民話資料

ути омо баата омо аҙига багдиати～, мамасала'аси,

uti omo baata omo aǰiga bagdiati～, mamasala'asi,

その 一人の 男の子と 一人の 女の子が 暮らしていた、嫁をもらってから、

мафамула эдээти. мафамула эдээси багди～ туу багдии багдии,

mafamula ədəəti. mafamula ədəəsi bagdi～ tuu bagdii bagdii,

夫と二人に なった。夫と二人に なってから 暮らす、そうして 暮らす、暮らす、

''эхэ～ бии паузава ваами-а,'' гунэини,

''əxə～ bii pauzawa waami-a,'' gunəini,

「姉さん、 僕は ヤギを 獲ったよ、と 言う、

''баата～ эи-кээ маӈганаи биҙэ,'' (хаи ути-да,) хоӈто.

''baata～ əi-kəə maŋganai biǰə,'' [xai uti-da,] xoŋto.

「子供よ、今こそ 強くなったということ だろう。」[また この話だ。] 別のだ。

''гээ, элээ сафани мафалаа, мамаасанами галактанаjа,'' гуӈкини.

''gəə, ələə safani mafalaa, mamaasanami galaktanaja,'' guŋkini.

「さあ、もう いい、 結婚するために 自分の嫁を 求めて行け、」と 言った。

''илэ галактанаҙами бии эхээ,'' ӈэнээни～ галактаани, галактаани,

''ilə galaktanaǰami bii əxəə,'' ŋənəəni～ galaktaani, galaktaani,

「どこに 探しに行こうか、私は、姉さん。」 行った、 探した、 探した、

мамаасанами илэ-кэ галактаани. эсини-даа баа, эмэгиэни,

mamaasanami ilə-kə galaktaani. əsini-daa baa, əməgiəni,

嫁を得るために行って、どこかを 探した。 見つけなかった、戻って来た、

''эсэи баа～ эхэ, бии мамаасанами.''

''əsəi baa～ əxə, bii mamaasanami.''

「見つけられなかったよ、姉さん、私は 自分の嫁を。」

''оно биҙэӈэфи утаа-на мамасала анчи синэвэ.

''ono biǰəŋəfi utaa-na mamasala anči sinəwə.

「どうやって 暮らしていけようか、そうして 嫁が いなくて、おまえに。

мамасахи биси ситэхи-дэ эдэмусэи сии.

mamasaxi bisi sitəxi-də ədəmusəi sii.

嫁がいれば、 子持ちにも なれようけれど、おまえは。

њаа галактанаи, тимана.'' њаа ӈэнээни, њаа гулинээни нэӈуни,

ňaa galaktanai, timana.'' ňaa ŋənəəni, ňaa gulinəəni nəŋuni,

再び 探しに行け、明日。」 また 行った、また 出発した、弟は、

нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичоо, нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичоо

nəxusə ǰuliələni dəŋni kičoo, nəxusə ǰuliələni dəŋni kičoo

弟の 前に ズンズン歩く、弟の 前に ドンドン歩く、

ӈэнээни эи-тэнэ, нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичоо,

ŋənəəni əi-tənə, nəxusə ǰuliələni dəŋni kičoo,

行った（姉は）、 今、 弟の 前に ズンズン歩く、

нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичоо ҙулимээни～ ҙулиэлэни дэӈни лэгдэ кичоо лэгдэ

nəxusə ǰuliələni dəŋni kičoo ǰuliməəni～ ǰuliələni dəŋni ləgdə kičoo ləgdə

弟の 前に ドンドン歩く、 前を行った、前に ズンズン歩く、

вооони ҙугдива jэу-гдэ сањавани тэу нэдээни.

woooni ǰugdiwa jəu-gdə saňawani təu nədəəni.

作った、 家を、 それから何だのかんだのを 全て 置いた。

бисэ～эси иинээни, ''э～эи jэу ҙугдини эмээ-тэ оло,'' ииjэни,

bisə～əsi iinəəni, ''ə～əi jəu ǰugdini əməə-tə olo,'' iijəni,

しばらくすると 到着した、「あれ、何の 家が 出て来たんだ、 こんな所に。」 入った、

''э～ нии эмэи jэу, эмэи эмэи. тээи-ҙэ,'' тээвэӈкини.

''ə～ nii əməi jəu, əməi əməi. təəi-ǰə,'' təəwəŋkini.

「ああ、誰が 来たのかしら、来たか、来たか、 座れ、」と 座らせた。

чаjа чудиэни. дигалани jэу-гдэ jэу-гдэ нэдээси дигаваӈкини,

čaja čudiəni. digalani jəu-gdə jəu-gdə nədəəsi digawaŋkini,

お茶を 注いだ。 食べ物も 何やら かんやら 置いてから 食べさせた、

''э～ jэу эмусэ бии, бэлиэнтэ сии.'' ''эмусэ бими бии,''

''ə～ jəu əmusə bii, bəliəntə sii.'' ''əmusə bimi bii,''

「ああ、 どうして 一人で いるのか、女よ、 あなたは。」「一人で 住んでいる、私は。」

туу эхини мафалагиини нэӈунтиги сања вооони.

tuu əxini mafalagiini nəŋuntigi saňa woooni.

このようにして 姉は 結婚しようとするのだ、自分の弟と、バカなことだよ。

нэӈуми ҙулиэтигини дэӈни кичоо ӈэнээни.

nəŋumi ǰuliətigini dəŋni kičoo ŋənəəni.

自分の弟の 前へ ズンズン歩いて先回りして 行った。

''гээ утэми мафамула эдэҙэфи минҙуӈэ.''

''gəə utəmi mafamula ədəǰəfi minǰuŋə.''

「さあ、 では 夫婦と なろう、 私と二人で。」

''jаҙата, эисии галула jаҙата,'' гуӈкини. ''ими галуҙами бии,''

''jaǰata, əisii galula jaǰata,'' guŋkini. ''imi galuǰami bii,''

「いいわ、もし嫌でなければ、いいわ、」と 言った。「どうして 嫌なことがあろう、私が。」

бисити～ гаиту-гдэ воооти омо баатава омо аҙигава-да,

bisiti～ gaitu-gdə woooti omo baatawa omo aǰigawa-da,

そうして暮らした、すぐに できた、 一人の 男の子と、一人の 女の子が。

ути баатаӈини сагди～ эдэи-лиэ, ''абуга～ бии ҙаӈтанаjи вооjо,''

uti baataŋini sagdi～ ədəi-liə, ''abuga～ bii ǰaŋtanaji woojo,''

その 男の子が 大きく なった、 「父さん、 僕の 小さな弓を 作ってよ、」と（言う）、

ҙаӈтанани вооони, гакпасии～ гакпасии～ гакпасии,

ǰaŋtanani woooni, gakpasii～ gakpasii～ gakpasii,

彼の弓を 作ってやった、射る、 射る、 射る、

иӈњаӈа офоктовони поолигда～ гакпаани,

iŋňaŋa ofoktowoni pooligda～ gakpaani,

スズメの 羽根を、 黄色い羽根が飛び散るように、射た、

''ҙиӈҙиӈ гаагаа, jэу сањавани бими ҙиӈҙиӈ гаагаа

''ǰiŋǰiŋ gaagaa, jəu saňawani bimi ǰiŋǰiŋ gaagaa

「ジンジンガーガー、何だ バカ、 ジンジンガーガー、

нии туэҙэӈэвэни офоктовони гакпасии-jа,'' гуӈкини, ''сии,''

nii tuəǰəŋəwəni ofoktowoni gakpasii-ja,'' guŋkini, ''sii,''

人が 冬を越すための 羽根を 射やがったな、」と 言った、「おまえは。」

''њаҙактамула ситэни сии,'' диаӈкини ути иӈњаӈа,

''ňaǰaktamula sitəni sii,'' diaŋkini uti iŋňaŋa,

「姉が弟と二人で（作った） 子じゃないか、おまえは、」と 言った、 その スズメは、

утадиги, утадиги, ӈэниэ, ''эниӈэи, иӈњаӈава гакпаами бии-гдэ-дэ.

utadigi, utadigi, ŋəniə, ''əniŋəi, iŋňaŋawa gakpaami bii-gdə-də.

それから、それから、帰った、「母さん、 スズメを 射たよ、 僕は。

њаҙактамула ситэни, нуани офоктовони гакпасиани нуани туэҙэӈэвэни

ňaǰaktamula sitəni, nuani ofoktowoni gakpasiani nuani tuəǰəŋəwəni

姉と弟の 子（と言われた）、そのスズメの 羽根を 射たら、 その 冬を越す

офоктово.'' (будэини?) энинтиги тэлэӈусиэни утэ-бэдээси,

ofoktowo.'' [budəini?] ənintigi tələŋusiəni utə-bədəəsi,

羽根を。 [死んだのか?] 母親へ 語った、 このように、

''туу туу биjэ, эҙи диана сии утава,'' гуӈкини энини-тэнэ,

''tuu tuu bijə, əǰi diana sii utawa,'' guŋkini ənini-tənə,

「黙って いなさい、決して言うな、あんたは、そのことを、」と 言った、 母親は、

''сии амими эмэгиэ эҙи диана,'' гунэму-гиэни

''sii amimi əməgiə əǰi diana,'' gunəmu-giəni

「おまえは 自分の父親が 戻ってきても、決して言うな、」 だが言ってしまったんだね、

сања хэктиэни, хуњаҙиилаи вооони, ути омо баата омо аҙига.

saňa xəktiəni, xuňaǰiilai woooni, uti omo baata omo aǰiga.

バカだね、 姉とで 作った、 その 一人の 男の子と 一人の 女の子を。

эмэгигэ эи-тэнэ, мафани эмэгии-лиэ сикиэ,

əməgigə əi-tənə, mafani əməgii-liə sikiə,

戻って来た、 今、 夫が 帰って来た、夕方、

''абугаи, иӈњаӈа-гда утэ-бэдэ дианаини,''

''abugai, iŋňaŋa-gda utə-bədə dianaini,''

「父さん、スズメが こんな風に 言ったんだ、」と。

''сања хэктиэни сии,'' гуӈкини, вадиани～ энини њагдау,

''saňa xəktiəni sii,'' guŋkini, wadiani～ ənini ňagdau,

「バカだね、 あんたは、」と 言った（母親は）、 止めた、 母は 叱る、

утадиги-тэнэ ӈуагиати～ бэjэни-тэнэ оно ӈуаани ути,

utadigi-tənə ŋuagiati～ bəjəni-tənə ono ŋuaani uti,

それから 寝た、 彼（父親）は どのように 寝たか、 それは、

кэптэмҙигэи ӈуаи бии бэдэ бисини

kəptəmǰigəi ŋuai bii bədə bisini

横になるやいなや 眠り込んでしまう、 私と 同じよう だった、

амиктау сањани бисини биҙээ, ӈуагиати.

amiktau saňani bisini biǰəə, ŋuagiati.

眠たがりか なんか だったん だろう、彼らは寝た。

баатаӈини мэнэ диэлэjи амбугиани.

baataŋini mənə diələji ambugiani.

（父親は）自分の息子を 自分の 横に 寝かせた。

''jэу, jэу дианакчаи каниани эни эинэӈи, ва'атаӈи,

''jəu, jəu dianakčai kaniani əni əinəŋi, wa'ataŋi,

「何を、何を 言おうとしていたのを 止めたんだ、 母親が、今日、 あのついさっき、

абуга иӈњаӈа утэ-бэдэ дианаини' гунэини.

abuga iŋňaŋa utə-bədə dianaini' gunəini.

『父さん、スズメが こんな風に 言う、』と 言った。

бии-гдэ гакпаами-гдэ, офоктоли-гдэ～-гдэ гакпаами,' гунэини,

bii-gdə gakpaami-gdə, ofoktoli-gdə～-gdə gakpaami,' gunəini,

『僕が 射たら、 羽根を、 射た、』と 言った、

ҙаӈтаҙи, њаҙактамула ситэни, jэу сањани бими нуани туэҙэӈэни офоктовони гакпасиани

ǰaŋtaǰi, ňaǰaktamula sitəni, jəu saňani bimi nuani tuəǰəŋəni ofoktowoni gakpasiani

『弓で、姉と弟の 子、 何を バカな、 そいつが 冬を越す 羽根を 射た、

гуӈкэ,' гунэини'' гунэи. ӈуагиа элээ, ӈуагиати～ тимадула тээгиэк,

guŋkə,' gunəini'' gunəi. ŋuagia ələə, ŋuagiati～ timadula təəgiək,

と言った、』と、言う、」と 言う。 寝た、 もう、彼らは寝た、翌日 起きて、

ӈэнэи-лиэ вакцанаи-лиэ, вакцанами ӈэнээк, аӈива,

ŋənəi-liə wakcanai-liə, wakcanami ŋənəək, aŋiwa,

行く、 狩りに行く、 狩りをしに 行って、 あれを、

киаӈава вааани, вээӈкилэгиэни～ омо уэво вээлэтэми уэ, хуэнтигини,

kiaŋawa waaani, wəəŋkiləgiəni～ omo uəwo wəələtəmi uə, xuəntigini,

アカシカを 獲った、 そこに置いた、 一つ 丘を 越えて、 丘の、 頂上へ、

уэ иӈкуалагани. аӈи, аӈиjаҙи, вээӈкилэгиэни, сиигэси,

uə iŋkualagani. aŋi, aŋijaǰi, wəəŋkiləgiəni, siigəsi,

丘へ 運んだ。 あれ、あれで、 そこに置いた、 皮を剥いでから、

утала нэдээк ээни. гээ, ӈэниэни ҙуктиги. боктово гаҙиами буусиэни,

utala nədəək əəni. gəə, ŋəniəni ǰuktigi. boktowo gaǰiami buusiəni,

そこに 置いたのだ。 さあ、 帰った、家へ。 シカの腎臓を 持って来て、妻に与えた。

''э～ jэу ваааи сии?'' ''киаӈава вааами бии,''

''ə～ jəu waaai sii?'' ''kiaŋawa waaami bii,''

「ああ、何を 獲ったの、あなたは?」 「アカシカを 獲ったよ、オレは。」

боктово гаҙиами таласиани.

boktowo gaǰiami talasiani.

腎臓を 獲ってきたのを 刺身にした。

''сии тимана бии аӈиваjи иӈкуаланагиҙаӈаи.''

''sii timana bii aŋiwaji iŋkualanagiǰaŋai.''

「妻よ、 おまえは 明日 オレの アカシカを 引いて来い。」

''jэу вээӈкилэгиэи?'' ''тээ～ ҙиэ хоолони элээ дуэми,

''jəu wəəŋkiləgiəi?'' ''təə～ ǰiə xooloni ələə duəmi,

「何を 投げてきたのよ?」 「ほうれあの 山の 頂上に もう 疲れて、

дуэми вээндэлээми бии ҙиэ хоондилани, вээӈкилэгээси.''

duəmi wəəndələəmi bii ǰiə xoondilani, wəəŋkiləgəəsi.''

疲れて 置いてきたんだ、オレは 山の 頂上に 投げてからだ。」

''гаҙигитами jаҙата,'' ути утадиги, ӈэнэи-лиэ иӈкуаланами,

''gaǰigitami jaǰata,'' uti utadigi, ŋənəi-liə iŋkualanami,

「取りに行って来ても いいわ。」 彼女は そうして、行くのだ、 引き取りに行って、

гаҙигими вээӈкивэ ӈэнээни амиалани ааини, суалава,

gaǰigimi wəəŋkiwə ŋənəəni amialani aaini, sualawa,

取りに行った、 その置いておいた肉を、夫も行った、 その後を 追って、スキーを、

сиигиҙэӈэлээни, тулээни гидаjи, ваалагами, бэjэни, бэjэни,

siigiǰəŋələəni, tuləəni gidaji, waalagami, bəjəni, bəjəni,

道に刺して 立てておいた、自分の槍を、殺すために、 彼は、 彼は、

ути чинда'ала саанҙи хагҙами ваалиини элээ, мамаасаjи,

uti činda'ala saanǰi xagǰami waaliini ələə, mamaasaji,

あの 小鳥から 事実を知って 恥ずかしくなって 殺したくなった、ああ、 自分の妻を、

ути, ути уjэӈки гаҙигивэнээси гидава тулэнээни,

uti, uti ujəŋki gaǰigiwənəəsi gidawa tulənəəni,

その、その、その山の上へ 取りに行かせて、槍を 仕掛けに行った、

сэӈми-бэдэ гакпалагани, ӈэнээ-гдэ～ эи-дэ эмэги

səŋmi-bədə gakpalagani, ŋənəə-gdə～ əi-də əməgi

小さい槍に 突き刺さるように、（彼女は） 行ったが、 戻ってこない、

исэнээни, э～ ванига вээндэгиэни гунэ, мамаасани,

isənəəni, ə～ waniga wəəndəgiəni gunə, mamaasani,

見に行った、ああ、仰向けに 倒れていた という、彼の妻は、

тиӈэлэни доофо нагдалагами чугаани jаҙата,

tiŋələni doofo nagdalagami čugaani jaǰata,

その胸に まっすぐ 当たるように 仕掛けておいたのだろう、

чугаани доофо нагдаиҙи, будээни. ӈэниэни ҙуктиги утадиги.

čugaani doofo nagdaiǰi, budəəni. ŋəniəni ǰuktigi utadigi.

仕掛けておいた、真ん中に 刺さるように、死んだ。 帰った、家へ、 そこから。

эсини-дэ аисиги эсини-дэ гааги.

əsini-də aisigi əsini-də gaagi.

（死体を）直しもしなかった、 持って来もしなかった。

оно тиӈмээ оно мэӈдэ-дэ вээндэнээ ӈэниэк,

ono tiŋməə ono məŋdə-də wəəndənəə ŋəniək,

倒れたそのままに、 そのように そのまま 投げ捨ててきた、帰った、

ҙуӈэ ситэнэjи хэбуэни～ ҙуба моо оболони хуаиjани,

ǰuŋə sitənəji xəbuəni～ ǰuba moo oboloni xuaijani,

二人の 子供を 抱えた、 二つの 木製の 鉤を 伐り出した、

гагда аӈмалани оболоо, гагда аӈмалани оболоо,

gagda aŋmalani oboloo, gagda aŋmalani oboloo,

片方の子の 口に その鉤を引っ掛け、もう片方の 口に 引っ掛けて、

иӈкуалаини ситэнэми, ҙуӈэтива-да, иӈкуалаисини～ соӈои jаҙата унивэ,

iŋkualaini sitənəmi, ǰuŋətiwa-da, iŋkualaisini～ soŋoi jaǰata uniwə,

引きずって行った、自分の子供を、二人共だ、 運んで行くと、泣くのだろう、痛くて、

соӈоисити иӈкуалаисини иӈкулаисини,

soŋoisiti iŋkualaisini iŋkulaisini,

彼らが泣いても、さらに運んで行くと、運んで行くと、

аҙигандима сосогои-лиэ, утава вээндэми

aǰigandima sosogoi-liə, utawa wəəndəmi

娘の方の 口が裂けて鉤が取れるのだ、それを 放り捨てておいたまま

иӈгулээ иӈкуалаани～ баатандигэjи jаухи иӈкуалаак илэ,

iŋguləə iŋkualaani～ baatandigəji jauxi iŋkualaak ilə,

止まらずに 引きずって行った、息子の方を どこへ 引きずって行ったのか、どこへ、

илэ-кэ иӈкуалаа вээндэнэсэи-лиэ.

ilə-kə iŋkualaa wəəndənəsəi-liə.

どこかへ 引きずって行ってから 投げ捨てたのだ。

эмэгиэни, бэjэни-дэ ӈэнээни～ мээми лоо'ок ээни. всё кончила

əməgiəni, bəjəni-də ŋənəəni～ məəmi loo'ok əəni. vsjo konchila

戻って来た、彼も 行った、 自分自らの 首を吊ったのだ。 終わり、終わった、

эмнэ мээми лооо jаухи ӈэнэҙэтэ, мээми вааи-лиэ, мутуэми.

əmnə məəmi looo jauxi ŋənəǰətə, məəmi waai-liə, mutuəmi.

つまりは 自らを 吊った、どこへ 行けようか、自殺したんだ、 終えたよ。