民話資料

соӈго аӈи, jэу бисээ-дэ ути тигр, тигр гунээ,

soŋgo aŋi, jəu bisəə-də uti tigr, tigr gunəə,

クマと あれだ、 何 だったっけ、その、トラ、 トラと 言った、

одо'о мафа, соӈго, одо'о мафа ҙуӈэ багдиати.

odo'o mafa, soŋgo, odo'o mafa ǰuŋə bagdiati.

トラ、 クマと トラが 二匹で 暮らしていた。

багдими-а багдими-а аӈиӈи дианаини, соӈгоӈини,

bagdimi-a bagdimi-a aŋiŋi dianaini, soŋgoŋini,

暮らしていて、 暮らしていて そいつが 言う、 そのクマが、

''гээ эи баа хэгилэни, бии чоо маӈга бими.

''gəə əi baa xəgiləni, bii čoo maŋga bimi.

「ああ、この 天の 下で、 オレが 一番 強いんだ。

чоо маӈга нии бими,'' гунэи. кути гунэини,

čoo maŋga nii bimi,'' gunəi. kuti gunəini,

最も 強い 者なんだ、」と 言う。 トラは 言う、

''оно маӈга нии бии сии, бии-дэ маӈга нии бими,

''ono maŋga nii bii sii, bii-də maŋga nii bimi,

「どうして 強い 者なんだ、 おまえが、 オレだって 強い 者だ、

бии-дэ хаи маӈга бими. хаи бии маӈга биэ,'' ути кути-тэнэ дианаини,

bii-də xai maŋga bimi. xai bii maŋga biə,'' uti kuti-tənə dianaini,

私も また 強いのだ。 さらに いる、 強いのが いる、」と その トラは 言う、

''эи баа хэгиэлэни минтидиги маӈга нии хаи биэ.''

''əi baa xəgiələni mintidigi maŋga nii xai biə.''

「この 天の 下に 我々よりも 強い 者が さらに いる。」

''нии биэ минтидиги маӈга нии-дэ анчи.''

''nii biə mintidigi maŋga nii-də anči.''

「誰が いるというんだ、オレたちより 強い 者は いない。」

''биэ, ҙууҙи бэгдихи буjи, ути чоо маӈга, нии.''

''biə, ǰuuǰi bəgdixi buji, uti čoo maŋga, nii.''

「いる、二本の 足を持つ 獣だ、それが 一番 強い 者だ。」

''гээ сии хэбуjэ утаухи минэвэ утаухи бии исэлэгэи.

''gəə sii xəbujə utauxi minəwə utauxi bii isələgəi.

「さあ、おまえ 連れて行け、そこへ オレを、 そこへ、オレが 見れるように。

jаама буjи биини ҙууҙи бэгдихи, аси маӈга.''

jaama buji biini ǰuuǰi bəgdixi, asi maŋga.''

どんな 獣が いるんだ、 二本の 足を持ち、ひどく 強い奴なんて。」

гээ ути аӈи, кути хэбулиэни, соӈгова.

gəə uti aŋi, kuti xəbuliəni, soŋgowa.

さあ その あれだ、トラは 連れ出した、 クマを。

ӈэнэити～ ӈэнээти, ули киафа. ӈэнээти～ ӈэнээти,

ŋənəiti～ ŋənəəti, uli kiafa. ŋənəəti～ ŋənəəti,

行く、 行った、 川の 岸辺を。行った、 行った、

гээ ути кути исэи-jаҙата ҙууҙи бэгдихи буjи багдиивани.

gəə uti kuti isəi-jaǰata ǰuuǰi bəgdixi buji bagdiiwani.

さあ その トラは 見るではないか、 二本の 足を持つ 獣が 暮らしているのを。

элээ иинэлиэни ути киалани. исээни ути ҙууҙи бэгдихи буjивэ.

ələə iinəliəni uti kialani. isəəni uti ǰuuǰi bəgdixi bujiwə.

もうそこに 到着する、その そばへ。 見た、その 二本の 足を持つ 獣を。

соӈгоӈини-дэ тээ～ти ути, ҙууҙи бэгдихи буjи, илиивэни исэи,

soŋgoŋini-də təə～ti uti, ǰuuǰi bəgdixi buji, iliiwəni isəi,

クマも ほうれそこに その、二本の 足を持つ 獣が、立っているのを 見る、

соӈгоӈини исэсилиэни, исэсилими-э исээни.

soŋgoŋini isəsiliəni, isəsilimi-ə isəəni.

クマは よ～く見始めた、よく見始めて、見た。

''ути ица'и-да, ҙууҙи бэгдихи jэу маӈга биҙэ,

''uti ica'i-da, ǰuuǰi bəgdixi jəu maŋga biǰə,

「こいつは 小さいぜ、二本だけの 足で 何が 強いだろうか、

ути, бии ваалинаҙами, утаҙи, вааҙаӈаи

uti, bii waalinaǰami, utaǰi, waaǰaŋai

こいつは、 オレが 行ってやっつけるぜ、 これで、殺すぜ、

бии утава, эмнэкчи ӈэнэвэнэҙэӈэи. ути ҙууҙи бэгдихи буjивэ.''

bii utawa, əmnəkči ŋənəwənəǰəŋəi. uti ǰuuǰi bəgdixi bujiwə.''

オレは こいつを、一撃で やってしまうよ。この 二本の 足を持つ 獣を。」

''гээ сии ӈэнэиҙэ, бии оло дигэнэҙэми. бии эҙэӈэи ӈэнэ,''

''gəə sii ŋənəiǰə, bii olo digənəǰəmi. bii əǰəŋəi ŋənə,''

「じゃあ おまえは 行ってくれ、 オレは ここに 隠れる。 オレは 行かないよ、」と

кути дианаини, соӈгоӈини,

kuti dianaini, soŋgoŋini,

トラは 言う、 クマに、

гээ, ӈэнээ хокцоини, утаухи ӈэнэини, хэутими хэутими,

gəə, ŋənəə xokcoini, utauxi ŋənəini, xəutimi xəutimi,

さあ、 行って 襲いかかる、そっちへ 行く、 吼えて 吼えて、

соӈго ӈэнэини ути, ҙууҙи бэгдихи буjитиги.

soŋgo ŋənəini uti, ǰuuǰi bəgdixi bujitigi.

クマは 行く、 その、二本の 足を持つ 獣の方へ。

ути, ҙууҙи бэгдихи буjи, дуисиини соӈго хэутисии гунэ.

uti, ǰuuǰi bəgdixi buji, duisiini soŋgo xəutisii gunə.

その、 二本の 足を持つ 獣は、聞く、 クマが 吼えている という。

''ути, jэу гэлэми хэутиини ути соӈго,'' ааҙи исэсилиэни,

''uti, jəu gələmi xəutiini uti soŋgo,'' aaǰi isəsiliəni,

「こいつは、何を 求めて 吼えているんだ、この クマは、」と 良く 見ようとした、

гээ, эмэини гунээ, нуантиги, нуани тэӈ тэӈ эмээ гунэ,

gəə, əməini gunəə, nuantigi, nuani təŋ təŋ əməə gunə,

さあ、やって来る という、彼の方へ、 彼の方へ まっすぐに やって来る という、

''гээ сии маӈга биэ бии маӈга биэ, гээ минҙуӈэ ва'алиҙафи нии маӈга,

''gəə sii maŋga biə bii maŋga biə, gəə minǰuŋə wa'aliǰafi nii maŋga,

「さあ、おまえが 強いのか、オレが 強いのか、 さあ オレと 戦おう、 誰が 強いか、

нии маӈга.'' гээ ути ҙууҙи бэгдихи буjи гунээ,

nii maŋga.'' gəə uti ǰuuǰi bəgdixi buji gunəə,

誰が 強いか。」 さあ その 二本の 足を持つ 獣は 言った、

''гээ эмэи сии бии киала-гда-ҙа ваалиҙафи минҙуӈэ,

''gəə əməi sii bii kiala-gda-ǰa waaliǰafi minǰuŋə,

「さあ、 来い、おまえは 私の そばへ、 戦おう、 私と、

нии маӈга, нии маӈга.'' ''сии минҙи оно галуҙаӈаи,

nii maŋga, nii maŋga.'' ''sii minǰi ono galuǰaŋai,

どっちが 強いか、誰が 強いか。」 「おまえは オレを 嫌がるなよ（逃げるなよ）、

ицаи～ бии сии, хаи ҙууҙи бэгдихи.

icai～ bii sii, xai ǰuuǰi bəgdixi.

小さ～いじゃないか、おまえは、しかも 二本しか 足が無くて。

эҙэӈэи галу бии синэвэ сразу вааҙаӈаи эмнэкцэ сантулаҙаӈаи,'' гунээ

əǰəŋəi galu bii sinəwə srazu waaǰaŋai əmnəkcə santulaǰaŋai,'' gunəə

嫌がるなよ、オレは おまえを すぐに 殺ってやる、一撃で 殴り殺してやる、」と 言った。

''гээ эмэиҙэ. ваалинами, бии киатиги эмэи.'' эмэи-jаҙата.

''gəə əməiǰə. waalinami, bii kiatigi əməi.'' əməi-jaǰata.

「ああ、 来るがよい。喧嘩しに、 私の そばまで 来い。」 来るのだ。

илигиэни, хаи ҙулэхи гианаа, соӈгоӈини, ниитиги.

iligiəni, xai ǰuləxi gianaa, soŋgoŋini, niitigi.

立ち上がった、さらに 前へ 歩いた、 クマは、 人の方へ。

гианалиа, аӈмаjи лиаси хаанааси, ҙоонооси, хутам-да.

gianalia, aŋmaji liasi xaanaasi, ǰoonoosi, xutam-da.

歩き出した、その口を 大きく 開いて、 広げて、 赤々と、だ。

гээ ниитиги хокцоини. нии-да аласии-jаҙата эи ҙууҙи бэгдихи буjи,

gəə niitigi xokcoini. nii-da alasii-jaǰata əi ǰuuǰi bəgdixi buji,

さあ 人の方へ 襲いかかる。 人も 待ち構えているのだ、今、 二本の 足を持つ 獣、

ҙууҙи бэгдихи буjи-тэнэ ути нии биини ути, хаи, буихи, ҙаӈтахи,

ǰuuǰi bəgdixi buji-tənə uti nii biini uti, xai, buixi, ǰaŋtaxi,

二本の 足を持つ 獣とは、 それは 人のこと である、彼は、さらに、弓を持ち、矢を持ち、

гаагии-jаҙата, буиjи гаагиа, ҙаӈтаjи гаагиа, ҙуусилиэни,

gaagii-jaǰata, buiji gaagia, ǰaŋtaji gaagia, ǰuusiliəni,

持って来たのだ、 弓も 持って来た、矢も 持って来た、狙いをつけ始めた、

эи соӈго эмэини асактигии. гээ илигиэни гунээ хэутисигэ гунээ,

əi soŋgo əməini asaktigii. gəə iligiəni gunəə xəutisigə gunəə,

今 クマが 来るのを 迎え撃つ。さあ 立ち上がった という、吼えた という、

аӈмаjи лиаси, тугагигааси хэутисигии хэутисигии,

aŋmaji liasi, tugagigaasi xəutisigii xəutisigii,

口を ひどく、大きく開いて、吼える、 吼える、

''гээ сии маӈга бими гээ эмэи минтиги.''

''gəə sii maŋga bimi gəə əməi mintigi.''

「さあ、おまえは 強い なら、さあ 来い、私の方へ。」

''бии маӈга синтиги эмэҙэми.'' нии гунэини, ''гээ сии эмэи

''bii maŋga sintigi əməǰəmi.'' nii gunəini, ''gəə sii əməi

「オレは 強い、 おまえの方へ 来るぞ。」 人は 言う、 「さあ おまえは 来い、

сии маӈга нии бии, бии оду экуку аласиҙами синэвэ,''

sii maŋga nii bii, bii odu əkuku alasiǰami sinəwə,''

おまえが 強い 者 なら、私は ここに じっと 待っているぞ、おまえを、」

илигээси аласии-jаҙата ҙуусими бэjэни тэӈ тэӈ ҙуусиини.

iligəəsi alasii-jaǰata ǰuusimi bəjəni təŋ təŋ ǰuusiini.

立ち上がって 待っているのだ、狙いをつけて、彼は まっすぐ 狙いをつける。

тээ да'асала эмэисини-тэнэ, гакпаи-jаҙата

təə da'asala əməisini-tənə, gakpai-jaǰata

すぐ 近くまで 来るとその時、 射るのだ、

ҙаӈтаjи гакпаани тиӈэни тааф, тиӈмэлэи-лиэ,

ǰaŋtaji gakpaani tiŋəni taaf, tiŋmələi-liə,

矢を 射た、 その胸に まっすぐ真ん中へブスッと、 倒れるのだ、

ванига тиӈмээни. ӈэнээни киатиги, будээни соӈгоӈини.

waniga tiŋməəni. ŋənəəni kiatigi, budəəni soŋgoŋini.

仰向けに 倒れた。 行った、そのそばへ、 死んでいた、クマは。

соӈгоӈини будэисини, гээ таати аӈи доолони моктои доолони,

soŋgoŋini budəisini, gəə taati aŋi dooloni moktoi dooloni,

クマが 死ぬと、 さあ ほうれあそこの あの 中から、藪の 中から、

кутиӈи дигээси илактаӈии-jаҙата,

kutiŋi digəəsi ilaktaŋii-jaǰata,

トラが 隠れていたところから 現れるのだ、

''гээ сии минэвэ эҙи хаулиа минэвэ-кээ эҙи ваа.

''gəə sii minəwə əǰi xaulia minəwə-kəə əǰi waa.

「ああ、おまえは オレを どうにもするな、オレを 殺すな。

бии, бии, эсими маӈгакту, ути соӈго маӈгактуини,

bii, bii, əsimi maŋgaktu, uti soŋgo maŋgaktuini,

オレは、オレは 自慢したりしなかった、この クマが 自慢したのだ、

бии чоо маӈга нии бими, гунэини.

bii čoo maŋga nii bimi, gunəini.

オレこそが 最も 強い 者である、と 言って。

утааси маӈга нии гунэисини хэбуэми бии, синтиги,

utaasi maŋga nii gunəisini xəbuəmi bii, sintigi,

それから 強い 者と 言うならば、 連れて来たのだ、オレは、おまえの所へ、

бии дианаа, ҙууҙи бэгдихии, буjи, чоо маӈга,

bii dianaa, ǰuuǰi bəgdixii, buji, čoo maŋga,

オレは 言った、二本の 足を持つ、獣が 最も 強いと、

утава эисини цэҙэ хэбуэми бии синтиги. минэвэ эҙи ваа.''

utawa əisini cəǰə xəbuəmi bii sintigi. minəwə əǰi waa.''

それを 信じないので 連れて来た、オレは おまえの所へ。 オレを 殺すな。」

''эҙэӈэи ваа, бии синэвэ, бэлэнэjэ бии ава сииивэи. эи соӈгово

''əǰəŋəi waa, bii sinəwə, bələnəjə bii awa siiiwəi. əi soŋgowo

「殺さないよ、私は おまえを、来て手伝え、私が これの皮を 剥ぐのを。この クマの

сииҙэфи. минҙуӈэ сииjэ бии синду омо дулугаафа оболоҙоми.''

siiǰəfi. minǰuŋə siijə bii sindu omo dulugaafa oboloǰomi.''

皮を剥ごう。私と一緒に 皮を剥げ、 私は おまえに 一方の 半分を 分けてあげよう。」

''сии мэнэ дигаjа эҙи оболо.'' ''утэфи коли, сии-дээ бии,

''sii mənə digaja əǰi obolo.'' ''utəfi koli, sii-dəə bii,

「おまえは 自分で 食べろ、分けるな。」 「このような 決まりなのだ、おまえも 私も、

бии-дэ бими бии ваами, гээ бии оболоҙоми синду. дулугаафа оболоҙоми.''

bii-də bimi bii waami, gəə bii oboloǰomi sindu. dulugaafa oboloǰomi.''

私も いて、 私が 獲ったなら、さあ 私は 分ける、 おまえに。半分 分ける。」

гээ дулугаафа оболоони, аӈи, кутиду. омо кактавани буувэ,

gəə dulugaafa obolooni, aŋi, kutidu. omo kaktawani buuwə,

さあ 半分 分けた、 その、トラに。 一方の 半分を 与えた、

бэjэни-тэнэ омо кактавани гаагиани.

bəjəni-tənə omo kaktawani gaagiani.

自分は もう片方の 半分を 持って帰った。

гээ, утиҙи аӈи, одо'о мафа лиаси агдаи-jаҙата, оболоисини.

gəə, utiǰi aŋi, odo'o mafa liasi agdai-jaǰata, oboloisini.

さあ、 それで その、トラは ひどく 喜んだ、 分けてやったならば。

гээ, минҙуӈэ, андамула эдэҙэӈэфи, эҙэӈэфи минҙуӈэ эҙэӈэфи ваали.

gəə, minǰuŋə, andamula ədəǰəŋəfi, əǰəŋəfi minǰuŋə əǰəŋəfi waali.

さあ、我々は、 仲間に なろう、 しない、我々二人は 喧嘩しないようようにしよう。

бии-дэ синэвэ гээҙи эҙэӈэи нихэ, сии-дэ минэвэ гээҙи эҙэӈэи нихэ,

bii-də sinəwə gəəǰi əǰəŋəi nixə, sii-də minəwə gəəǰi əǰəŋəi nixə,

私も おまえに 悪いことは しない、 おまえも 私に 悪いことは しない、と、

гээ минти мэнэ мэнэ, хоктоӈиҙи вакцами багдиҙаӈафи,''

gəə minti mənə mənə, xoktoŋiǰi wakcami bagdiǰaŋafi,''

さあ、 我々は それぞれ、 自分の道で 狩りをして 暮らすことにしよう、」と

утэ гунэини. аӈи-тэнэ одо'о мафа, ути, ҙууҙи бэгдихи буjи дианаа,

utə gunəini. aŋi-tənə odo'o mafa, uti, ǰuuǰi bəgdixi buji dianaa,

そう 言う。 その、 トラと、 その、二本の 足を持つ 獣は 言った、

''гээ утэ-бэдэ багдиҙаӈафи бии-дэ синэвэ эҙэӈэи вакца,

''gəə utə-bədə bagdiǰaŋafi bii-də sinəwə əǰəŋəi wakca,

「ああ、そのようにして 暮らそう、 私も おまえを 殺そうとはしない、

сии-дэ минэвэ эҙэӈэи вакца. мэнэ мэнэ утэ багдиҙаӈафи.''

sii-də minəwə əǰəŋəi wakca. mənə mənə utə bagdiǰaŋafi.''

おまえも 私を 殺そうとはしない。めいめい それぞれが そのように 暮らそう。」

утэ багдиати, утэ, ути одо'о мафа утэ биини, ниива-да вакца,

utə bagdiati, utə, uti odo'o mafa utə biini, niiwa-da wakca,

そうして 暮らした、そうして、その トラは そうして いる、 人間を誰も 襲わない、

нии-да ути одо'о мафава-да эи вакца, утэ багдилиати,

nii-da uti odo'o mafawa-da əi wakca, utə bagdiliati,

人間も その トラを 殺そうとはしない、そうして 暮らし始めた、

утэ биити. эи-дэ утэ багдиити. одо'о мафа ниива эи вакца,

utə biiti. əi-də utə bagdiiti. odo'o mafa niiwa əi wakca,

そうして いる。今も そうして 暮らした。 トラは 人を 殺そうとしないし、

нии-да хаиси эи вакца одо'о мафава, утэ багдиити,

nii-da xaisi əi wakca odo'o mafawa, utə bagdiiti,

人も また 殺そうとはしない、トラを、 こうして 暮らしている、

гээ ути имаӈку утэ има'асиами-бэдэ багдиити.

gəə uti imaŋku utə ima'asiami-bədə bagdiiti.

さあ この 話に そのように 私が物語ったように 暮らしている。

элээ тэуни тэтэни, умаацаи-да. короткий.

ələə təuni tətəni, umaacai-da. korotkij.

もう 全部 終わりだよ、短い。 短い。