəjə manrʊddʉn-ʉsɪ əəjdu

彼は 入念にがんばって着た（皮の服を身につけた）、全て、

унтыj аjмакањ тэтиддын. атiкаар хөӈры.

ʊntʉj ajmakaň tətiddʉn. atɪkaar xɵŋrʉ.

靴も 良く 身につけた。おばあさんたちは 泣いた。

гөөн "эз̌илри-ткэн төмтылры

gɵɵn ''əǰilri-tkən tɵmtʉlrʉ

彼ら（ばあさんたち）は言う、「ただただひどく 突き刺さないようにしておくれ、

бидээн оон-ысi њэкчин?

bidəən oon-ʉsɪ ňəkčin?

生かしておいておくれ、（怪我したら我らが主人は）どう することができようか。」

"көкэрыкы-дэ," гөөнни,

''kɵkərʉkʉ-də,'' gɵɵnni,

「もちろんもし私が死ねば、」と 言う、

"њаан абылыдмыз̌iс хiiлаз̌iлз̌iс њаан."

''ňaan abʉlʉdmʉǰɪs xɪɪlaǰɪlǰɪs ňaan.''

「あなたたちは食べ物が不足するだろうし、貧しさに苦しむことだろう。」

өмныкээн-ты тар өмныкээн-ты гөөнни, "эсымэjэ-дэ," гөөнни,

ɵmnʉkəən-tʉ tar ɵmnʉkəən-tʉ gɵɵnni, ''əsʉməjə-də,'' gɵɵnni,

言う、 「少し後で、」と 彼は言う、

"iлан-да бэил итнээз̌игрэӈээсын маавчаву.

''ɪlan-da bəil itnəəǰigrəŋəəsʉn maawčawʊ.

「三人の 人々に おまえたちは見に来させてくれ、私が殺されてしまっているかを。

њаан эвүски маавруку-да эмүдээвүр."

ňaan əwuski maawrʊkʊ-da əmudəəwur.''

ここへ、私が殺されたならば、（私の体を）持って来てくれ。」

өмныкээн бэjкэjэ кэргысымнин њооннi гiз̌з̌i нiмкамiз̌i.

ɵmnʉkəən bəjkəjə kərgʉsʉmnin ňoonnɪ gɪǰǰɪ nɪmkamɪǰɪ.

この男は 歯をぎしぎし軋ませるやいなや、走り去った、槍を 杖にして。

укал төллэ iлаттын. "тарак-а," гөөн, "ороч эмрын-ыллэ!"

ʊkal tɵllə ɪlattʉn. ''tarak-a,'' gɵɵn, ''oroč əmrʉn-ʉllə!''

すでに 外に 彼らは立っていた。「ほうれ、」 人々は言う、「エウェンが やって来たぞ!」

"эррэj, ӈүүныч тиэк," гөөнни, "эмэнри-ллы."

''ərrəj, ŋuunʉč tiək,'' gɵɵnni, ''əmənri-llʉ.''

「ああ、 ついに 今、」と 言う、 「おまえは来たか。」

тиэк, гөөнни, "эмрым-э. хооjав-мыда анӈану гасчiнрi."

tiək, gɵɵnni, ''əmrʉm-ə. xoojaw-mʉda anŋanʊ gasčɪnrɪ.''

今、 言う、 「来たぞ。 長い 年月 おまえが求め続けてきたものな。」

өмныкээн-ты. үӈры-сы. гiткаан-ты бэитыкмэкээн-дэ.

ɵmnʉkəən-tʉ. uŋrʉ-sʉ. gɪtkaan-tʉ bəitʉkməkəən-də.

小さな槍と 拳骨で打ち合い始めた。

бэjӈэлни-дэ тардалi ирыл-гычин iлатты

bəjŋəlni-də tardalɪ irʉl-gʉčin ɪlattʉ

彼の人々も 遠くから 塀が 並んでいるように立って、

ноӈартын-да хунӈiвур үӈми манрутмi.

noŋartʉn-da xʊnŋɪwʊr uŋmi manrʊtmɪ.

彼らも 自分たちの主人が がんばれば（がんばるように）、

"эррөj," гөөн, "ороч jаак-кыл чактiн."

''ərrɵj,'' gɵɵn, ''oroč jaak-kʉl čaktɪn.''

「ああ、」と 言う、「このエウェンの 何とも 機敏なことよ。」

өмныкээн гөөнчээтын "этикэjэ гiдын хэрдэлин

ɵmnʉkəən gɵɵnčəətʉn ''ətikəjə gɪdʉn xərdəlin

人々は言っている、「あのじいさんの 槍の 下の所（のナイフ）が

гаасiмiч хоонрын. њаан көjээттын

gaasɪmɪč xoonrʉn. ňaan kɵjəəttʉn

常に切りつけて 切りつけている。 彼は見た、

jаамi ноӈан энни асун-да-тiтта,

jaamɪ noŋan ənni asʊn-da-tɪtta,

どうして 彼は 一度もしないのか（柄の下の部分を打って来ないのか）、

оон хэлү њэкчин? элэкэс-тэ үӈрыкын тарiнз̌аj

oon xəlu ňəkčin? ələkəs-tə uŋrʉkʉn tarɪnǰaj

どう 鉄を できるだろうか。今まさに 打つやいなや、あっちの、

хэлыӈынз̌эj үӈӈөөттын эчин хааллооттын. үүныч мээjээндү ӈэнрын.

xəlʉŋʉnǰəj uŋŋɵɵttʉn əčin xaalloottʉn. uunʉč məəjəəndu ŋənrʉn.

鉄の所を、ああした、このように 彼らは知った。 とても 早く 彼は行った。

өмнэкээн бимнин өөрэпэӈэнз̌эз̌и иттын,

ɵmnəkəən bimnin ɵɵrəpəŋənǰəǰi ittʉn,

すぐに さっきのあの大きなやつで、 見た（コリヤークは）。

гiдан асыпаар jаала-да тингүнүкэн-тыкэн,

gɪdan asʉpaar jaala-da tingunukən-tʉkən,

彼の槍が わからないが どこか 音を響かせたその時に、

өмныкээн моов-тыкан з̌авуттын.

ɵmnʉkəən moow-tʉkan ǰawʊttʉn.

木のかけらだけを 手につかんでいた（コリヤークは）。

"хаарак-iа," гөөнни, гiанду хаараду,

''xaarak-ɪa,'' gɵɵnni, gɪandʊ xaaradʊ,

「友よ、」と 言う、 二度目を（また打った、打つときに）

"тэрүлли," гөөнни "этээнтэр."

''tərulli,'' gɵɵnni ''ətəən tər.''

「待て（止めろ）。」と 言う、 「これ以上やるのはやめよう。」

өмнэ, "эз̌и," гөөнни, "нөөӈэр. диғым анӈану гасчiнрi,

ɵmnə, ''əǰi,'' gɵɵnni, ''nɵɵŋər. diɣʉm anŋanʊ gasčɪnrɪ,

一度打つと、「泣き言を言うな、 四 年も おまえは求めて来たんじゃないか、

күсикээттээвүр, күсидээвүр." өмныкээн-ты

kusikəəttəəwur, kusidəəwur.'' ɵmnʉkəən-tʉ

自分たちが喧嘩することを、戦うようにと。」

хүчиснын өjдэли үсиӈдэн тар хiiкутiч, тэғэлэ ӈэныкын.

xučisnʉn ɵjdəli usiŋdən tar xɪɪkʊtɪč, təɣələ ŋənʉkʉn.

突き刺して、頭越しに上の方へ 投げ飛ばした、そうして、 遠くに ふっ飛んで行くと、

њаан jаав-усi гөөнз̌ин көкэн. атiкаӈалнi iрроочiз̌iлры ээтырњэкэн.

ňaan jaaw-ʊsɪ gɵɵnǰin kɵkən. atɪkaŋalnɪ ɪrroočɪǰɪlrʉ əətʉrnəkən.

何を 言うだろうか、死んだのだ。彼の妻たちは 運び始めた、泣きながら。

"маата," гөөн, "муну-ғусiн-да хулалi."

''maata,'' gɵɵn, ''mʊnʊ-ɣʊsɪn-da xʊlalɪ.''

「勇士よ、」と 言う、「私たちを 助けて（殺さないで）。」

гөөнни, "jаак хүү њэкыс-ы? өмныкээн-ты гiаӈу," гөөнни,

gɵɵnni, ''jaak xuu ňəkʉs-ʉ? ɵmnʉkəən-tʉ gɪaŋʊ,'' gɵɵnni,

言う、 「何を おまえたちが したというのか? 友よ、」と 言う、

"хаадавун," гөөнни, "з̌өөривэн гiлракчаар," гөөнни,

''xaadawʊn,'' gɵɵnni, ''ǰɵɵriwən gɪlrakčaar,'' gɵɵnni,

「あの群れは、」と 言う、 「二頭の 騎乗用トナカイ（だけをもらって行く）、」と 言う、

"этээм, абалуӈусун њэкчим. этэм-тыкын," гөөнни,

''ətəəm, abalʊŋʊsʊn ňəkčim. ətəm-tʉkʉn,'' gɵɵnni,

「私は、おまえたちが困窮するようには しないよ。 オレはしない、」と 言う、

"ээjдү хүнү бэиӈгэчинсын њэкры. jаак бии,"

''əəjdu xunu bəiŋgəčinsʉn ňəkrʉ. jaak bii,''

「いつだって おまえ達を お前たちの夫のようには 扱わないよ。なんで 私が、」と

гөөнни, "оролбусын гасчiрын?" өмныкээн,

gɵɵnni, ''orolbʊsʉn gasčɪrʉn?'' ɵmnʉkəən,

言う、 「お前たち（コリヤーク全員）のトナカイを 求めたりするか?」

"ээк!" чағчiбаал, "ӈүүныч аiнрi-а," гөөн.

''əək!'' čaɣčɪbaal, ''ŋuunʉč aɪnrɪ-a,'' gɵɵn.

「ああ、」と コリヤークたちは、「とてもよく おまえは私たちを救った、」と 言う。

"эррө аiсыс мүнү ӈээлүкээттын-э!

''ərrɵ aɪsʉs munu ŋəəlukəəttʉn-ə!

「ああ、おまえは救った、私たちを 奴がふざけて脅して怖がらせていたからだ。」

"оролбан, гiаӈӈон, хаадаван илбысынны."

''orolban, gɪaŋŋon, xaadawan ilbʉsʉnnʉ.''

「奴のトナカイを、友よ、 奴の群れを 追って帰ってください。」（その妻たちは言う）

хiiкутiч мээркээр өөрэпэр ноӈан хүркэӈылни тасасны.

xɪɪkʊtɪč məərkəər ɵɵrəpər noŋan xurkəŋʉlni tasasnʉ.

自分たちで さっきのあの 彼（勝った方）の 仲間の若者たちが 連れて行った。

бэиӈэлни њаан ноӈнiлнi орочiл эмры.

bəiŋəlni ňaan noŋnɪlnɪ oročɪl əmrʉ.

人々が、 彼の所の人々が、エウェンたちが やって来た。

"jаанрi?" гөөн. "ииным-ээ! эр-кы," гөөнни,

''jaanrɪ?'' gɵɵn. ''iinʉm-əə! ər-kʉ,'' gɵɵnni,

「どうだった?」と 言う、 「私は生きてるよ。あれを（見ろ）、」言う、

"тардала тар iрроочiдды асал."

''tardala tar ɪrrooččɪddʉ asal.''

「ほうれあの遠く あそこに 運んで行くところだよ（彼の死体を）、奴の妻たちが。」

"эррөө," мiаснiн, хаанда чағчiбаал инилры,

''ərrɵɵ,'' mɪasnɪn, xaanda čaɣčɪbaal inilrʉ,

「ああ、」と 驚いた、 何人かの コリヤークは 笑い出した、

"тавур атiкакаакар мүнү," гөөнни,

''tawʊr atɪkakaakar munu,'' gɵɵnni,

「ほうれあの 妻たちは、 私たちを、」言う、

хiiкутiч "баллоотты бүү... хин атiкаӈал-гачiн.

xɪɪkʊtɪč ''balloottʉ buu... xin atɪkaŋalgačɪn.

「怠け者ですよ、私たち（のところの妻たち）は、あなたの 妻たちのようには。

эсү хүллэкэч з̌эмсү," гөөн.

əsu xulləkəč ǰəmsu,'' gɵɵn.

余分な食糧は無かったので、 飢えていた、」と 言う。

гөөнни, "тиэк хүү-дэ," њаан өөрыпылдүлэ-дэ

gɵɵnni, ''tiək xuu-də,'' ňaan ɵɵrʉpʉldulə-də

言う（勝利者は）、 「今 おまえたちも、」 その者たちにも、

чағчiбаалду гөөнни, "ма," з̌эбдээтын.

čaɣčɪbaaldʊ gɵɵnni, ''ma,'' ǰəbdəətʉn.

コリヤークたちにも 言う、 「さあ取れ、」と、彼らの食糧に、と。

"маалiлры." эғдынз̌эвэн хитындү. гiлраккатын-да бөөӈээсын

''maalɪlrʉ.'' əɣdʉnǰəwən xitʉndu. gɪlrakkatʉn-da bɵɵŋəəsʉn

「トナカイを殺せ。」 大部分を、 すっかり。 荷役用トナカイも 与えるようにと、

"бии iрканӈарыкысын-њүн ӈэнз̌им њаан-да.

''bii ɪrkanŋarʉkʉsʉn-ňun ŋənǰim ňaan-da.

「私は、もしおまえたちがふざけたことを言ったら 私は来るだろう、再び。

хүн ормусын ээjдү тиэриз̌и бөөччим."

xun ormʊsʉn əəjdu tiəriǰi bɵɵččim.''

（そして）おまえたちの トナカイを 全て 奪ってすぐ 皆に分け与えてしまうぞ。」

њаан тар илбысны, абалкукаан туттыснi.

ňaan tar ilbʉsnʉ, abalkʊkaan tʊttʉsnɪ.

彼のところの人々は 追って行った、少ない数のトナカイが 走って行った。

гөөн, "хааван-да бөөдээкүн өөрыпыл гiлракалгатын-да.

gɵɵn, ''xaawan-da bɵɵdəəkun ɵɵrʉpʉl gɪlrakalgatʉn-da.

言う、「このうちの一部をさらに 私達はやってしまおう、あの 騎乗用トナカイもだ。」

њаан өөрыпыл-да тарак-аа～

ňaan ɵɵrʉpʉl-da tarak-aa～

さっきのあれ（トナカイ）を そのようにだ。

jаакав њаан үӈрын ормыjа хиэр-ээ! њаан-ну з̌уулатан үӈрын.

jaakaw ňaan uŋrʉn ormʉja xiər-əə! ňaan-nʊ ǰʊʊlatan uŋrʉn.

何かを、 たくさんの トナカイが 出てきた（現れた）。再び 彼らの家へ 行った。

оӈкалукаан

oŋkalʊkaan

うまいものを食べて太るようにたっぷりと放牧されたトナカイ、

чағчiбаал оролнi jаалры-ғчiн.

čaɣčɪbaal orolnɪ jaalrʉɣčɪn.

そのコリヤークの トナカイは 炭のように真っ黒くなっていた(1) [(1)このように真っ黒くなるようなトナカイの血統、種は価値があるという。しかもたっぷり食べてこそ黒くなる、そのようなトナカイのすねで作った靴は黒くてとても価値があるという（協力者による）。]

"тиэк," гөөнни, "мээркээр з̌эбыз̌идлилры!"

''tiək,'' gɵɵnni, ''məərkəər ǰəbʉǰidlilrʉ!''

「今、」と 言う、 「自分たち自身で 食べよ、」と。

хаанда гiлрыккавур таткатӈар.

xaanda gɪlrʉkkawʊr tatkatŋar.

何人かの者は 自分達の荷役用トナカイを 調教し始めた。

оj, эррэj атiкар түтүнилры!

oj, ərrəj atɪkar tutunilrʉ!

ああ、 彼のばあさんが 走って来た。

“эмэнри," хiiкутiч тиинир гүз̌ээнз̌из̌илры,

''əmənri,'' xɪɪkʊtɪč tiinir guǰəənǰiǰilrʉ,

「帰って来たのね、」 そこいら中に キスし始めた、

"эрөөj," гөөн, "аiсыснынрi.

'ərɵɵj,'' gɵɵn, ''aɪsʉsnʉnrɪ.

「ああ、」と 言う、「あなたが生き残って帰って（良かった）。

хөрчэрыптүкүсын нэӈникэн ээтыррү," гөөн.

xɵrčərʉptukusʉn nəŋnikən əətʉrru,'' gɵɵn.

あなたが行ってしまってから、 祈りながら 私たちは泣いていた、」 と 言う。

гөөнни, "ноӈаннi-гал энни чактi бис.

gɵɵnni, ''noŋannɪ-gal ənni čaktɪ bis.

言う、 「奴は それほど 機敏ではなかった。

њэкмын," гөөнни, "эрэк," гөөнни,

ňəkmʉn,'' gɵɵnni, ''ərək,'' gɵɵnni,

しかもあまり働かないのだ（しない）、」と 言う、 「これは、」と 言う、

"энни эӈэjэ бис, тиэчэз̌и," гөөнни, "эӈэjээлээттын."

'ənni əŋəjə bis, tiəčəǰi,'' gɵɵnni, ''əŋəjəələəttʉn.''

「それほど 裕福でも なかった、奪っていた、」と 言う、 「裕福になろうとして。」

эр з̌аалнi гөөн, "тиэчэз̌и

ər ǰaalnɪ gɵɵn, ''tiəčəǰi

その 彼のところの人々が、言うには、「奪っていたんですよ、

мүн-дэ оосылбун тиэчэз̌и," гөөн, "орым-да."

mun-də oosʉlbʊn tiəčəǰi,'' gɵɵn, ''orʉm-da.''

私たちの トナカイのすねの皮を、奪っていたんですよ、」と 言う、「トナカイも。」

ноӈан чактiз̌i-ткан чағчiбаал гөөн ӈээлы... ... ӈээлым бисин.

noŋan čaktɪǰɪ-tkan čaɣčɪbaal gɵɵn ŋəəlʉ... ... ŋəəlʉm bisin.

彼が ただ機敏なので、 コリヤークたちは、 言うには、 恐れて いたのだ。

тар муднан-асi. биз̌илритын тарыл орочiл хiiкутiч эӈэjэкэчиз̌илритын.

tar mʊdnan-asɪ. biǰilritʉn tarʉl oročɪl xɪɪkʊtɪč əŋəjəkəəčiǰilritʉn.

これで 終わり。 暮らし始めた、彼ら、エウェンたちは 裕福に暮らし始めた。

өөрыпыл-дэ атiкар хiiкутiч хүлыкыч биз̌илры.

ɵɵrʉpʉl-də atɪkar xɪɪkʊtɪč xulʉkʉč biǰilrʉ.

あの おばあさんたちも 年齢も余るほど（寿命を超えるほど）暮らし始めた。

тар муднан-асi.

tar mʊdnan-asɪ.

これで 終わり。