民話資料

анана удиэ багдиати. эи бикин, эи бики дуэни анана анана.

anana udiə bagdiati. əi bikin, əi biki duəni anana anana.

昔 ウデヘは 暮らしていた。この ビキンの、この ビキンの 縁に、昔。

эгбунэҙи, эгбунэ гигдээси, ҙуа эгбунэҙи,

əgbunəǰi, əgbunə gigdəəsi, ǰua əgbunəǰi,

テントで、 テントを 設営して、夏も テントで、

туэ эгбунэҙи, сугҙава ваксанҙи багдии.

tuə əgbunəǰi, sugǰawa waksanǰi bagdii.

冬も テントで、 魚を 捕って 暮らす。

буjи ваксанҙи улэвэ дигаи, ута багдиати анана удиэ.

buji waksanǰi uləwə digai, uta bagdiati anana udiə.

獣を 獲って 肉を 食べる、そのようにして 暮らした、昔 ウデヘは。

буjи улэвэни вааи сугҙава вааи, сугҙава вааи вагисии,

buji uləwəni waai sugǰawa waai, sugǰawa waai wagisii,

獣を、 肉を得るために 獲り、 魚を 捕り、 魚を 捕って 干す、

туэ дигалагафи. буjивэ вааи, касу, касуӈисии касува вагисиити.

tuə digalagafi. bujiwə waai, kasu, kasuŋisii kasuwa wagisiiti.

冬 食べるために。獣を 獲る、細く切った干し肉、干し肉を作る、干し肉を 干す。

тоже туэ дигалагафи. туэ багдиати, анана удиэ ситэнэни утэми-э аӈи

tozhe tuə digalagafi. tuə bagdiati, anana udiə sitənəni utəmi-ə aŋi

それも 冬 食べるために。冬は 暮らした、 昔 ウデヘの 子供たちは そうして あれを、

воолиати кавава, кавава воои, ии, моо ваактаҙини кавава,

wooliati kawawa, kawawa wooi, ii, moo waaktaǰini kawawa,

作り始めた、白樺の樹皮製の小屋を 作る、 そう、木の 皮で 小屋を、

моо ваактавани, укиэк, ути кавава вооити бисини ути, каваду багдилиати.

moo waaktawani, ukiək, uti kawawa wooiti bisini uti, kawadu bagdiliati.

木の 皮を、 はがして、その 小屋を 作ったん だった、その、小屋に 住んだ。

туэ ҙуа ута багдиати анана, удиэ ситэни ута бисити,

tuə ǰua uta bagdiati anana, udiə sitəni uta bisiti,

冬、夏、 そうして 暮らした、 昔、 ウデヘの 子供は そのように 暮らしていた、

биаса доони аана-на хуаӈгиити угда-на хуаӈгиити,

biasa dooni aana-na xuaŋgiiti ugda-na xuaŋgiiti,

川の 中へは 舟を、 木を伐って作った、小舟を、 木を伐って作った、

туу ваакцаи, мэимэнэфи воои, сугҙава аккисилагафи. буjивэ-тэнэ, ҙаӈтаҙи～,

tuu waakcai, məimənəfi wooi, sugǰawa akkisilagafi. bujiwə-tənə, ǰaŋtaǰi～,

そうして 狩りをする、ヤスを 作る、 魚を 刺すために。獣は、 弓で、

ҙаӈтаҙи ҙаӈтасии, и аӈиҙи, гида, гидаҙи буjивэ гидаҙи гидасинҙи вааити бисини,

ǰaŋtaǰi ǰaŋtasii, i aŋiǰi, gida, gidaǰi bujiwə gidaǰi gidasinǰi waaiti bisini,

弓で 射るし、 あれで、槍で 槍で 獣を 槍で 刺して 獲るもの だった、

анана удиэ, туу багдиати. ҙуа-тана сугҙава мэимэҙи аккисии,

anana udiə, tuu bagdiati. ǰua-tana sugǰawa məiməǰi akkisii,

昔 ウデヘは、そうして 暮らした。夏は 魚を ヤスで 刺す、

адилити-да анчи бисини. анана анчи бисини адили.

adiliti-da anči bisini. anana anči bisini adili.

網だって 無かったんだ。昔は 無かった、 網は。

мэимэҙи-мэи аккисинҙи багдиати, сугҙава, буjивэ-тэнэ тадаҙи гакпаи,

məiməǰi-məi akkisinǰi bagdiati, sugǰawa, bujiwə-tənə tadaǰi gakpai,

ヤスでばかり 刺すことで 暮らしていた、 魚を、 獣は 矢で 射る、

гидаҙи гидасии, соӈгово jэу гадаҙи-мэи гидасинҙи вааити бисини.

gidaǰi gidasii, soŋgowo jəu gadaǰi-məi gidasinǰi waaiti bisini.

槍で 刺す、 クマを 何で 槍だけで 刺すことで 獲るの だった。

утэ-бэдэ багдиати анана. худава ҙавами-да, эиси чиаза,

utə-bədə bagdiati anana. xudawa ǰawami-da, əisi čiaza,

そんな風に 暮らしていた、昔は。 獣皮を 獲っても、 トラバサミではなくて、

капкан гунэ, чиаза анчи бисини анана. сэӈмивэ,

kapkan gunə, čiaza anči bisini anana. səŋmiwə,

鉄のトラバサミの ことだが、トラバサミも 無かった、 昔は。 下向きの自動弓を、

сэӈмивэ тулэити, сэӈмиҙи, сэӈмивэ тулээ, сэӈмиҙи утэ-бэдэ аӈива,

səŋmiwə tuləiti, səŋmiǰi, səŋmiwə tuləə, səŋmiǰi utə-bədə aŋiwa,

自動弓を 仕掛ける、自動弓で、自動弓を 仕掛けた、自動弓で そんな風に あれを、

эи jэу бисэ-дэ ути, ниоова вакцаи, эи-тэнэ, окохива вакцаи,

əi jəu bisə-də uti, nioowa wakcai, əi-tənə, okoxiwa wakcai,

これを 何と 言ったっけ あの、クロテンを 獲り、 この、 リスを 獲り、

ҙоото вакцаи, утэ-бэдэ багдиати ути анана удиэ ситэнэни,

ǰooto wakcai, utə-bədə bagdiati uti anana udiə sitənəni,

カワウソを 獲る、 そんな風に 暮らしていた、その、昔 ウデヘの 子供たちは、

сэӈмивэ тулэсинҙи, чиаза анчи бисини, анана,

səŋmiwə tuləsinǰi, čiaza anči bisini, anana,

自動弓を 仕掛けて、トラバサミが 無かったもんだから、 昔は、

чиаза эи эдээни.

čiaza əi ədəəni.

トラバサミは 最近 できたんだよ。

удиэ ситэнэни анана, сагди унугуҙи будэктээти эгди.

udiə sitənəni anana, sagdi unuguǰi budəktəəti əgdi.

ウデヘの 子供たちは 昔、 天然痘で たくさん死んだよ、 たくさんね。

эмдэи уними, доктор-да анчи, эити-дэ тауси,

əmdəi unimi, doktor-da anči, əiti-də tausi,

腹を 病んでも、医者も いないし、 治しもしない、

унугулэи будэи. сагди унугуҙи-мэи малаати,

unuguləi budəi. sagdi unuguǰi-məi malaati,

発病したらば、そうして死んでしまうのさ。 天然痘ばかりで、 大量に死んだ、

малактаани удиэ ситэнэни, унугувэ бааи,

malaktaani udiə sitənəni, unuguwə baai,

大量に死んだよ、ウデヘの 子供たちは、 病気を もらっても、

эи октоси, оно октосиҙэ, анана jэу бисини бэjэти,

əi oktosi, ono oktosiǰə, anana jəu bisini bəjəti,

薬を投与しない、どうして 薬が投与できる?、 昔 何が あっただろうか、彼らに。

окто-да анчи, самаан, самаан самаанилаи самаанилаива

okto-da anči, samaan, samaan samaanilai samaanilaiwa

薬も ないし、シャーマン、シャーマンが シャーマンする、 するのも、

унугулэсини самаанилами оно аjасигиҙа-та ути.

unuguləsini samaanilami ono ajasigiǰa-ta uti.

発病したらば シャーマンなどしたって どうして 良くなるだろうか、それが。

апенизит-дэ бисэҙэ. будэи-jаҙата ути. шаманит, шаманит,

apenizit-də bisəǰə. budəi-jaǰata uti. shamanit, shamanit,

天然痘だったら。 死ぬんだ、 その人は。シャーマンしたって、シャーマンしたって、

эи-дэ аjасиги, утэ-бэдэ багдиати, доктор-ити ути шаман.

əi-də ajasigi, utə-bədə bagdiati, doktoriti uti shaman.

良くならない、 そんな風で 暮らしていた、彼らの医者だ、 その シャーマンは。

самаанатиги-мэи аӈи, агдусаати доктор анчи бисини,

samaanatigi-məi aŋi, agdusaati doktor anči bisini,

シャーマンたちへばかり あれだ、 信じていたんだ、医者は いなかった、

утэ-бэдэ багдиати удиэ ситэнэни анана,

utə-bədə bagdiati udiə sitənəni anana,

そんな風に 暮らしていた、 ウデヘの 子供たちは、昔、

эи～ луса гиани эдэисини-тэнэ ҙугдинафи воои-да.

əi～ lusa giani ədəisini-tənə ǰugdinafi wooi-da.

今 ロシアの 時代に なったら、 自分たちの家を 作る。

ҙэуӈинэфи гадаи, сэхивэ, ҙэувэ, ҙугди воои,

ǰəuŋinəfi gadai, səxiwə, ǰəuwə, ǰugdi wooi,

自分たちの食べ物を 買う、 布を、 食べ物を、 家を 作る、

худава jэу валагафи-тэнэ чиазава-да гадаи миауса jэу эдэи-лиэ,

xudawa jəu walagafi-tənə čiazawa-da gadai miausa jəu ədəi-liə,

毛皮（獣）だの 何だのを 獲るために トラバサミも 買う、銃だの 何だのが できた、

ии, агба эдэисини. советский власть эдэисини.

ii, agba ədəisini. sovetskij vlast' ədəisini.

そう、 国家が 成立したらば。 ソ連に なったらね。

утэ-бэдэ удиэ ситэнэни утэ-бэдэ багдилиати аjаҙи,

utə-bədə udiə sitənəni utə-bədə bagdiliati ajaǰi,

こんな風に ウデヘの 子供たちは、 こんな風に 暮らした、良く、

ваакцами-даа миаусахи бисити чиазахи, ҙэу-да бисини,

waakcami-daa miausaxi bisiti čiazaxi, ǰəu-da bisini,

狩りをするにも 銃があるの だったし、トラバサミがあるし、 食べ物も あった、

анана jэу ҙэуни бисини, ҙэу-дээ анчи бисини, сугҙаҙи улэҙи багдиати.

anana jəu ǰəuni bisini, ǰəu-dəə anči bisini, sugǰaǰi uləǰi bagdiati.

昔は 何の 食べ物が あったか、食べ物も 無かったよ、 魚で、 肉で 暮らしていた。

луса колини эдэисини уже луса эдэисини тэнэ аjа багдилиати-да.

lusa kolini ədəisini uzhe lusa ədəisini tənə aja bagdiliati-da.

ロシアの 法が 敷かれたら、もう ロシアと なったら、やっと 良く 暮らし始めたんだ。

ҙугдинафи воои-да ҙэуӈинэфи гадаи, тэтилэгэфи гадаи.

ǰugdinafi wooi-da ǰəuŋinəfi gadai, tətiləgəfi gadai.

自分たちの家も 作るし、 食べ物も 買う、 着る物も 買う。

анана тэгэвэ ниаҙи вооити, хэигинэфи ниаҙи,

anana təgəwə niaǰi wooiti, xəiginəfi niaǰi,

昔は 服を 皮で 作る、 ズボンも 皮で、

тэгэвэ тоже ниаҙи, уӈтанафи-тэнэ, аӈи, сугҙа сугбуҙини,

təgəwə tozhe niaǰi, uŋtanafi-tənə, aŋi, sugǰa sugbuǰini,

服を、 これも 皮で、 靴は、 あれだ、 魚の 皮で、

уӈтаӈисии утэ-бэдэ тэисэити бисини.

uŋtaŋisii utə-bədə təisəiti bisini.

靴を作る、そんな風に 着ているの だったよ。

удиэ, сэхивэ илэ бааҙа, сэхилэ анчи ниаҙи-мэи,

udiə, səxiwə ilə baaǰa, səxilə anči niaǰi-məi,

ウデヘは、 布なんか どこに 見つけられようか、布が 無い、皮ばかりで、

сугбуҙи уӈтанафи воои, ута багдиати,

sugbuǰi uŋtanafi wooi, uta bagdiati,

魚皮ばかりで 靴も 作る、 そうして 暮らしていた、

луса колини эдэисини-тэнэ аjа багдилиати,

lusa kolini ədəisini-tənə aja bagdiliati,

ロシアの 政治に なったらやっと 良く 暮らし始めた、

удиэ ситэнэни. њаасулалиати, школа-тиги-дэ хулилиати,

udiə sitənəni. ňaasulaliati, shkolatigi-də xuliliati,

ウデヘの 子供たちは。 学ぶこともし始めた、 学校へも 通い始めた、

удиэ ситэнэни-дэ грамотный эдээти, удиэ ситэнэни,

udiə sitənəni-də gramotnyj ədəəti, udiə sitənəni,

ウデヘの 子供たちも 読み書きができるように なった、 ウデヘの 子供たちには、

доктор-даа биэ, лётчик-а-да биэ, сиаӈсаӈаҙига-да биэ,

doktor-daa biə, ljotchika-da biə, siaŋsaŋaǰiga-da biə,

医者も いるし、 飛行士も いるし、 先生たちだっている、

тэу њонилиати, тэу њаасулами тэу њонилиати эдээти уже,

təu ňoniliati, təu ňaasulami təu ňoniliati ədəəti uzhe,

皆 習ったのだ、皆 習って 皆 習うことと なった、 もう、

буу, удиэ ситэнэни эгди эдээти,

buu, udiə sitənəni əgdi ədəəti,

我々、 ウデヘの 子供たちは たくさんに なった、

врач-ҙига-даа эдээти, сиаӈсаӈаҙига-да эдээти, дилектор-даа этэтэити,

vrachǰiga-daa ədəəti, siaŋsaŋaǰiga-da ədəəti, dilektor-daa ətətəiti,

医者にも なった、 教師にも なった、 長としても 働くし、

лётчика-да эдээти, учёный эгди эдээти удиэ ситэнэни,

ljotchika-da ədəəti, uchjonyj əgdi ədəəti udiə sitənəni,

飛行士にも なったし、学者にも たくさん なった、ウデヘの 子供たちは。

мало, вацаа вацаа малактаани. эи, 42-ом война-до,

malo, wacaa wacaa malaktaani. əi, 42om vojnado,

（今は）少ない、少ない 少ない、たくさん死んでしまった。この、42年の 戦争で、

45-ом году войнаду тэу малактаани удиэ ситэнэни,

45om godu vojnadu təu malaktaani udiə sitənəni,

45 年の 戦争で みんな 死んでしまった、ウデヘの 子供たちは、

ваалими тэу будээти. вацаа эмэгиэти, эмэгиэти бисэ,

waalimi təu budəəti. wacaa əməgiəti, əməgiəti bisə,

戦って 皆 死んだ。 わずかばかりが 戻って来た、戻って来たの だったよ、

илазаа туӈа, нии эмэгиэти бисэ, фронт-диги, эи тэу малактаа,

ilazaa tuŋa, nii əməgiəti bisə, frontdigi, əi təu malaktaa,

35 人、戻って来たん だった、前線から、今 皆 死んだ、

тэу будээти. ади нии эсигиэти, нуӈу нии эсигиэти элээ

təu budəəti. adi nii əsigiəti, nuŋu nii əsigiəti ələə

皆 死んだ。 何 人に なっただろうか、 6 人に なった、 もう、

удиэ ситэни, саӈта, тэу малактаати, эи њаула,

udiə sitəni, saŋta, təu malaktaati, əi ňaula,

ウデヘの 子供たちは、年老いた、皆 尽きてしまった、今 若い者たちは、

удиэ ситэнэни њаула багдими-да мэнэ кэjэфи-дэ

udiə sitənəni ňaula bagdimi-da mənə kəjəfi-də

ウデヘの 子供たちは 若者たちが 暮らしているけれども、自分たちの 言葉を

эити эгҙэ, луса оњовони-мэи татусии, мэнэ кэjэфи эити татуси,

əiti əgǰə, lusa oňowoni-məi tatusii, mənə kəjəfi əiti tatusi,

理解できない、 ロシアの 文字ばかりを 学ぶ、 自分の 言葉を 学ばない、

багдими-о багдими-о

bagdimi-o bagdimi-o

暮らして、暮らしているうちに

тэу оӈмоҙоӈоти мэнэ кэjэфи-да эҙэӈэти-да саа,

təu oŋmoǰoŋoti mənə kəjəfi-da əǰəŋəti-da saa,

全て 忘れてしまうだろう、 自分の 言葉を 知ろうともしない、

буу тэлиу тэу малактаисини, нии эҙэӈэти-дэ эгҙэ мэнэ кэjэфи

buu təliu təu malaktaisini, nii əǰəŋəti-də əgǰə mənə kəjəfi

我々の 世代が 全員 尽きてしまったなら、誰も 理解できなくなるだろう、自分の 言葉を、

туу багдиҙаӈати удиэ ситэнэни малактаҙаӈати.

tuu bagdiǰaŋati udiə sitənəni malaktaǰaŋati.

そうして 暮らすことだろう、ウデヘの 子供たちは 絶えてしまうだろう。