Top » Folk Tales » 2-25 kalʔanto Japanese / English
2-25 kalʔanto Folk tale of Chukchi by Kerginto, Alla Source
Original Text
2-25 Кальанто
Ганымытваленат ынпыначгыӄай гэнпыӈэвӄэе. Ытри эӈинӄэйкыльинэт ынкъам нылгитэгъеӈӄинэт нананагты. ӄол итык кыевык ынпыӈэвӄэе ивнин ынпыначгыӄай: ― Игыр вай рагалягъа кэльэмуурил. ӄытрилгын расӄэвъянвык уттытъулӄэй. Галяк ынӄэн – ӄытрилгын тинытъулӄэй, ынкъам вытку ынкы ыргынан нэрэйылгыт ӈинӄэй. – Йылыплыткук ӄынрултэтгын тинытъул. Волӄытвэӈӈок навалёмын выргыргын ынкъам нэльунэт тылельыт. Ынпыначга рытрилнин уттытъулӄэй. Томгатгъэ мэйӈумкуум. Ытръэч-ым кэлъетэ ытлён нагалян. Ынпыначга рытрилнин тинытъулӄэй. Томгатгъэ тэнӈагчыӈын. Нылвавӄэн рымагтык. ӄынвэр-ым кэлъэтэ нивын ынпыначгын: ― ӄынрултэтгын тэнӈагчыӈын. Лыгэн ръэнут тэгъэӈу лынъё ӄыпиригын. ― Ыныкит-ым нъинэйылтык ӈинӄэй. Найылыӈон мэйӈыӈинӄэй, ытръэч ынпыначга э’нӄу лыгнин. ― Вынэ ынӄэн мэйӈыӈинӄэй, –иквъи ынпыначгын. Кынвэр нэйылын вытку вакъотваӈӈольын. Ынпыначга рырултэннин тэнӈагчыӈын. Ныгаляӄэн кэльэмуурил, ӄорат-ым ныӈылвыентоӄэнат. ӈинӄэй пэрэё нанмайӈавыӈӈон. Нэтэнынныӈын Кальантоно. Н'инӄэй ныйӄымэйӈэтӄин. Нъэлгъи ынанармаа’ачеко, наӄам гытиӈыльу. ӄулигъевык ивнинэт ынпыначгыт: ― Вай-ым тыӈэвгилисӄивыркын. Мэӈӄо ынан гавалёмлен гытиӈӈвысӄэтӄэй, нымытвальын пылвынтычанлячыко, ӈээкык Тыӈэчьынин. Ытля ивнин: ― ӈыточьата ӄитыркын. Льунэӈу янрайъытъолӄай, лыги ӄылгыркын – митъэлыги трагтытыляркын. Гырголятгъэ э’ъэ’гты. Кальанто пыкиргъи йъилгык. Йъилгын пынлёгъэ: ― Мэӈко етгъи, нырэӄигыт ? ― Вай-ым ӈээкык Тыӈэчьынин тырэлгыӈыркын. ― А’м вынэ чамъам! Ымыльо ынӄоры люӈпэлӄынтэтэ гитлинэт. Лыгэнитык наранмыгыт Тыӈэчьынэ. Ытръэч-ым Кальанто вэнлыги эквэтгъи. Йъилгэ эквэтыльн ивнин: ―Вынэ наранмыгыт Тыӈэчьынэ. Етгъи Кальанто Тыӈачъына. Тыӈэчьын пынлёгъэ: ― Нырэӄигыт ? – Вай-ым тырэлгыӈыркын гынин ӈээкык. Н'эвысӄэтти Тыӈэчьынэ ывийгут рыннинэт. Этын ытри Кальанто рэлку ёрочыко пычвэтгавыӈӈогъат. Ывиплыткунэӈу – нэнъылин ӄэмэӈы. Ынкаткынык нытваӄэн ымыльаймак. Йъыӄамэтвачетымгогъат. Кальантона винвыргынин троочгыӄай айколгэӈкы. ӈэнри ринтынинэт эръэтъулти. Рэтык ӈыраӄав аймак, Тыӈэчьын паагъэ ӄамэтвак ынкъам иквъи: ― Эргатык мытрэнэймэвӈын ӈэлвыл, гыт-ым а’ратыльо ритгъэ. Кыевинэӈу ӈэлвыл нэнэймэвын ярагты. ӄорат пылвынтырынныльыт, наӄам аны чъомыткынык гамоллыкыкватленат. Кальанто ӄорапэнрыткогъэ, пэлгынкавравыӈӈонэнат. Ымы ынкы лёӈынма нэнтын, ӄэлёӄ-ым колё нэрмэӄин. Йигрэквъи. Иквичисӄиквъи. Пынвынтычанлячыко льунин ӈэвысӄэтӄэй. Ытрэчтэгын ныгтиӈӄин! Уквэннин ӄлявыля ынкъам ӈэвысӄэӄэй нанӄатгъэ. Тыӈэчьынэ ивнин Кальанто: ― Эргатык ӄыӈавынрагтатгэ. Нагтогъан пылвынтычанлячыкойпы ӈэвысӄэтӄэй, аны ярачыко рыпэт ӄэргыръогъэ. Эргыръок ытри эквэтгъэт гэкэӈэ. ӈэвысӄэтӄэй гэнэнэнэтэ нытваӄэн каарачыко. Гэкэӈыльу нитӄин эгтиӈкиӈэвысӄэт. Тлельыт ынръам и’гэ нэгрулмынэт. Тэнӈу нэтчыгъэн ӈэвысӄэт гэкэӈыльын. Кулильэтгъэт: – Наӄам нивӄинэт, иӈӄун Кальантон ӈэвъэн нылгиныгтиӈӄин, ӄытлыги-ым тэӈэгтиӈкыльин. Ытлён иквъи Кальантон ӈавъанэты: ― Аны велер ӄъурэкви! Люур тиркыръугъи. Гынникыт гынтэвръугъэт лымынкыри, алымы этлы нырэгынтэвӈынэт. Эмӄыниннъэ ытля Кальантонэн нынтоӄэн ӈаргыногты. Люур ӄол рыннин льунин янрайъыӄай. Иквъи: ― Тылеркын мургин экык. Пыкиргъэт г’экэӈыльыт. Тагнымытваӈӈогъат. Ытръэч.
Translation
2-25 kalʔanto
ɣanəmətwalenat ənpənasɣəqaj ɣænpəŋæwqæje.
ətri æŋinqæjkəlʔinæt ənkʔam nəlɣitæɣʔeŋqinæt nananaɣtə.
k’ol itək kəjewək ənpəŋæwqæje iwnin ənpənasɣəqaj:
― iɣər waj raɣalaɣʔa kælʔæmuuril.
k’ətrilɣən rasqæwʔanwək uttətʔulqæj.
ɣalak ənqæn – qətrilɣən tinətʔulqæj, ənkʔam wətku ənkə ərɣənan næræjəlɣət ŋinqæj.
– jələplətkuk qənrultætɣən tinətʔul.
wolqətwæŋŋok nawalomən wərɣərɣən ənkʔam nælʔunæt təlelʔət.
ənpənasɣa rətrilnin uttətʔulqæj.
tomɣatɣʔæ mæjŋumkuum.
ətrʔæs-əm kælʔetæ ətlon naɣalan.
ənpənasɣa rətrilnin tinətʔulqæj.
tomɣatɣʔæ tænŋaɣsəŋən.
nəlwawqæn rəmaɣtək.
k’ənwær-əm kælʔætæ niwən ənpənasɣən:
― k’ənrultætɣən tænŋaɣsəŋən.
ləɣæn rʔænut tæɣʔæŋu lənʔo qəpiriɣən.
― ənəkit-əm nʔinæjəltək ŋinqæj.
najələŋon mæjŋəŋinqæj, ətrʔæs ənpənasɣa æ’nqu ləɣnin.
― wənæ ənqæn mæjŋəŋinqæj, –ikwʔi ənpənasɣən.
kənwær næjələn wətku wakʔotwaŋŋolʔən.
ənpənasɣa rərultænnin tænŋaɣsəŋən.
nəɣalaqæn kælʔæmuuril, qorat-əm nəŋəlwəjentoqænat.
ŋinqæj pæræjo nanmajŋawəŋŋon.
nætænənnəŋən kalʔantono.
n'inqæj nəjqəmæjŋætqin.
nʔælɣʔi ənanarmaa’aseko, naqam ɣətiŋəlʔu.
k’uliɣʔewək iwninæt ənpənasɣət:
― waj-əm təŋæwɣilisqiwərkən.
mæŋqo ənan ɣawalomlen ɣətiŋŋwəsqætqæj, nəmətwalʔən pəlwəntəsanlasəko, ŋæækək təŋæsʔənin.
ətla iwnin:
― ŋətosʔata qitərkən.
lʔunæŋu janrajʔətʔolqaj, ləɣi qəlɣərkən – mitʔæləɣi traɣtətəlarkən.
ɣərɣolatɣʔæ æ’ʔæ’ɣtə.
kalʔanto pəkirɣʔi jʔilɣək.
jʔilɣən pənloɣʔæ:
― mæŋko jetɣʔi, nəræqiɣət ?
― waj-əm ŋæækək təŋæsʔənin tərælɣəŋərkən.
― a’m wənæ samʔam!
əməlʔo ənqorə luŋpælqəntætæ ɣitlinæt.
ləɣænitək naranməɣət təŋæsʔənæ.
ətrʔæs-əm kalʔanto wænləɣi ækwætɣʔi.
jʔilɣæ ækwætəlʔn iwnin:
―wənæ naranməɣət təŋæsʔənæ.
jetɣʔi kalʔanto təŋasʔəna.
təŋæsʔən pənloɣʔæ:
― nəræqiɣət ?
– waj-əm tərælɣəŋərkən ɣənin ŋæækək.
n'æwəsqætti təŋæsʔənæ əwijɣut rənninæt.
ætən ətri kalʔanto rælku jorosəko pəswætɣawəŋŋoɣʔat.
əwiplətkunæŋu – nænʔəlin qæmæŋə.
ənkatkənək nətwaqæn əməlʔajmak.
jʔəqamætwasetəmɣoɣʔat.
kalʔantona winwərɣənin troosɣəqaj ajkolɣæŋkə.
ŋænri rintəninæt ærʔætʔulti.
rætək ŋəraqaw ajmak, təŋæsʔən paaɣʔæ qamætwak ənkʔam ikwʔi:
― ærɣatək mətrænæjmæwŋən ŋælwəl, ɣət-əm a’ratəlʔo ritɣʔæ.
kəjewinæŋu ŋælwəl nænæjmæwən jaraɣtə.
k’orat pəlwəntərənnəlʔət, naqam anə sʔomətkənək ɣamolləkəkwatlenat.
kalʔanto qorapænrətkoɣʔæ, pælɣənkawrawəŋŋonænat.
əmə ənkə loŋənma næntən, qæloq-əm kolo nærmæqin.
jiɣrækwʔi.
ikwisisqikwʔi.
pənwəntəsanlasəko lʔunin ŋæwəsqætqæj.
ətræstæɣən nəɣtiŋqin!
ukwænnin qlawəla ənkʔam ŋæwəsqæqæj nanqatɣʔæ.
təŋæsʔənæ iwnin kalʔanto:
― ærɣatək qəŋawənraɣtatɣæ.
naɣtoɣʔan pəlwəntəsanlasəkojpə ŋæwəsqætqæj, anə jarasəko rəpæt qærɣərʔoɣʔæ.
ærɣərʔok ətri ækwætɣʔæt ɣækæŋæ.
ŋæwəsqætqæj ɣænænænætæ nətwaqæn kaarasəko.
ɣækæŋəlʔu nitqin æɣtiŋkiŋæwəsqæt.
tlelʔət ənrʔam i’ɣæ næɣrulmənæt.
tænŋu nætsəɣʔæn ŋæwəsqæt ɣækæŋəlʔən.
kulilʔætɣʔæt:
– naqam niwqinæt, iŋqun kalʔanton ŋæwʔæn nəlɣinəɣtiŋqin, qətləɣi-əm tæŋæɣtiŋkəlʔin.
ətlon ikwʔi kalʔanton ŋawʔanætə:
― anə weler qʔurækwi!
luur tirkərʔuɣʔi.
ɣənnikət ɣəntæwrʔuɣʔæt ləmənkəri, aləmə ætlə nəræɣəntæwŋənæt.
æmqəninnʔæ ətla kalʔantonæn nəntoqæn ŋarɣənoɣtə.
luur qol rənnin lʔunin janrajʔəqaj.
ikwʔi:
― təlerkən murɣin ækək.
pəkirɣʔæt ɣ’ækæŋəlʔət.
taɣnəmətwaŋŋoɣʔat.
ətrʔæs.