民話資料

кути, соӈго, асагдиати. соӈго дианаини, кутитиги,

kuti, soŋgo, asagdiati. soŋgo dianaini, kutitigi,

トラと クマが 出会った。 クマは 言う、 トラへ、

''эи наа вэjэлэни, баа хэгиэлэни миндиги маӈга анчи.''

''əi naa wəjələni, baa xəgiələni mindigi maŋga anči.''

「この 地 上に、 天の 下に 私より 強い者は いない。」

''соондо утэ-бэдэ эҙи диана,'' гунэини, кути,

''soondo utə-bədə əǰi diana,'' gunəini, kuti,

「いけない、そんなことを 言ってはいけない、」と 言う、 トラは。

''минтидиги маӈга хаи биэ, наа вэjэлэни баа хэгиэлэни,

''mintidigi maŋga xai biə, naa wəjələni baa xəgiələni,

「私たちより 強い者は さらに いる、地の 上に 天の 下に、

ҙуу бэгди, ҙуу ӈаала, таа уэлини, тиудэиҙи,

ǰuu bəgdi, ǰuu ŋaala, taa uəlini, tiudəiǰi,

二本の 足で、 二本の 手で、 ほれ、山を越えて、杖をついて行くことで、

тиӈмэмулэ ҙаӈга ҙаӈга ҙаӈга ҙаӈга гианаа.

tiŋməmulə ǰaŋga ǰaŋga ǰaŋga ǰaŋga gianaa.

倒れそうに こっちに傾き あっちに傾きして 歩く。

моова сантусими, ади-даа сантусими, моо кэтигэ-дээ тинмэ.''

moowa santusimi, adi-daa santusimi, moo kətigə-dəə tinmə.''

木を 殴れば、 何度か 殴れば 木は 今にも 倒れそうになる。」

''эими цэҙэ бии, илэ биэ ути нии,'' соӈго дианаини, кутитиги.

''əimi cəǰə bii, ilə biə uti nii,'' soŋgo dianaini, kutitigi.

「信じないね、オレは、どこに いる そんな 奴が、」と クマは 言う、 トラへ。

''гээ, бии тимаа синэвэ утаухи хэбуҙэми,

''gəə, bii timaa sinəwə utauxi xəbuǰəmi,

「よし、オレが 明日 おまえを そこへ 連れて行ってやる、

ути, ниитиги синэвэ. сии исэлэгэи.''

uti, niitigi sinəwə. sii isələgəi.''

その 人間の所へ おまえを。 おまえが 見れるように」

тиманаӈи бии, тиманаӈи њаа, њаа асагдиати, кути соӈго.

timanaŋi bii, timanaŋi ňaa, ňaa asagdiati, kuti soŋgo.

次の日で ある、次の日に また、また 会った、 トラと クマは。

''гээ, ӈэнэҙэфи ниитиги.'' хэбусиини кути хэбуэни соӈгова.

''gəə, ŋənəǰəfi niitigi.'' xəbusiini kuti xəbuəni soŋgowa.

「さあ 行こう、 人間の所へ。」 連れて行く、トラは 連れて行った、クマを。

тимадула биаса багиаҙалани, утала биини, jэгдигэ утала багдиини.

timadula biasa bagiaǰalani, utala biini, jəgdigə utala bagdiini.

朝早くに 小川の 向こう側に、そこに 住んでいる、一人の若者が そこに 暮らしている。

утала ӈэнээси исэсиэни jэвэ-дэ нихэивэни.

utala ŋənəəsi isəsiəni jəwə-də nixəiwəni.

そこへ 行って 見た、 何を しているのかを。

суэсэ ҙавааси агдии агдисиани, вооини, суалава вооини, укэду.

suəsə ǰawaasi agdii agdisiani, wooini, sualawa wooini, ukədu.

斧を つかんで 木を削っていた、作っている、スキーを 作っている、家の戸口の所で。

агдисиани суэсэҙи. ''исэи, ути, нии утэ-бэдэ биэ.

agdisiani suəsəǰi. ''isəi, uti, nii utə-bədə biə.

木を削っていた、斧で。 「見えるか、あれが、 人とは あのようだ、

ути, наа вэjэлэни, баа хэгиэлэни ути чоо маӈга.

uti, naa wəjələni, baa xəgiələni uti čoo maŋga.

あれが、 この地の 上では、 この天の 下では、 あれが 最も 強い。

нии, ути нии, утадиги маӈга анчи.

nii, uti nii, utadigi maŋga anči.

人間、あの 人間、あれより 強い者は いない。

минтивэ jэу-дээ эҙэӈэни бивэнэ саа вааҙаӈани.'' ''оно-доо вааҙаӈани.''

mintiwə jəu-dəə əǰəŋəni biwənə saa waaǰaŋani.'' ''ono-doo waaǰaŋani.''

我々を どうにも 放っておかない、即座に 殺す。」 「どうやって 殺すというんだ、」

соӈго дианаини, ''эими цэҙэ.'' ''эҙи, экэ дианаи,

soŋgo dianaini, ''əimi cəǰə.'' ''əǰi, əkə dianai,

クマは 言う、 「オレは信じない。」「いかん、静かに 話せ、

догдиа синэвэ минтивэ ваалиҙа.'' ути соӈго эини цэҙэ,

dogdia sinəwə mintiwə waaliǰa.'' uti soŋgo əini cəǰə,

聞きつけたら おまえを、我々を 殺し始めるぞ。」 だがその クマは 信じない、

хээтилиэни эjэмусиэни. ути, jэгдигэ догдиани. кавадиги тукиаани, хутил дигаагиа,

xəətiliəni əjəmusiəni. uti, jəgdigə dogdiani. kawadigi tukiaani, xutil digaagia（1）,

叫び始めた、 吠える。 その、若者は 聞いた。 小屋から 走り出た、//(1) この部分の意味は不明。//

буjэjи тадаjи ҙавагиани диихи исэсиини, чиэ багиаҙала соӈго, соӈго илактанаани.

bujəji tadaji ǰawagiani diixi isəsiini, čiə bagiaǰala soŋgo, soŋgo ilaktanaani.

彼は弓 矢を つかんだ、山の方を 見た、 ほれ、向こう側に クマが、クマが 現れた。

илактанаани jэвэ, ута агдали, jэгдигэ тадалаани, соӈгова.

ilaktanaani jəwə, uta agdali, jəgdigə tadalaani, soŋgowa.

現れた、 何だ、そうして 間から、 若者は 矢を放った、 クマに。

хоо хоо маӈга бааани кути дианаани

xoo xoo maŋga baaani kuti dianaani

ウオー ウオー（叫ぶ、）ひどい 傷を受けた。 トラは 言った、

кути, моо чаалани, кутиӈи дианаани, ''гээ бии синэвэ,

kuti, moo čaalani, kutiŋi dianaani, ''gəə bii sinəwə,

トラは、木の 後ろで見ていて、トラは 言う、 「ああ、 私は おまえに、

синэвэ вааа нии, синэвэ дианаами, догдиани минтивэ вааҙа.''

sinəwə waaa nii, sinəwə dianaami, dogdiani mintiwə waaǰa.''

おまえを 殺した、人は、 おまえに 言ったのに、聞きつけたら 我々を 殺すだろう、と。」

утааси дигэнээк, ута биҙэ,

utaasi digənəək, uta biǰə,

それから 隠れた、 そうして いるのだろう、

jэгдигэ њаа тадаjи ҙавагиани њаа, ӈэнээни багиаихи, гидаjи хэбунээ гида,

jəgdigə ňaa tadaji ǰawagiani ňaa, ŋənəəni bagiaixi, gidaji xəbunəə gida,

若者は 再び 弓矢を つかんだ、また、行った、向こう岸へ、槍を 持って、 槍、

гидаjи хэбуэ, гидасигиани багиаихи сиигиэк ээни соӈгоӈи.

gidaji xəbuə, gidasigiani bagiaixi siigiək əəni soŋgoŋi.

槍を 持って行って、槍で突いた、向こう岸で 皮を剥いだのだ、 クマの。

кутиӈини эмусэ эсигиэни ӈэниэни. утааси њаа хоӈто соӈгово бааани.

kutiŋini əmusə əsigiəni ŋəniəni. utaasi ňaa xoŋto soŋgowo baaani.

トラは ただ一人 残った、 それから去った。 それから また 別の クマを 見つけた。

''суу, эу цэҙэ нии, нии биивэни

''suu, əu cəǰə nii, nii biiwəni

「おまえたちは 信じないのか、 人が、人間が いることを、

маӈга нии биэ, наа вэjэлэни, баа хэгиэлэни. ҙуу бэгдиҙи хулиини,

maŋga nii biə, naa wəjələni, baa xəgiələni. ǰuu bəgdiǰi xuliini,

強い 人が いることを、この地の 上に、 この空の 下に。 二本の 足で 歩き回る、

ути нии чоо маӈга сэунии. инэӈи-дээ эу диана

uti nii čoo maŋga səunii. inəŋi-dəə əu diana

その 人間が 最も 強い、 恐ろしい。 昼にも 話すな、

долбо-доо эу диана утава. тэу мэдэини.'' кути дианаини,

dolbo-doo əu diana utawa. təu mədəini.'' kuti dianaini,

夜にも 話すな、 その者のことを。 全て 聞いているぞ。」と トラは 言う、

ута, гэлэ～ соӈготиги, дианаа тэу дианаа,

uta, gələ～ soŋgotigi, dianaa təu dianaa,

それから 全ての クマに向かって 言った、 全員に 言った、

''гээ нии, нии биини наа вэjэлэни, маӈга нии,

''gəə nii, nii biini naa wəjələni, maŋga nii,

「さあ 人、人間というものが いるのだ、この地の 上に、 強い 人だ、

нии биэ маӈга jэу-дээ анчи.

nii biə maŋga jəu-dəə anči.

人が いる、あのように強い者は 他に誰も いない。

нии чоо сэунии.'' кути дианаини, соӈгово тэу омосигааси.

nii čoo səunii.'' kuti dianaini, soŋgowo təu omosigaasi.

人間が 最も 恐ろしい。」と トラは 言った、 クマを 全て 集めて。

''одиги чаихи ниитиги эҙиу хамбааба. jэвэ исэи минтивэ вааи,

''odigi čaixi niitigi əǰiu xambaaba. jəwə isəi mintiwə waai,

「これから 以後は 人間に 会う必要はない。 何だって 見たなら 我らを 殺す、

буjивэ тэу вааини.

bujiwə təu waaini.

獣を 皆 殺す。

утадиги маӈга анчи, ниидиги маӈга.'' кути дианаини,

utadigi maŋga anči, niidigi maŋga.'' kuti dianaini,

あれより 強い者は いない、人間より 強い者は。」と トラは 言う、

''вот, суу абугау вааани, нии, тадалаани.

''vot, suu abugau waaani, nii, tadalaani.

「見ろ、おまえたちの 父さんを 殺した、 人間は、 弓で射た。

ниитиги эҙиу хамбааба. чаили-а чаили-а, хулиу,

niitigi əǰiu xambaaba. čaili-a čaili-a, xuliu,

人間に 決して会う必要はない。遠く遠くに離れて、 歩け、

ниива, аилувасиу,'' кути дианаини. ута ӈээлэлиэти.

niiwa, ailuwasiu,'' kuti dianaini. uta ŋəələliəti.

人間を 避けて行け、」と トラは 言う。 そうして（獣たちは ）恐れるようになった。

буjи тэу тэу ӈээлэини нииҙи. ниидиги маӈга jэу-дээ анчи,

buji təu təu ŋəələini niiǰi. niidigi maŋga jəu-dəə anči,

獣は 全て 皆 恐れる、 人間を。 人より 強い者は 何も ない、と、

наа вэjэлэни, баа хэгиэлэни. нии, сэунии, нии. утэ-бэдэ.

naa wəjələni, baa xəgiələni. nii, səunii, nii. utə-bədə.

この地の 上に、 この空の 下に。 人間は 恐ろしい、人は、と、そのように。

анана, сагдинта тэлуӈуни њаулатиги мунтиги ицаа биӈиэфи тэлуӈусиэни.

anana, sagdinta təluŋuni ňaulatigi muntigi icaa biŋiəfi təluŋusiəni.

昔、 老人が 語った話だ、若者たちへ、私たちへ、小さかった時に 物語ったのだ。

кути, наа вэjэлэни, буjи, буjи эҙэни кути.

kuti, naa wəjələni, buji, buji əǰəni kuti.

トラは、 地 上の 獣の、 獣の 主である、トラは。

кутидиги маӈга jэу-дээ анчи, наа вэjэлэни, буjи.

kutidigi maŋga jəu-dəə anči, naa wəjələni, buji.

トラより 強い者は 何も ない、 この地の 上にあって、獣では。

гээ, гээ гээ ути ниива хаиси, сунҙуини маӈга кути.

gəə, gəə gəə uti niiwa xaisi, sunǰuini maŋga kuti.

さあ、さあ、さあ その 人を やはり、 苦しめることは すごい、 トラは。

кутивэ гээҙи эу нихэ кутивэ. кути сэунии буjи,

kutiwə gəəǰi əu nixə kutiwə. kuti səunii buji,

トラに 悪いことを してはならない、トラに。 トラは 恐ろしい 獣だ、

буjи эҙэни, кути. утэ биини. сагдинта тэлуӈуни.

buji əǰəni, kuti. utə biini. sagdinta təluŋuni.

獣の 主だ、トラは。 そのようである、 老人の 語った話だ。