民話資料

сагдинта тэлуӈуни ута биини. нии дауӈку вооомони, камалими соондо.

sagdinta təluŋuni uta biini. nii dauŋku wooomoni, kamalimi soondo.

老人たちの 言い伝えは このようだ。人が 橋を 作ったのを、悪く言うのは タブーだ。

кэсифи бааҙаӈани. нии догбо инэӈи этэтээни, утала. догбо инэӈи.

kəsifi baaǰaŋani. nii dogbo inəŋi ətətəəni, utala. dogbo inəŋi.

幸運を 得られないだろう。人は 夜も 昼も 働いた、 そこで。夜も 昼も。

узче маӈгактаавани, сэлэ тикпэнэи, jэу jэу jэувэни тэу

uzhe maŋgaktaawani, sələ tikpənəi, jəu jəu jəuwəni təu

もう 苦労したものを、 鉄を 打ちつけて、 何だの かんだのを 全部

лиаси лиаси куиндээти. утава камалими гээ,

liasi liasi kuindəəti. utawa kamalimi gəə,

すごく すごく 尽力した。 それを けちをつけるのは 悪い、

саӈта тэлуӈуни ута биини. кэсифи эҙэӈэни баа.

saŋta təluŋuni uta biini. kəsifi əǰəŋəni baa.

上の人々の 言い伝えに そのように あった。 幸運を 得られないだろうと。

кэсифи-кээ бааҙаӈани. дауӈку воои камалиами ҙиэлэни.

kəsifi-kəə baaǰaŋani. dauŋku wooi kamaliami ǰiələni.

幸運を 得るだろうか、 橋を 作った、 悪く言ったた ために。

дауӈку вооини, а дауӈку вооо, гэлээни хулиэjи.

dauŋku wooini, a dauŋku wooo, gələəni xuliəji.

橋を 作った、 橋を 作って、求めたのだ、行き来できるように。

кэсивэ бааҙаӈани, кэсивэ бааҙаӈани. дауӈку вооони камалии,

kəsiwə baaǰaŋani, kəsiwə baaǰaŋani. dauŋku woooni kamalii,

幸運を 得るだろうか、幸運を 得るだろうか、橋を 作ったのに、けちをつければ、

кэсивэ бааҙаӈани, утэ биини сагди тэлуӈуни.

kəsiwə baaǰaŋani, utə biini sagdi təluŋuni.

幸運を 得るだろうか、そのようだ、 老人たちの 言い伝えは。

биаса датаани, сагди биаса датаани, ули, биаса, сугҙа аjа, биини баала.

biasa dataani, sagdi biasa dataani, uli, biasa, sugǰa aja, biini baala.

川の 河口には、大きな 川の 河口には、河に、 川に、 魚は 良い、いる、この地に。

моо эгдилээ, буjи аjа биини баала,

moo əgdiləə, buji aja biini baala,

木も 多くて、 獣も 良い、 いる、 その地に、

удиэ багдиини сугҙа, анана. биаса датаани таундилани, утаду багдиати.

udiə bagdiini sugǰa, anana. biasa dataani taundilani, utadu bagdiati.

ウデヘが 住んでいる、魚も、 昔は。 川の 河口 ごとに、 そこに 住んでいた。

вакцами-да аjа сугҙа дигами-даа аjа утаа багдии багдии,

wakcami-da aja sugǰa digami-daa aja utaa bagdii bagdii,

捕っても 大丈夫、魚を 食べても 大丈夫、そうして 暮らしていて、 暮らしていて、

аӈи эдээни, луса колини эдээни, луса.

aŋi ədəəni, lusa kolini ədəəni, lusa.

あれが できた、ロシアの 統治に なった、 ロシアの。

утааси минти удиэвэ тэу омо баатиги омосигиани. омо баатиги.

utaasi minti udiəwə təu omo baatigi omosigiani. omo baatigi.

それから 我ら ウデヘを 全部 一つの 場所へ 集めた。 一つの 場所へ。

омо баатиги омосигии, счколава воои, больница-ва воои,

omo baatigi omosigii, shkolawa wooi, bol'nicawa wooi,

一つの 場所へ 集めて、 学校を 作り、病院を 作り、

этэтэлэгэти колхоз-ва-да воои, jэу jэу, jаава ҙавасии, муивэ ҙавасии,

ətətələgəti kolkhozwa-da wooi, jəu jəu, jaawa ǰawasii, muiwə ǰawasii,

働けるように コルホーズも 作り、何だの、牛を 飼い、 馬を 飼い、

муиҙи этэтэи. муиҙи, наава, муи, анана.

muiǰi ətətəi. muiǰi, naawa, mui, anana.

馬で 働いた。 馬で、 地面を（耕す）、 馬だ、昔は。

ила ҙаа дии аӈани, тридцать четыре года, ила ҙаа дии аӈадини,

ila ǰaa dii aŋani, tridcat' chetyre goda, ila ǰaa dii aŋadini,

三 十 四 年に、 （19）34年に、 三 十 四 年に、

колхоза гэгбини колхоза эдэвэӈкити.

kolkhoza gəgbini kolkhoza ədəwəŋkiti.

コルホーズという 名だ、 コルホーズを 作った。

гээ, колхоза этэтэи, ҙэу лиаси бааи, ҙэу лиаси эгди.

gəə, kolkhoza ətətəi, ǰəu liasi baai, ǰəu liasi əgdi.

さあ、コルホーズで 働く、 食べ物を たくさん 得た、食べ物は すごく たくさんだ。

клуб-а сикиэ, сикиэ клуб-ала ӈэнэи, гусии,

kluba sikiə, sikiə klubala ŋənəi, gusii,

公民館に 夕方、夕方 公民館に 行く、 遊んだ、

тимадула этэтэнэгии, њаула, сагдинта тэу гиэ-да. утэ-бэдэ багдиати.

timadula ətətənəgii, ňaula, sagdinta təu giə-da. utə-bədə bagdiati.

次の日 働きに行く、若者も、年寄りも 皆 一緒に、だ。そんな風に 暮らしていた。

аанаҙи солои, ҙэувэ сэхивэ, jэу jэу jэувэни

aanaǰi soloi, ǰəuwə səxiwə, jəu jəu jəuwəni

舟で川を 遡る、食料を 布を、 何だのかんだのを、

тэу а'анаҙи гаунданҙи, а'ана.

təu a'anaǰi gaundanǰi, a'ana.

全部 舟で、 棹で漕いで行って、舟で。

бики ҙаналани солои, узче ҙугэ эиндигиэ. аанаҙи эjэнэи.

biki ǰanalani soloi, uzhe ǰugə əindigiə. aanaǰi əjənəi.

ビキンの ジャナから 遡る、もう 氷も 融けて流れた頃だ、 舟で 下った。

туӈа～ њуӈу, эгди аана, нада, аана, омо аанала ҙуу нии,

tuŋa～ ňuŋu, əgdi aana, nada, aana, omo aanala ǰuu nii,

五艘、 六艘、 たくさんの 舟で、七艘、 舟で、 一つの 舟に 二人の 人、

гаундаи, гауҙи. туӈа таӈгу кило, пятьдесят килограмм,

gaundai, gauǰi. tuŋa taŋgu kilo, pjat'desjat kilogramm,

棹で漕ぐ、棹で。 五 百 キロ、五百 キロ、

пятьдесят килограмм, тэувэ, миана, сата, са'и, а'и, сэхи, тэу-дэ.

pjat'desjat kilogramm, təuwə, miana, sata, sa'i, a'i, səxi, təu-də.

五百 キロの 積んだ、小麦粉に、砂糖、塩、 酒、布地、全てだ。

jэу jэу иини тэу-дэ. солои, аӈасии, нии jэу-дэ эи ҙоми

jəu jəu iini təu-də. soloi, aŋasii, nii jəu-də əi ǰomi

何だの、何だの かんだの 全てだ。 遡る、泊まって、人は 何も 盗みもしないし、

jэу-дэ эи jаа. мэӈдэ биэ, таа багиаҙала олоӈоло, дабаула,

jəu-də əi jaa. məŋdə biə, taa bagiaǰala oloŋolo, dabaula,

何も しない。 まるごとちゃんと あった、ほうれあの 向こう岸の オロンに、ダボウに、

аана тэу тэфээми биэ. аӈасии. нии-дэ эи ҙава, нии-дэ эи ҙоми.

aana təu təfəəmi biə. aŋasii. nii-də əi ǰawa, nii-də əi ǰomi.

舟を 全部 立てかけて おく。泊まる。 誰も 取ったりしない、誰も 盗まない。

анана аjа бисэ. эи-тэнэ jэу jэу jэувэни,

anana aja bisə. əi-tənə jəu jəu jəuwəni,

舟は ちゃんと あった。今ときたら 何でも 何でも かんでも、

тэу тэу ҙомиити маӈга. jэу-дэ эу нэдэ ӈиала,

təu təu ǰomiiti maŋga. jəu-də əu nədə ŋiala,

全部 全部 盗むことは ひどいもんだ。何にも 置けない、 岸辺には、

гау-дэ эу нэдэ, сина-да эу нэдэ,

gau-də əu nədə, sina-da əu nədə,

棹だって 置けないし、背負子だって 置けない、

мотор аӈивани-да эу нэдэ, бочко-вони. эмэгиэ, анчи.

motor aŋiwani-da əu nədə, bochkowoni. əməgiə, anči.

ボートのエンジンの あれだって 置けない、 タンクを。 戻って来たら 無い。

ҙомиити маӈга. анана эи ҙоми бисэ, анана кэту аjа бисэ,

ǰomiiti maŋga. anana əi ǰomi bisə, anana kətu aja bisə,

盗むのは ひどい。昔は 盗まなかったもの だった、昔は とっても 良かった、

jэу-дэ эи зава. биниӈива, синиӈива нии-дэ эи зава. мэӈдэ биэ.

jəu-də əi zawa. biniŋiwa, siniŋiwa nii-də əi zawa. məŋdə biə.

何も 取らない。 私の物を、お前の物を、誰も 取らない。丸ごと あった。

эмэгиэ тэу мэӈдэ биэ. гианаӈи тау тау ӈэнэини, исэсиэ, бии аанаваи,

əməgiə təu məŋdə biə. gianaŋi tau tau ŋənəini, isəsiə, bii aanawai,

戻って来たら 全部 丸ごと あった。毎日 日ごと 行った、見に行った、私の 舟を、

инаи элэгэни, ӈэнээ, зэу элэгэни дига инаи.

inai ələgəni, ŋənəə, zəu ələgəni diga inai.

犬が 食べないように、見に行った、食べ物を 食べないように、犬が。

инаи зэувэ лодка-ла аанала элэгэни зава. инаи хэкэгиэ,

inai zəuwə lodkala aanala ələgəni zawa. inai xəkəgiə,

犬が 食料を、舟から、 舟から 取らないようにと。犬を 縛っておいたが、

ута эи-дээ ҙава. нии-дэ эити ҙаваа. инаи хэкэгиэ мэнэ биэ.

uta əi-dəə ǰawa. nii-də əiti ǰawaa. inai xəkəgiə mənə biə.

そうして 取らなかった。誰も 取らない。 犬は 縛った、そのまま ある。

ута аjа бисэ анана, эи-тэнэ гээ эдээни.

uta aja bisə anana, əi-tənə gəə ədəəni.

そうして 良かったんだ、 昔は、 今は 悪く なった。

jэу jэу jэувэни тэу тэу заваити маӈга.

jəu jəu jəuwəni təu təu zawaiti maŋga.

何でも、何でも かんでも 全部 全部 取ることは ひどいもんだ。

нии jаани исэсиэни агдалани заваа, кэту тугэ.

nii jaani isəsiəni agdalani zawaa, kətu tugə.

人の 目が 見ている、 その隙をぬって 取ってしまう、すごく すばやい。

гээ минти сэӈгиэтэмулэ эдэҙэфи. анана,

gəə minti səŋgiətəmulə ədəǰəfi. anana,

さあ、我々は お互いに相舅（結婚した子供の親同士）に なろうとしたものだ。昔は、

анана ута бисини, удиэ, сии ситэи аҙига, бии баатаӈи,

anana uta bisini, udiə, sii sitəi aǰiga, bii baataŋi,

昔は そのよう だった、ウデヘは、おまえの 子供が 女の子で、私が 男の子だったら、

гээ, сии аҙигаӈи минду бууҙэӈэи, бии аҙигаӈи синду бууи,

gəə, sii aǰigaŋi mindu buuǰəŋəi, bii aǰigaŋi sindu buui,

さあ、おまえの 娘を 私に くれるだろう、 私の 娘を おまえに やる、

сии баатава-маи бааи утааси ҙуэсии. утэ-бэдэ бисини.

sii baatawa-mai baai utaasi ǰuəsii. utə-bədə bisini.

おまえの 息子だけを 婿にする、 そうして 交換する。そんな風 だった。

бэити эити саа. ситэ эсити саа. эниӈэни, абугани, ди'асии,

bəiti əiti saa. sitə əsiti saa. əniŋəni, abugani, di'asii,

彼らは 知らない。子供たちは 知らなかった。母親が、 父親が 話し合った、

гээ, минти сэӈгиэтэмулэ эдэҙэфи. бии синду аҙигаӈи буу,

gəə, minti səŋgiətəmulə ədəǰəfi. bii sindu aǰigaŋi buu,

さあ、私たちは 相舅同士に なろう、と。私は おまえに 娘を やる、

сии минду аҙигаӈи буу, ҙуэсии. утэ-бэдэ. утэ бисини.

sii mindu aǰigaŋi buu, ǰuəsii. utə-bədə. utə bisini.

おまえは 私に 娘を くれる、交換する。そんな風だ。そのよう だった。

бэjэти чаалами эими jэу.

bəjəti čaalami əimi jəu.

彼らは 同意する、他にどうもしない。

эниӈэ абуга дианаини утэ-бэдэ бисини удиэ. анана удиэ jэу бисини.

əniŋə abuga dianaini utə-bədə bisini udiə. anana udiə jəu bisini.

母が、父が 言った、そんな風 だった。ウデヘは。昔 ウデヘは どう だったか。

бии ситэи будээни, сагди, мамасани ситэни бисини,

bii sitəi budəəni, sagdi, mamasani sitəni bisini,

私の 子供が 死んだら、年輩で、 妻も 子供も いたならば、

хоӈто нииду эи буу, хоӈто нииду. мэнэ ҙадиjи буугиэни.

xoŋto niidu əi buu, xoŋto niidu. mənə ǰadiji buugiəni.

別の 人には やらなかった、 別の 人には。自分の氏族の 親類に 再婚させた。

мэнэ омиолои. мэнэ ҙадиjи. утэ-бэдэ бисини, удиэ,

mənə omioloi. mənə ǰadiji. utə-bədə bisini, udiə,

自分のより 若い親類に。自分の氏族の 親類に。そんな風だった、ウデヘは、

таухи-мду. эи ҙава, эи-дэ буу.

tauxi-mdu. əi ǰawa, əi-də buu.

そこへのみ、だ。（他の者は）娶りもしないし、 やりもしない。

утэ бисини удиэ анана. удиэ колини.

utə bisini udiə anana. udiə kolini.

そのよう だった、 ウデヘは、昔。 ウデヘの きまりだ。

ещё, аҙига тукцаани. мафала анчи ситэвэ бааани,

eshshjo, aǰiga tukcaani. mafala anči sitəwə baaani,

あと、 娘が 不義の子を身ごもったら。夫が いないのに、子供を 産んだら、

утэфи аҙигава эи ҙава. соондо. ињэктэити,

utəfi aǰigawa əi ǰawa. soondo. iňəktəiti,

そのような 娘を 娶らない。 タブーだ。人々は笑った、

''эими гэлэ, сии аҙигаӈивэи тукцаани. хуктулуэни.

''əimi gələ, sii aǰigaŋiwəi tukcaani. xuktuluəni.

「求めない、 おまえの 娘を、 不義の子を身ごもったら。遊んで歩いたと。

тукиами тукиами бааани. ути дианаини. пакива, тэгэ воои,

tukiami tukiami baaani. uti dianaini. pakiwa, təgə wooi,

走って 走って 産んだ。 人は 言う。 裁縫等の巧みな人を、服を 作る、

уӈтава воои, тэу воои, ицаадиги татусии. ицаадигини татусии

uŋtawa wooi, təu wooi, icaadigi tatusii. icaadigini tatusii

靴を 作る、 全て 作る、小さい時から 教え込むのだ。小さい時から 教える、

воологони. эниӈэни, мамани, татусии. баатама њаула-тэнэ,

woologoni. əniŋəni, mamani, tatusii. baatama ňaula-tənə,

作れるようにと。 母親が、妻が 教える。男の子の場合には、

амини, иjэиjэни, нумнусиини.

amini, ijəijəni, numnusiini.

父親が、祖父が、 教える。

jэу-дээ вооува, кусигэвэ вооува, угдава воои, аанава воои,

jəu-dəə woouwa, kusigəwə woouwa, ugdawa wooi, aanawa wooi,

何でも 作ることを、ナイフを 作ることを、舟を、 作り、 小舟を 作り、

суалава тухивэ. тэу воосиванаи. аjаҙи њонилагани элэгэни кэсэ.

sualawa tuxiwə. təu woosiwanai. ajaǰi ňonilagani ələgəni kəsə.

スキーを、橇を。 全部 作らせる。 よく 覚えるように、後々困らないように。

дианаини, бии эҙэӈэи буу синду, аҙигаӈи. сии ситэи, гиаӈдауса.

dianaini, bii əǰəŋəi buu sindu, aǰigaŋi. sii sitəi, giaŋdausa.

言う、 私は やらないよ、おまえに、うちの娘を。おまえの 息子は 怠け者だ。

гиаӈдауса. лалиҙа бии аҙигаӈи, синду бууисии. эҙэӈэи буу.

giaŋdausa. laliǰa bii aǰigaŋi, sindu buuisii. əǰəŋəi buu.

怠け者。 飢えるだろう、 私の 娘は、 おまえに やれば。だからやらないよ。

сии баатаӈи лаува, гиаӈдауса. буjи-дэ эи ваа, сугҙа-да эи ваа,

sii baataŋi lauwa, giaŋdausa. buji-də əi waa, sugǰa-da əi waa,

おまえの 息子は 怠け者だ、 怠け者だ。 獣も 獲らないし、 魚も 捕らないし、

jэу-дэ эи њони вооми, кэсэҙэ бии ситэи. эҙэӈэи буу гунэини,

jəu-də əi ňoni woomi, kəsəǰə bii sitəi. əǰəŋəi buu gunəini,

何も できない、狩りすることが、苦労するだろう、私の 娘は。やらない、と 言う、

утэ-бэдэ. ниава, сугбувэ эилими эи њони. лиаси татусии.

utə-bədə. niawa, sugbuwə əilimi əi ňoni. liasi tatusii.

そんな風だ。皮を、 魚皮を 加工して仕上げることも できない。厳しく 教える。

ицаадиги татусии лиаси. jэу jэу jэувэни тэу-дэ.

icaadigi tatusii liasi. jəu jəu jəuwəni təu-də.

小さい時から 教えるのだ、厳しく。 何だのかんだのを 全てだ。

элэгэни кэсэ. сагдади элэгэни кэсэ. этэ-бэдэ бисини.

ələgəni kəsə. sagdadi ələgəni kəsə. ətə-bədə bisini.

困らないように。 大人になった時に 困らないように。そのようだった。

вакцаува, сугҙава, сугҙа мэувэ тэу-дэ. сэсэ нии-а, лиаси аjа багдии,

wakcauwa, sugǰawa, sugǰa məuwə təu-də. səsə nii-a, liasi aja bagdii,

猟も、 魚捕りも、魚を 捌くのも 全てだ。 働き 者は、とても 良く 暮らす、

а гиаӈдауса нии, лаликцаи. гиаӈдауса. эи-дэ утэ биэ, хаиси, омоти.

a giaŋdausa nii, lalikcai. giaŋdausa. əi-də utə biə, xaisi, omoti.

だが、 怠け 者は、飢える。 怠け者は。 今も そうだ、 やはり 同じ。

анана эи омоти. сэсэ нии аjа багдии, гиаӈдау нии гээ багдии.

anana əi omoti. səsə nii aja bagdii, giaŋdau nii gəə bagdii. .......

昔も 今も 同じだ。まじめな 人は 良く 暮らす、怠ける 者は 悪く 暮らす。

анана буjи эгди бисэ.

anana buji əgdi bisə.

昔は 獣が 多かったものだよ。

бии ваи сээ, ҙаа ҙакпу сээ дигаи э-бэдээ-дэ.

bii wai səə, ǰaa ǰakpu səə digai ə-bədəə-də.

私が 20 歳、 18 歳の頃 食べていたのは こんな風さ。

лиаси буjи, гаjа, сугҙа, лиаси-да, эгди, прямо мэимэҙи,

liasi buji, gaja, sugǰa, liasi-da, əgdi, prjamo məiməǰi,

たくさんの 獣、 水鳥、 魚、 たくさんだ、多い、直接 銛で、

мэимэ аккисиа, ули киадуни аккисиа, таӈдагиа аккисиа, агдагиа, дава,

məimə akkisia, uli kiaduni akkisia, taŋdagia akkisia, agdagia, dawa,

銛で 突いて取った、川の 岸辺で 突いた、引き揚げては 突いた、接岸した、鮭が、

анана лиаси эгди бисэ. эи-тэнэ jэу-дэ анчи эдээни.

anana liasi əgdi bisə. əi-tənə jəu-də anči ədəəni.

昔は すごく たくさん いた。今は 何も いなく なった。

тии ҙауӈа, тии њугуса, нэки, лиаси гадаи.

tii ǰauŋa, tii ňugusa, nəki, liasi gadai.

コクチマスだろうが、カワヒメマスだろうが、 春に、 たっぷりと 捕った。

эи jэу-дэ анчи эдээни. аӈи, буjи таатала ӈэнэми, таатала биэ.

əi jəu-də anči ədəəni. aŋi, buji taatala ŋənəmi, taatala biə.

今 何も いなく なった。あれだ、獣も ほうれそこまで 行けば、そこらに いた。

киаӈа, пауза, огбио, jэу-дэ биэ. эи jэу-дэ анчи эдээни.

kiaŋa, pauza, ogbio, jəu-də biə. əi jəu-də anči ədəəni.

アカシカ、ジャコウジカ、ヘラジカ、何でも いた。今 何も いなく なった。

биаса-да хоӈто эдээни, биаса. тэу хаиjани. анана, бики биасани,

biasa-da xoŋto ədəəni, biasa. təu xaijani. anana, biki biasani,

川も 別物に なってしまった、川も。 全部 壊れた。 昔、 ビキンの 川は、

кэту аjа бисэ. экэ～ ули эjэи, эи-тэнэ ули чамнаини, суӈта эдээни.

kətu aja bisə. əkə～ uli əjəi, əi-tənə uli čamnaini, suŋta ədəəni.

すごく 良かった。 静か～に 水は 流れていた、今は 川は 壊れた、 深く なった。

ули, лиаси эjэктээ эдэи. анана кэту аjа бисэ, биаса.

uli, liasi əjəktəə ədəi. anana kətu aja bisə, biasa.

水は、ひどく 流れるように なった。 昔は とても 良かった、川は。

аанаҙи гаунданҙи хулиуи бисэ, jэу jэу баалани,

aanaǰi gaundanǰi xuliui bisə, jəu jəu baalani,

舟で 棹で突いて 行き来するもの だった、そのここかしこに、

сугҙа лиаси эгди.

sugǰa liasi əgdi.

魚が すごく たくさんいた。

гаjа, тэу-дэ. эи-тэнэ jэу jэу анчи эдээни.

gaja, təu-də. əi-tənə jəu jəu anči ədəəni.

水鳥も、 全て、だ。 今は 何もかも いなく なった。

сугҙа-да анчи гаjа-да анчи буjи-дэ анчи. нии эгди эдээни.

sugǰa-da anči gaja-da anči buji-də anči. nii əgdi ədəəni.

魚も いないし、水鳥も いない、獣も いない。人間が 多く なった。

нии эгди эдэи, мотор-ҙи хулии.

nii əgdi ədəi, motorǰi xulii.

人は 多く なった、エンジンで 行き来している。

умасии, умасии тэу малактаи-лиэ.

umasii, umasii təu malaktai-liə.

釣って、 釣って、 すっかり 捕り尽くしてしまったんだ。

э-бэдэ биувэ тэу умасиати. нии лиаси эгди.

ə-bədə biuwə təu umasiati. nii liasi əgdi.

あんなに いたのを 全部 釣ってしまった。 人は すごく 多い。

моо моолои, моо хуаӈниити. jэу-дээ ини тэу-дэ.

moo mooloi, moo xuaŋniiti. jəu-dəə ini təu-də.

木を 伐採する、 木を 伐る。 何でも かんでも 全部だ。

биаса тэу хаиjати. утэ-бэдэ эдээни. анана удиэ, удиэ-мэи бисэ.

biasa təu xaijati. utə-bədə ədəəni. anana udiə, udiə-məi bisə.

川を すっかり 壊した。こんな風に なってしまった。昔は ウデヘ、ウデヘだけが いた。

удиэ-мэи-дэ. тала оло луса, хаи ниӈка, бисэ, тала оло-да.

udiə-məi-də. tala olo lusa, xai niŋka, bisə, tala olo-da.

ウデヘたちだけだ。ちらほらと ロシア人、さらに 漢人が、いた、 そこかしこに、だ。

удиэ-тэнэ, солиала, анана. кэку-дэ анчи.

udiə-tənə, soliala, anana. kəku-də anči.

ウデヘは、上流に（いた）、昔は。 カッコウも いない。

чиндаа, ээхи тоӈофони тэу анчи, ээхи, ээхи-дэ анчи эдээни.

čindaa, əəxi toŋofoni təu anči, əəxi, əəxi-də anči ədəəni.

小鳥も、カエルも 湖に すっかり いなくなった、カエル、カエルも いなく なった。

нэки чиндаа лиаси эгди бисэ. чинининини чинда дианаини бисээ.

nəki čindaa liasi əgdi bisə. činininini činda dianaini bisəə.

春には 小鳥が すごく たくさん いた。 チチチチチ、と 小鳥が 歌っていたもん だった。

лиаси сугҙа-даа бисээ эи jэу-дэ анчи эдээни. сумухи-даа анчи эдээни.

liasi sugǰa-daa bisəə əi jəu-də anči ədəəni. sumuxi-daa anči ədəəni.

すごく 魚も いた、今 何も いなく なった。 エゾライチョウも いなく なった。

тукца, сактаила, бугасала анчи, тукцани, тэу малаптаани.

tukca, saktaila, bugasala anči, tukcani, təu malaptaani.

ウサギ、ドロヤナギの所にも、中洲にも いない、ウサギが、すっかり 尽きてしまった。

анана тукца лиаси бисэ анана.

anana tukca liasi bisə anana.

昔は ウサギが すごく いた、昔は。

ули њаӈга мудэисини бугасала, тукца лиаси бисэ.

uli ňaŋga mudəisini bugasala, tukca liasi bisə.

川の水が 少し 増水すると、 小島に、 ウサギが すごく いた。

утааси гауҙи чиӈгэсии, тукцава, таа вэилэни. ули мудээни.

utaasi gauǰi čiŋgəsii, tukcawa, taa wəiləni. uli mudəəni.

そうして 棹で振り回して 追い立てた、ウサギを、ほうれその 丘に。 川の水は 増水した。

хаули-а～ биэ, ицаа не надо сагдива-даа гауҙи чиӈгэсии.

xauli-a～ biə, icaa ne nado sagdiwa-daa gauǰi čiŋgəsii.

少しずつ、だ、 小さいのは 要らないから、大きいのを 棹で 振り回して追い立てた。

улэвэни дигалами. улэвэни дигалами. тэу гээ-дээ.

uləwəni digalami. uləwəni digalami. təu gəə-dəə.

肉を 食べるためにだ。肉を、 食べる分だけだ。 全部 （捕っては）良くない。

њаула биӈэи, вакцааму, лиаси-да. њаула биӈэи, лиаси вакцааму.

ňaula biŋəi, wakcaamu, liasi-da. ňaula biŋəi, liasi wakcaamu.

若かった時には、 狩りした、 すごく、だ。 若かった時には、すごく 狩りをした。

вааа хаи ӈэнэи, хаи ваӈнаи. вааа хуктэсиэ, хаи ӈэнэи,

waaa xai ŋənəi, xai waŋnai. waaa xuktəsiə, xai ŋənəi,

捕っては、さらに 行き、 さらに 捕りに行く。捕って 内臓を抜いたら、さらに 行く、

хоӈто вааӈнаи. улэ лиаси эгди.

xoŋto waaŋnai. ulə liasi əgdi.

別のを 捕りに行く。肉は すごく 多い。

сугҙа, лиаси бутаи. боло, лиаси вагисии. туэ дигалаами туэ.

sugǰa, liasi butai. bolo, liasi wagisii. tuə digalaami tuə.

魚を、 たくさん 捕った。秋に、 たくさん 干した。 冬に 食べるためにだ、冬に。

ҙэливэ, ҙауӈава, лиаси вагисии. эи сагдаӈиами, диимэ вааами,

ǰəliwə, ǰauŋawa, liasi wagisii. əi sagdaŋiami, diimə waaami,

イトウを、 コクチマスを たくさん 干した。 今は 私は年老いた、四頭ばかり 獲った、

норка. анчи. дигакчаини анчи. сиӈэ анчи,

norka. anči. digakčaini anči. siŋə anči,

ミンクを。無い。食べようとしても いない。ネズミも いない、

сэутигэ анчи буjи анчи. аӈи биэ, уиктэ биэ.

səutigə anči buji anči. aŋi biə, uiktə biə.

松ぼっくりの類が なくて、獣も いない。あれは ある、ドングリは ある。

кусиктэ њаӈга њаӈга бисэ, кусикта, уиктэ.

kusiktə ňaŋga ňaŋga bisə, kusikta, uiktə.

満州クルミは ちょっと、ちょっと あった、満州クルミに、ドングリ。

ҙолоӈкиа, уикта, ицаи, ҙиктэ, бисэ, эи аӈани.

ǰoloŋkia, uikta, icai, ǰiktə, bisə, əi aŋani.

樫の木の実、ドングリ、小さい、 クロマメノキは あった、今 年。

тэуктэ, куаинчаикта, киокто. ҙаликта,

təuktə, kuainčaikta, kiokto. ǰalikta,

コケモモ、ガマズミ（属の植物）、ヨーロッパノイバラ。サンザシ、

ҙаликта лиаси эгди бисэ. соӈго тэу дигаа, гэгбэӈкувэ.

ǰalikta liasi əgdi bisə. soŋgo təu digaa, gəgbəŋkuwə.

サンザシは とても 多かった。 クマが 全部 喰ってしまった、ベリーの類を。

чу'аива, ҙиктэвэ, соӈго дигаини, ҙуа, лалиини,

ču'aiwa, ǰiktəwə, soŋgo digaini, ǰua, laliini,

エゾノウスミズザクラを、クロマメノキを、 クマは 喰った、夏に 飢えた、

аунта тэхэвэни, соӈго. ҙуа, jэу-дээ хэм тэу дигаа,

aunta təxəwəni, soŋgo. ǰua, jəu-dəə xəm təu digaa,

シシウドの 根も、 クマは。夏、 何でも みんな 全部 喰ってしまって、

наала jэу исэми jэу, тэу дигаа.

naala jəu isəmi jəu, təu digaa.

大地の上に 何か 見たならもう 何でも、全部 喰った。

ээхи бими-у, jэу бими-у тэу дигаа соӈго.

əəxi bimi-u, jəu bimi-u təu digaa soŋgo.

カエルだろうが、 何だろうが みんな 喰ってしまった、 クマは。

догбо, дава гаҙиивани тэу дигаа. улилэ гаҙиивани, дава,

dogbo, dawa gaǰiiwani təu digaa. ulilə gaǰiiwani, dawa,

夜、 鮭を 捕って来たのを 全部 喰った。 川から 捕って来たのを、鮭を、

имоони, сугҙа хунии, маӈга. накта хаи дигаини давава.

imooni, sugǰa xunii, maŋga. nakta xai digaini dawawa.

それでその脂が、 魚の 匂いが、すごい。 イノシシも また 食べる、鮭を。

ули киани битага～фа, лэӈгэини. гаи, утава дигаа, гаи.

uli kiani bitaga～fa, ləŋgəini. gai, utawa digaa, gai.

川の 岸辺の 浅瀬に、 鮭が浅瀬に引っ掛って残る。カラスが、それを 喰う、カラスが。

гаи дигаи, солио дигаи, ули киалани лэӈгээ.

gai digai, solio digai, uli kialani ləŋgəə.

カラスが 喰う、イタチが 喰う、 川の 岸辺に 引っ掛ったのを。

омо догбони, њуӈу таӈго нада таӈгоа аккисии.

omo dogboni, ňuŋu taŋgo nada taŋgoa akkisii.

一 晩に、 六 百、 七 百と 突いて捕った。

догбо, талунами аккисии. аана тапчи, агдагиак вээнчии.

dogbo, talunami akkisii. aana tapči, agdagiak wəənčii.

夜、 たいまつで照らしながら 銛で突く。舟が いっぱいになったら、着岸して 取り出す。

њаӈга тээндээк, чаjа уминасиа, њаа хаиси аккисинагиак, омо догбони.

ňaŋga təəndəək, čaja uminasia, ňaa xaisi akkisinagiak, omo dogboni.

少し 座って休んで、お茶を 飲んで、 また 再び 突きに行った、 一 晩中。

нада таӈгу, ҙакпу таӈгу дава, аккисии.

nada taŋgu, ǰakpu taŋgu dawa, akkisii.

七 百、 八 百匹の 鮭を 突く。

утааси-тэнэ тимаадула, тимээсэ, тээгиэк, нэмиктэсии.

utaasi-tənə timaadula, timəəsə, təəgiək, nəmiktəsii.

そうして 朝、 次の日に、 起きて、 脇腹から下ろした干物を作る。

аминава маала воои. туэ дигалаами туэ.

aminawa maala wooi. tuə digalaami tuə.

オスを 丸ごとの干物に 作った。冬 食べるためだ、冬に。

сэкувэни инаи дигалаани сэкувэни паҙига, нэмиктэвэни паҙига,

səkuwəni inai digalaani səkuwəni paǰiga, nəmiktəwəni paǰiga,

骨と頭と尻尾の干物は 犬の 食料に、 骨の干物を 別に、 下ろした干物を 別に、

лиаси-да лиаси-да. омо туэни таи дигаа утава.

liasi-da liasi-da. omo tuəni tai digaa utawa.

たくさん、たくさん、だ。 一 冬 中 食べた、それを。

омо ҙуани таи бологиитиги дигаи. дава нэмиктэвэни.

omo ǰuani tai bologiitigi digai. dawa nəmiktəwəni.

一 夏 中、また秋になるまで 食べた。 鮭の 下ろした干物を。

огбио, тукиаини, эккиндини, лиаси бого.

ogbio, tukiaini, əkkindini, liasi bogo.

ヘラジカは、 走る 時期には、 すごく 脂がのっている。

хаи утава, огбио тукианҙини миаусалаи.

xai utawa, ogbio tukianǰini miausalai.

さらに それを、ヘラジカが 走っているのを 銃で撃つ。

улэвэни касуӈисиа, лоосии, имовони намагинисии, туэ.

uləwəni kasuŋisia, loosii, imowoni namaginisii, tuə.

肉を 干し肉にする、掛けて干して、脂を 保存する、 冬に。

туэ дигалагами туэ. августа биалани огбио тукиаини.

tuə digalagami tuə. avgusta bialani ogbio tukiaini.

冬に 食べるために、冬に。 8 月に ヘラジカは 走る。

сентября киаӈа буниини, пауза, огбио, августа

sentjabrja kiaŋa buniini, pauza, ogbio, avgusta

9月には アカシカが 発情期で鳴く、ジャコウジカ、 ヘラジカは 8月に、

соӈго июнь, ҙавагдаини гунэини, удиэ.

soŋgo ijun', ǰawagdaini gunəini, udiə.

クマは 6月に、 つがいになる、と 言う、 ウデヘは。

накта има суӈтаду гидаҙи, суалаҙи ааи, суалаҙи, суалаҙи.

nakta ima suŋtadu gidaǰi, sualaǰi aai, sualaǰi, sualaǰi.

イノシシは 雪が 深い時に 槍で（獲る）、スキーで 追う、スキーで、スキーで。

има суӈтаду нэкини-э аактасиити. куа～ куа ваалиити,

ima suŋtadu nəkini-ə aaktasiiti. kua～ kua waaliiti,

雪が 深い時に、春に 追う。 クア～ クア～と 喧嘩しあう。

накта тэу кулиа～кулиа кулиа ваалиити,

nakta təu kulia～ kulia kulia waaliiti,

イノシシは みな、 クリア～ クリア クリアと 喧嘩しあう、

мэнэ дооло-да. тагдамдии мэнэ дооло.

mənə doolo-da. tagdamdii mənə doolo.

自分ら 同士で。 追い払い合う、自分らの 間で。

чаила бэjэсии～ бэjэсии гээ, атигава миаусалаи.

čaila bəjəsii～ bəjəsii gəə, atigawa miausalai.

そこで こっそり忍び寄って、忍び寄って さあ、 大人のメスを 撃つ。

заи актасимасиити мэнэ дооло-до, моголиа моголиа моголиа

zai aktasimasiiti mənə doolo-do, mogolia mogolia mogolia

雄のイノシシを 巻き狩りをする、自分たちの 間に、 丸く囲んで 囲んで 囲んで

актасимасиити. ицаа заи сусаи. хаи эмэгии,

aktasimasiiti. icaa zai susai. xai əməgii,

巻き狩りをする。小さな イノシシのオスが 逃げる。また 戻って来る、

утава бэисигээси, ааак, миаусалаи. утааси тиӈмэлэи, илаама.

utawa bəisigəəsi, aaak, miausalai. utaasi tiŋmələi, ilaama.

そいつを 忍び寄って、追って、 撃つ。 そうして 倒れる、 三頭ほどだ。