民話資料

гээ, бии, балаптi нiӈмаамба, нiӈмаандii. з̌үэ ээктэ,

gəə, bii, balaptɪ nɪŋmaamba, nɪŋmaandɪɪ. ǰuə əəktə,

さあ、私は、 古い 物語を 語る。 二人の 女、

эигэз̌и з̌үэ њii, з̌үэ хүрээ алдандунi балдаха.

əigəǰi ǰuə ňɪɪ, ǰuə xurəə aldandʊnɪ baldaxa.

姉と 二 人、 二つの 山の 間に 暮らしていた。

тii з̌үэ ээктэ. бөjөмбө тii ваарii тii ваарii тii

tɪɪ ǰuə əəktə. bɵjɵmbɵ tɪɪ waarɪɪ tɪɪ waarɪɪ tɪɪ

その 二人の 女。 獣を そうして 捕って そうして 捕って そうして

бөjөнз̌үjи тii ваарii. тикээнз̌и бии, даа～ хаз̌iлатi～

bɵjɵnǰuji tɪɪ waarɪɪ. tikəənǰi bii, daa～ xaǰɪlatɪ～

自分達のための獣を そうして 捕る。 それだけで 暮らしている、ダー ハジラッテー

тii балдумаарi-дii тii бимээри-дii, баз̌iланi, маӈгу

tɪɪ baldʊmaarɪ-dɪɪ tɪɪ biməəri-dɪɪ, baǰɪlanɪ, maŋgʊ

そうして 暮らしていたが そうして いたのだが、 その向こう岸に、大河の

баз̌iланi хотон бии, тii хотонз̌i, њii, омо њii,

baǰɪlanɪ xoton bii, tɪɪ xotonǰɪ, ňɪɪ, omo ňɪɪ,

向こう岸に 街が ある、 その 街から、 人が、 一人の 人が、

султаз̌i з̌идии, ии. гээ, хэчүхэ～н, иихэ～н,

sʊltaǰɪ ǰidii, ii. gəə, xəčuxə～n, iixə～n,

スキーで やって来る、 さあて、客に寄った、 入った、

наканду тээхэ～н. гээ, түjүхэ～ түjүмбэ анз̌уха～н.

nakandʊ təəxə～n. gəə, tujuxə～ tujumbə anǰʊxa～n.

煙道に 座った。 さあ、 もてなした、 ごちそうを 作った。

урчулундii～ хаiва-даа хүм урчулундii, ''гээ,'' вэндини,

ʊrčʊlʊndɪɪ～ xaɪwa-daa xum ʊrčʊlʊndɪɪ, ''gəə,'' wəndini,

話す、 何でも 全て 話す、 「さあ、」 と言う、

дэрэвэ наканду нээхэ～н, тii дэрэ оjоланi,

dərəwə nakandʊ nəəxə～n, tɪɪ dərə ojolanɪ,

テーブルを 煙道に 置いた、 その テーブルの 上に、

з̌эпүвэ, тiс нээхэн. тiс з̌эптии, з̌эптии ии.

ǰəpuwə, tɪs nəəxən. tɪs ǰəptii, ǰəptii ii.

食べ物を たっぷりと 置いた。 たらふく 食べる、 食べる、そう。

тii њавз̌уандума ээктэ, гасi холдонз̌iла тээхэн, эгэни-гүни

tɪɪ ňawǰʊandʊma əəktə, gasɪ xoldonǰɪla təəxən, əgəni-guni

その 若い方の 女、 片方の側の 脇に 座った、 姉は

гасi холдонз̌iла тээхэн. тii њавз̌ака, дэрэ малудунi

gasɪ xoldonǰɪla təəxən. tɪɪ ňawǰaka, dərə malʊdʊnɪ

もう片方の側の 脇に 座った。 その 若者は、 テーブルの 真ん中の席に

тээхэн. гээ, тii урчулундii～ хаiва-даа хүм

təəxən. gəə, tɪɪ ʊrčʊlʊndɪɪ～ xaɪwa-daa xum

座った。 さあ、そうして 話す、 どんなことでも 全部

урчулундii, мээн бичимбэри урчулундii, мээн бөjөмбө

ʊrčʊlʊndɪɪ, məən bičimbəri ʊrčʊlʊndɪɪ, məən bɵjɵmbɵ

話す、 自分達が どのようにしてきたかを 話す、 自分達が 獣を

хаiкi-даа пүлiктэми бөjөмбө ваахамбi тува урчулундii.

xaɪkɪ-daa pulɪktəmi bɵjɵmbɵ waaxambɪ tʊwa ʊrčʊlʊndɪɪ.

どこへでも 歩き回って 獣を 捕ってきたことを それを 話す。

гээ, тамi-дii тii урчулумi-дii вэндини,

gəə, tamɪ-dɪɪ tɪɪ ʊrčʊlʊmɪ-dɪɪ wəndini,

さあ、 そうして そのように 話していたが、 言うのだ、

''гээ, бии-кээ,'' вэндини, ''баланаа саарii

''gəə, bii-kəə,'' wəndini, ''balanaa saarɪɪ

「さあ 私は、」 と 言う、 「ずっと前から 知っている、

сүн jэдү биивэси. бии-кээ,'' вэндини,

sun jədu biiwəsi. bii-kəə,'' wəndini,

あなた達が ここにいることを。 私は、」 言う、

''асiз̌уji гэлэӈдэхэмби-э,'' вэндини.

'''asɪǰʊjɪ gələŋdəxəmbi-ə,'' wəndini.

「自分の妻となる人を 求めて来たのだ、」 と 言う。

''сии, нэүвэси, асiз̌уji з̌апаiчаi-а,'' вэндини.

''sii, nəuwəsi, asɪǰʊjɪ ǰapaɪčaɪ-a,'' wəndini.

「あなたを、妹さんの方を 我が妻として もらいたい、」 と 言う。

гээ, тii урчулундii～, тii урчулундii вэндини-дээ нэүни тiхалаха～н.

gəə, tɪɪ ʊrčʊlʊndɪɪ～, tɪɪ ʊrčʊlʊndɪɪ wəndini-dəə nəuni tɪxalaxa～n.

さあ、 そう 話して、 そう 話すと いうのだが、 妹は 同意した。

эjгэни тiхалаха～н. гээ, тiмана дауву, тii хотомбаанi.

əjgəni tɪxalaxa～n. gəə, tɪmana daʊwʊ, tɪɪ xotombaanɪ.

姉も 同意した。 さあ、 明日 渡るべし、 その 街の方へ。

тii мэргэн, хотонтiнi. наамба мэргэн гааз̌уiнi

tɪɪ mərgən, xotontɪnɪ. naamba mərgən gaaǰʊɪnɪ

その メルゲンの 街へ。 彼女を メルゲンは 連れて行くのだ、

мээнбээни, тii ээктэвэ. гээ тiiду аунз̌уха～н.

məənbəəni, tɪɪ əəktəwə. gəə tɪɪdʊ aʊnǰʊxa～n.

自分の方へ、 その 女を。 さあ そこで 泊まった。

сиксэ тiс з̌экпи～ урчулунчi～, саулмачiха～н.

siksə tɪs ǰəkpi～ ʊrčʊlʊnčɪ～, saʊlmačɪxa～n.

夕べには たっぷり 食べた、 話した、 宴会をした。

гээ эигэни вэндини, ''гээ, мээн хаз̌умбi бормачуу.

gəə əigəni wəndini, ''gəə, məən xaǰʊmbɪ bormačʊʊ.

さあ 姉は 言う、 「さあ、 自分の 持ち物を 分けよ。

хаматаанi-даа хаз̌умба, миндү калтанi, дэрэз̌үи～,

xamataanɪ-daa xaǰʊmba, mindu kaltanɪ, dərəǰui～,

どんな 家財道具も、 私に 半分を 残す、

сии калтанi олбiндii.'' гээ, тii-даа аjа-гүни.

sii kaltanɪ olbɪndɪɪ.'' gəə, tɪɪ-daa aja-guni.

あなたは 半分 持って行く。」 さあ、 それで いいのだ。

гээ, тii њавз̌ака вэндини. ''гээ эси хоонi,

gəə, tɪɪ ňawǰaka wəndini. ''gəə əsi xoonɪ,

さあ、 その 若者が 言う。 「さあ、 今 どうする、

iрчумi дауз̌умi-танii аjа-гунi.'' гээ түчи-дээ бии,

ɪrčʊmɪ daʊǰʊmɪ-tanɪɪ aja-gʊnɪ.'' gəə tuči-dəə bii,

曵いて 渡ってこそ よいのだ。」 さあ そりも ある、

iӈда-даа бии, гээ, iӈда, амбаан малху iӈда,

ɪŋda-daa bii, gəə, ɪŋda, ambaan malxʊ ɪŋda,

犬も いる、 さあ 犬は、 けっこう たくさんの 犬、

iӈда халiраа, iӈдаз̌i даурiiнi, тii њавз̌ака, мэргэн,

ɪŋda xalɪraa, ɪŋdaǰɪ daʊrɪɪnɪ, tɪɪ ňawǰaka, mərgən,

その犬を そりにつけて、 犬で 渡る、 その 若者、 メルゲンは、

гааз̌уiнi. гээ, эигэни-дээ даурii, провожаi-танii,

gaaǰʊɪnɪ. gəə, əigəni-dəə daʊrɪɪ, provozhaɪ-tanɪɪ,

連れて行く。 さあ 姉も 渡る、 見送るのだ、

мээн нэүjи. тiтараа тii дауханi. тii даумаарi,

məən nəuji. tɪtaraa tɪɪ daʊxanɪ. tɪɪ daʊmaarɪ,

自分の 妹を。 それから そうして 渡った。 そうして 渡って、

элээ iсхан. iсханз̌i, тii наан хагдунi,

ələə ɪsxan. ɪsxanǰɪ, tɪɪ naan xagdʊnɪ,

もう 着いた。 着いてから、 その 彼の 家は、

дааi хагду, бирүү эз̌эни мапа хагдунi дааi хагду.

daaɪ xagdʊ, biruu əǰəni mapa xagdʊnɪ daaɪ xagdʊ.

大きな 家、 町の 長の じいさんの 家だ、 大きな 家。

гээ, тiла тоохон, iӈда чупал ачуктаха～н чупал үиктэхэ～н,

gəə, tɪla tooxon, ɪŋda čʊpal ačʊktaxa～n čʊpal uiktəxə～n,

さあ、 そこに 上った、 犬を 全部 はずした、 全部 繋いだ。

гээ. саахан. iлаан хүсэ њii, наан, тii мапа пиктэни.

gəə. saaxan. ɪlaan xusə ňɪɪ, naan, tɪɪ mapa piktəni.

さあ。そこで知った。 三人の 男の 人。 彼、 その じいさんの 子供は。

тii ээктэ њааз̌актанi, наан үлээсихэн ээктэ њааз̌актанi.

tɪɪ əəktə ňaaǰaktanɪ, naan uləəsixən əəktə ňaaǰaktanɪ.

その 女の 男の親族、 彼が 好きになった 女の 男の親族。

гээ, элз̌үми иивүз̌үхэ～н, наканду тээхэ～н,

gəə, əlǰumi iiwuǰuxə～n, nakandʊ təəxə～n,

さあ、 手を引いて 入らせた、 オンドルに 座った、

мапа бии-гүни, мама бии-гүни, дааi мама, мапа.

mapa bii-guni, mama bii-guni, daaɪ mama, mapa.

おじいさんが いるのだ、おばあさんが いるのだ、偉大な おばあさんと、おじいさん。

''сородii, ''сородii, сородii.'' хаiва вэндини.

''sorodɪɪ,'' ''sorodɪɪ, sorodɪɪ.'' xaɪwa wəndini.

「こんにちは。」「こんにちは、こんにちは。」 何を 言うだろうか。

гээ сиксэз̌үхэн. гээ эси түjүмбэ анз̌уву, тiс түjүмбэ анз̌уi

gəə siksəǰuxən. gəə əsi tujumbə anǰʊwʊ, tɪs tujumbə anǰʊɪ

さあ 日が暮れた。 さあ 今 ごちそうを 作るべきだ、 たっぷりと ごちそうを作る、

тii анз̌уi тii анз̌уi, тараа тii долбонi,

tɪɪ anǰʊɪ tɪɪ anǰʊɪ, taraa tɪɪ dolbonɪ,

そうして 作る、そうして 作る、 そうしてから その 晩、

наатi саулмачii, иӈ, з̌эпүү, саулмачiмi,

naatɪ saʊlmačɪɪ, iŋ, ǰəpuu, saʊlmačɪmɪ,

彼らは 宴会する、 そう、食べて、 宴会して、

гээ тii урчулундii, вэндини, ''амаа,'' вэндини,

gəə tɪɪ ʊrčʊlʊndɪɪ, wəndini, ''amaa,'' wəndini,

さあ そうして 話して、 言う、 「父さん、」と 言う、

''эњээ, эи баз̌iла бии гүрсэл, з̌үэ ээктэ,

''əňəə, əi baǰɪla bii gursəl, ǰuə əəktə,

「母さん、この 向こう岸に 住んでいる 人たち、二人の 女性を、

бии нэүдүмэӈгүвэни, асiз̌уji з̌апахамбi-а～,'' вэндини,

bii nəuduməŋguwəni, asɪǰʊjɪ ǰapaxambɪ-a～,'' wəndini,

私は、 その妹の方を、 自分の妻にと 私は連れて来ました、」と 言う、

''эси даунз̌ухамбi.'' ''гээ хоон таiсi.

''əsi daʊnǰʊxambɪ.'' ''gəə xoon taɪsɪ.

「今 渡って戻って来ました。」「さあ どう しろというのだ。

тiхалаiнi осiнi аjа-гүни, тiхалаiнi осiнi з̌апаву-гүни,'' вэндини.

tɪxalaɪnɪ osɪnɪ aja-guni, tɪxalaɪnɪ osɪnɪ ǰapawʊ-guni,'' wəndini.

同意したの なら 良いのだ、同意したの なら 娶るのだ、」と 言う。

''син хагдусi пааз̌i бии, мүн мүн хагдупi пааз̌i бии,

''sin xagdʊsɪ paaǰɪ bii, mun mun xagdʊpɪ paaǰɪ bii,

「おまえの 家は 別に ある、我々はめいめい 自分たちの家が 別々に ある、」と。

тii ээктэ гiамата. каалмаз̌i ээктэ.

tɪɪ əəktə gɪamata. kaalmaǰɪ əəktə.

その（夫の家にいる）女、 花嫁となる女は、 美人の 女だ。

тii пундаз̌уji-тама, тii њавз̌ака, тii мапа пун... пиктэни ээктэ.

tɪɪ pʊndaǰʊjɪ-tama, tɪɪ ňawǰaka, tɪɪ mapa pʊn... piktəni əəktə.

その（夫の家の）娘は、 その 若者の、 その おじいさんの 娘の 女は。

гээ, тii урчулундii, мүрчихэн, ''гээ бии эси, тii

gəə, tɪɪ ʊrčʊlʊndɪɪ, murčixən, ''gəə bii əsi, tɪɪ

さあ、そう 話して、 考えた（渡って来た妹の方は）、「さあ 私は 今、 この

ээктэвэ бии з̌апаi, тii ээктэвэ з̌апаi.'' вот видишь как, эси

əəktəwə bii ǰapaɪ, tɪɪ] əəktəwə ǰapaɪ.'' vot vidish' kak, əsi

女を 私が娶る、その 女を 娶る。」『ほうれ 見て御覧な、どんなにか、今

вэндии доола оӈбоi, гээ, тii нэүдүмэӈгүни вэндиидү,

wəndii doola oŋboɪ, gəə, tɪɪ nəuduməŋguni wəndiidu,

言っている そばから 忘れてしまうよ。』さあ、そうして 妹の方が 言う時に、

эигэвэни уже з̌апахати, асiз̌уji.

əigəwəni uzhe ǰapaxati, asɪǰʊjɪ.

その姉（の方）を すでに 彼らが娶ったんだった、 自分の妻に。

эи асiз̌уji з̌апахан, асiз̌уji з̌апахан. гээ, ходаха～н,

əi asɪǰʊjɪ ǰapaxan, asɪǰʊjɪ ǰapaxan. gəə, xodaxa～n,

こっちが 自分の妻を 娶った、（あっちも）自分の妻を 娶った。 さあ、終わった、

саулмачiха～н, гасан њiiнi чупал дiчi～, њii тiс малху,

saʊlmačɪxa～n, gasan ňɪɪnɪ čʊpal dɪčɪ～, ňɪɪ tɪs malxʊ,

宴会をした、 村の 人々は 皆 来た、 人は すごく たくさんだ、

саулiмачiхан. гээ њii ээктэвэни з̌апавуха～н. гээ, тараа

saʊlɪmačɪxan. gəə ňɪɪ əəktəwəni ǰapawʊxa～n. gəə, taraa

宴会をした。 さあ 人は その女を 娶った。 さあ それから

эjгэни, баатi њиэхэн, њиэриини, нэүни-дээ њиэхэн.

əjgəni, baatɪ ňiəxən, ňiəriini, nəuni-dəə ňiəxən.

姉は、 外へ出た、出ると、 出て来た、妹も 出て来た。

энэjее, нэкү хаiмi тii таiсi-каа,'' вэндиини.

ənəjee, nəku xaɪmɪ tɪɪ taɪsɪ-kaa,'' wəndiini.

「ああ、 妹よ、どうして こんな風に するのか、」と 言う。

''сии ээктэси биэси-кээ,'' вэндиини. ''хаiз̌уji асiз̌уji гэлэи,

''sii əəktəsi biəsi-kəə,'' wəndiini. ''xaɪǰʊjɪ asɪǰʊjɪ gələi,

「あなたは 女性 じゃないの、」と 言う。 「何のために 自分の妻を 求めるの、

хаiз̌уji асiз̌уji гэлэиси-кээ,'' вэндиини.

xaɪǰʊjɪ asɪǰʊjɪ gələisi-kəə,'' wəndiini.

何のために 自分の妻を 求めるのよ、」と 言う。

''эгээ, хэмэ бисүрү,'' вэндиини. ''хаiва-даа хаiва-даа

''əgəə, xəmə bisuru,'' wəndiini. ''xaɪwa-daa xaɪwa-daa

「姉さん、黙って いてよ、」と 言う。 「何も、 何も

эз̌и вэндэрэ,'' вэндиини. ''бии мэнэ саарii, бии мэнэ

əǰi wəndərə,'' wəndiini. ''bii mənə saarɪɪ, bii mənə

決して 言わないで、」と 言う。 「私は 自分で わかっているから、私は 自分で

саарii-а,'' вэндиини. гээ, тii ииз̌үхэн, эигэни

saarɪɪ-a,'' wəndiini. gəə, tɪɪ iiǰuxən, əigəni

ちゃんとわかってるんだから、」と 言う。 さあ、そうして また家に入った、姉は

соӈгоi, iламсi. ''эгээ хањурее,'' вэндии, ''хэмээ бисүү,''

soŋgoɪ, ɪlamsɪ. ''əgəə xaňʊree,'' wəndii, ''xəməə bisuu,''

泣く、 恥ずかしくて。「姉さん、うるさいわ、」と 言う、 「静かに していてよ、」と

вэндии, ''хаiва-даа эз̌и вэндэ. бии мэнээ саарii.

wəndii, ''xaɪwa-daa əǰi wəndə. bii mənəə saarɪɪ.

言う、 「何も 決して 言うな。 私は 自分で わかっているから。

бии тiмана тiiланi тiмана дауз̌уi, iлалта бипи, эвэси дауз̌уi.''

bii tɪmana tɪɪlanɪ tɪmana daʊǰʊɪ, ɪlalta bipi, əwəsi daʊǰʊɪ.''

私は 明後日、 明日 渡るわ、三日 経ったら、ここに 渡って戻って来る。」

гээ тii саулмачiха～н, тii урчулунчi～,

gəə tɪɪ saʊlmačɪxa～n, tɪɪ ʊrčʊlʊnčɪ～,

さあ そうして 宴会をした、 そうして 話した、

тiс ларгiнз̌i урчулунчi～, гээ тii ээктэбээни ауӈз̌андаi,

tɪs largɪnǰɪ ʊrčʊlʊnčɪ～, gəə tɪɪ əəktəbəəni aʊŋǰandaɪ,

すごく よく 話した、 さあ その 女の方へ 寝に行く、

тii паталамбаанi, тii, каалмаз̌а. тутараа сиксэ тоораа

tɪɪ patalambaanɪ, tɪɪ, kaalmaǰa. tʊtaraa siksə tooraa

その きれいな娘の 方へ、 その、美人の方へ。それから 夕方 上って、

тоогбуха～н, хагдунi дооланi ӈээ～хүнэ бии тii ээктэ биини

toogbʊxa～n, xagdʊnɪ doolanɪ ŋəə～xunə bii tɪɪ əəktə biini

オンドルに上った、家の 中は 明るい、 その 女が いる、

ларгiнi. иихэ～н, тii ээктэ-дээ соромсiха～н, наамаӈдаха～н,

largɪnɪ. iixə～n, tɪɪ əəktə-dəə soromsɪxa～n, naamaŋdaxa～n,

すてきだ。入った、 その 女も 挨拶をした、 抱きに行った、

дэрэгбэ алаусумачiха～н. гээ, jэдү тii ауӈз̌аi. гээ, тii

dərəgbə alaʊsʊmačɪxa～n. gəə, jədu tɪɪ aʊŋǰaɪ. gəə, tɪɪ

顔を お互いにキスし合った。さあ、そこに そうして 泊まる。 さあ そうして

гүрсэл эүз̌ү... эүз̌үити. њааз̌актанi-даа эүз̌үхэ～н,

gursəl əuǰu... əuǰuiti. ňaaǰaktanɪ-daa əuǰuxə～n,

人々は また下って帰って行った。 男の親戚たちも 下りて帰って行った、

даамаӈгуji-даа эүз̌үхэ～н. тутараа тii долбо аунз̌аха～.

daamaŋgʊjɪ-daa əuǰuxə～n. tʊtaraa tɪɪ dolbo aʊnǰaxa～.

おじいさんも 下りた。 それから そうして 夜 泊まった。

тутараа вэндиини, гээ, акпандii элээ, гээ сэктүхэн,

tʊtaraa wəndiini, gəə, akpandɪɪ ələə, gəə səktuxən,

それから 言う、 さあ、横になる、もう、さあ 布団を敷いた、

''анда～,'' вэндиини, ''анда～ пүз̌ин,'' вэндиини,

''anda～,'' wəndiini, ''anda～ puǰin,'' wəndiini,

「友よ、」と 言う、 「友たる プジンよ、」と 言う、

''мин акпамбудаji пааз̌iкаа сэктирүү,'' вэндиини,

''min akpambʊdajɪ paaǰɪkaa səktiruu,'' wəndiini,

「私が 横になるためのは 別に 敷け、」と 言う。

''пааз̌iкаа сэктирүү,'' вэндиини. ''бии эси пүjэ мэӈдэjи-э,'' вэндиини,

''paaǰɪkaa səktiruu,'' wəndiini. ''bii əsi pujə məŋdəji-ə,'' wəndiini,

「別に 敷け、」と 言う。 「私は 今 怪我が 体中にある、」と 言う、

''мимби мапа пүjүмбүхэни,'' вэндиини.

''mimbi mapa pujumbuxəni,'' wəndiini.

「私を クマが 怪我させた、」と 言う。

''бии эси iлаан... эси тiмана дауз̌упi iлалта бими дауз̌уi,''

''bii əsi ɪlaan... əsi tɪmana daʊǰʊpɪ ɪlalta bimi daʊǰʊɪ,''

「私は 今 今 明日 渡ってから 三日 経ったら また渡って戻って来る、」と

вэндиини. гээ, аjа-гүни, хаiз̌i-ла-каа. саулмачiха～н,

wəndiini. gəə, aja-guni, xaɪǰɪ-la-kaa. saʊlmačɪxa～n,

言う。 さあ、良いのだ、それならそれで良い。 宴会もした。

з̌экпи, элээ, урчулунчi, гээ акпанчiн. тii њавз̌ака,

ǰəkpi, ələə, ʊrčʊlʊnčɪ, gəə akpančɪn. tɪɪ ňawǰaka,

食べたし、もう、 話もしたし、さあ 横になった。 その 若者は、

акпамбуданi хаӈгiла... тоже сэктихэ～н. наан мээн сэкпүн

akpambʊdanɪ xaŋgɪla... tozhe səktixə～n. naan məən səkpun

横になるために 彼女もまた 布団を敷いた。彼女は 自分の 布団を

тiiду сэктихэ～н. тараа тii аунз̌аха～н. тiмана тiмаi бала тээхэн.

tɪɪdʊ səktixə～n. taraa tɪɪ aʊnǰaxa～n. tɪmana tɪmaɪ bala təəxən.

そこに 敷いた。 それから そうして 泊まった。 次の日 朝 早く 起きた。

''гээ, бии элээ ӈэнэи-jэ,'' вэндии, ''элээ.''

''gəə, bii ələə ŋənəi-jə,'' wəndii, ''ələə.''

「さあ、 私は もう 行くよ、」と 言う、 「もう。」

эгэнээбээни эүз̌үи, тавасi кiӈ ӈэнэи эүз̌үи. ''нү ладно,

əgənəəbəəni əuǰui, tawasɪ kɪŋ ŋənəi əuǰui. ''nu ladno,

姉たちの方へ 下りる、そこへ まっすぐ 行く、下りる、「さて、いいでしょう、

аjа-гүни,'' вэндиини. ''бии iлалта бими эүси дауз̌уi,''

aja-guni,'' wəndiini. ''bii ɪlalta bimi əusi daʊǰʊɪ,''

いいのよ、」と 言う。 「私は 三日 経ったら ここへ また渡って来る、」と

вэндиини, мээн асiтi. ''бии асiз̌уji бааха～н.

wəndiini, məən asɪtɪ. ''bii asɪǰʊjɪ baaxa～n.

言う、 自分の 妻へ。 「私は 自分の妻を 得た。

сии эдиз̌үjи бааха～н. элээ-гүни. гээ, з̌экпии, ходаха～н.

sii ədiǰuji baaxa～n. ələə-guni. gəə, ǰəkpii, xodaxa～n.

あなた（姉さん）は 自分の夫を 得た。 十分だわ。」さあ、食べた、終わった。

тii гүрсэл провожахатi～, алдантi～ провожахати,

tɪɪ gursəl provozhaxatɪ～, aldantɪ～ provozhaxati,

その 人々は 見送った、 途中の所まで 見送った、

хаi сүлтаз̌i, пуњам ӈэнэхэ～н дауз̌уха～н. гээ,

xaɪ sultaǰɪ, pʊňam ŋənəxə～n daʊǰʊxa～n. gəə,

スキーで、 すばやく雪を蹴散らして 行った、 渡った。 さあ、

дауз̌уха～н наатi, наатi jэдү биини-гүни, jэдү бии. эи дүвэ,

daʊǰʊxa～n naatɪ, naatɪ jədu biini-guni, jədu bii. əi duwə,

渡った、 彼らは、彼らは ここに 居残っているのだ、そこに いる。 この 端に、

наа дүвэни, кадал, маӈгукi, маӈгуду лукчуум биини.

naa duwəni, kadal, maŋgʊkɪ, maŋgʊdʊ lʊkčʊʊm biini.

地面の 端の所に、崖がある、大河に沿って、 大河に まっすぐ突っ立って ある。

хооњi～-даа дауз̌ухан, хагдун тоо тii ичэптиини элээ.

xooňɪ～-daa daʊǰʊxan, xagdʊn too tɪɪ ičəptiini ələə.

どうにか 渡った、 家が ほうれ そこに 見える、 もう。

таудуу～ тii, тii эи дүвэз̌и, мама эүриини,

taʊdʊʊ～ tɪɪ, tɪɪ əi duwəǰi, mama əuriini,

そこに、 その、その、この 端の所から 一人のおばあさんが 下りて来る、

мокчом бии мама эүриини. хокii～ холз̌охо, нн.

mokčom bii mama əuriini. xokɪɪ～ xolǰoxo, nn.

腰の曲がった おばあさんが 下りて来る。 カラカラに 干からびた様子だ、うむ。

''энэjее～ пиктэji-э,'' вэндиини, ''хау, хаусi пүлсихэси-кээ,''

''ənəjee～ piktəjɪ-ə,'' wəndiini, ''xaʊ, xaʊsɪ pulsixəsi-kəə,''

「おいおい 娘よ、」と 言う、 「どこへ、どこへ 行ってきたのか、」と

вэндиини. ''бии мээн асiз̌уji гэлэӈдичэми пүликтэхэмби.''

wəndiini. ''bii məən asɪǰʊjɪ gələŋdičəmi puliktəxəmbi.''

言う。 「私は 自分の 妻を 求めに行って、 帰って来ました。」

''гээ, гээ минз̌и ваалчаiсу, боротьсяламi.''

''gəə, gəə minǰi waalčaɪsʊ, borot'sjalamɪ.''

「さあ、さあ 私と 戦おう、 取っ組み合いをして。」

''гээ, энэнэ～ эњээ,'' вэндиини, ''хоон, хоон таi борот...,

''gəə, ənənə～ əňəə,'' wəndiini, ''xoon, xoon taɪ borot...,

「ああ、あれあれ、母さん、」と 言う、 「どうやって、どう するの、戦うって、

сии тiс холз̌охо～н, бии тiс күсүнчү.''

sii tɪs xolǰoxo～n, bii tɪs kusunču.''

あなたは すっかり 干からびてしまったようなのに、私は すごく 強いわよ。」

''аjа,'' вэндиини, ''аjа,'' ''эз̌и ӈээлэчирэ,'' вэндиини.

''aja,'' wəndiini, ''aja,'' ''əǰi ŋəələčirə,'' wəndiini.

「よい、」と 言う、 「大丈夫、」「恐がるな、」と 言う。

ii～ тамi-дii, тii њавз̌ака, тii ээктэ з̌агахалас тараа ваалчаi～,

ɪɪ～ tamɪ-dɪɪ, tɪɪ ňawǰaka, tɪɪ əəktə ǰagaxalas taraa waalčaɪ～,

うむ、 そうして、その 若者は、 その 女は ガバッとつかみ合ってから 戦う、

ваалчаi, тii ваалчаi. тамi-дii хаунчак ӈэнэхэни. все,

waalčaɪ, tɪɪ waalčaɪ. tamɪ-dɪɪ xaʊnčak ŋənəxəni. vse,

戦う、 そうして 戦う。 そうしていて ハッタリと 気を失った。それまで、

хаiха, хаiха, хаiва-даа саарасi. тутараа～ тii мама,

xaɪxa, xaɪxa, xaɪwa-daa saarasɪ. tʊtaraa～ tɪɪ mama,

どうしたんだか、どうしたんだか、何も わからない。それから その おばあさんは、

мээн дүвэти мээн дүвэӈгүбээни тообуз̌ураа,

məən duwəti məən duwəŋgubəəni toobʊǰʊraa,

自分の 岸辺の所の端へ、自分の 岸辺の端の 方へ 持って上ってから、

мээн з̌олома хагдун доотiнi иивүз̌үрээ, наамбанi чуппал

məən ǰoloma xagdʊn dootɪnɪ iiwuǰurəə, naambanɪ čʊppal

自分の 石でできた 家の 中へ 運び入れてから、 彼女の服を すっかり

ачухан, чупал хаiха～н. наамбанi анз̌уiз̌унi,

ačʊxan, čʊpal xaɪxa～n. naambanɪ anǰʊɪǰʊnɪ,

脱がせた、すっかり どうした。 彼女を 作るために、

њii опамi анз̌уiз̌унi. чуппал, хэрэктэни алданкiнi

ňɪɪ opamɪ anǰʊɪǰʊnɪ. čʊppal, xərəktəni aldankɪnɪ

人の体の形を 作り変える。 すっかり、 皮膚の 間に沿って

чупал чиириктэ, хаi-даа хэтээси. эи jэдүни гүчи

čʊpal čiiriktə, xaɪ-daa xətəəsi. əi jəduni guči

すっかり 青銅で、 何者も かなわないようにだ。この ここの（股の）所に さらに

анз̌уха～н. видишь как, соӈсоп тээхэн. ''энэjэ～ даада,

anǰʊxa～n. vidish' kak, soŋsop təəxən. ''ənəjə～ daada,

（男性器を）作った。 さあごらん、 スックと 起き上がった。「母さん、 義母さん、

эњэ бии хаiӈдамi иихэмби.'' ''ӈүсаа хаiмi, сии.''

əňə bii xaɪŋdamɪ iixəmbi.'' ''ŋusaa xaɪmɪ, sii.''

母さん、私は 何をしに この家に入ったのか。」「知らないね、なんでだか、おまえが。」

''хаi-даа мочоулi,'' jэвэ тii з̌апурсiiнi, ''хаi мочоулi

''xaɪ-daa močoʊlɪ,'' jəwə tɪɪ ǰapʊrsɪɪnɪ, ''xaɪ močoʊlɪ

「何だか 邪魔なものがある、」と それを そうして 触ろうとする、「何か、余計な物が、

что это такое хаi-кээ,'' мүрүчиини хаi, тii-даа jэдү

chto eto takoe xaɪ-kəə,'' muručiini xaɪ, tɪɪ-daa jədu

何これ、 何だ、」と 考えている、 おばあさんが ここに

балдуванчiнi биэси-кээ тii, үже балдахан.

baldʊwančɪnɪ biəsi-kəə tɪɪ, uzhe baldaxan.

生えさせたん じゃないのか、 そうして、もう 生えていた。

гээ, хүсэ очiнi-гүни элээ. њавз̌ака тiс ларгi њавз̌ака.

gəə, xusə očɪnɪ-guni ələə. ňawǰaka tɪs largɪ ňawǰaka.

さあ、男に なったのだ、もはや。若者だ、 すごく すてきな 若者だ。

хаi-даа хэтээсини њавз̌ака. гээ, з̌эптии～,

xaɪ-daa xətəəsini ňawǰaka. gəə, ǰəptii～,

何者も かなわないような 若者。 さあ、食べる、

тii мамаду-даа биини билэ. что то ест',

tɪɪ mamadʊ-daa biini bilə. chto to est',

その おばあさんの所に あるん だろう、何か食べ物が ある、

з̌эпвэнчiн. ''гээ, ӈэнүү ӈэнүү ӈэнүү мээн хагдуӈкi, тiмана тiiланi

ǰəpwənčɪn. ''gəə, ŋənuu ŋənuu ŋənuu məən xagdʊŋkɪ, tɪmana tɪɪlanɪ

食べさせた。 「さあ、行け、行け、 行け、自分の 家へ、 明 後日

дауз̌уласi-ма. тiс баарачiiнi～ jэвэ з̌апурсii баарачii,

daʊǰʊlasɪ-ma. tɪs baaračɪɪnɪ～ jəwə ǰapʊrsɪɪ baaračɪɪ,

渡るのだろう、」と。とても 喜ぶ、 それを 触って、 喜ぶ、

гээ, ӈэнэхэ～н түjү, мэнэ анз̌уханз̌i түjүмбэ анз̌уха～н,

gəə, ŋənəxə～n tuju, mənə anǰʊxanǰɪ tujumbə anǰʊxa～n,

さあ、行った、 ごちそうを、自分で 作った、 ごちそうを 作った、

малутi түjү, хаiва сүгдүхэ～н,

malʊtɪ tuju, xaɪwa sugduxə～n,

真ん中の席の所へ ごちそうを、（神への感謝の捧げ物として）捧げた、

тактубаанi тоохо～н, такту малутiнi сүгдүхэ～н. чупал тiкi

taktʊbaanɪ tooxo～n, taktʊ malʊtɪnɪ sugduxə～n. čʊpal tɪkɪ

倉の方へ 上った、 倉の 真ん中の席の所へも 捧げ物をした。あらゆる 所に

сүгдичихэни, тутараа тii кэси гэлэхэ, тii кэси гэлэи.

sugdičixəni, tʊtaraa tɪɪ kəsi gələxə, tɪɪ kəsi gələi.

供物を捧げた、 それから そうして 幸運を 祈った、そうして 幸運を 求めて祈る。

тутараа з̌үэлбэ аунз̌аха～н. третий день был, iлаан инэӈ очiнi элээ.

tʊtaraa ǰuəlbə aʊnǰaxa～n. tretij den' byl, ɪlaan inəŋ očɪnɪ ələə.

それから 二日 泊まった。 三日目と なった、 三 日 経つ、もう。

''гээ, эњээ, бии даурii,

''gəə, əňəə, bii daʊrɪɪ,

「さあ、母さん、私は 渡ります、」と（言う）、

наатi чооӈконi, дааi чооӈконi. сиүн тii гарпаiнi,

naatɪ čooŋkonɪ, daaɪ čooŋkonɪ. siun tɪɪ garpaɪnɪ,

彼らの所の 天窓がある、大きな 天窓。 太陽の光が そうして 射し込んでいる、

чооӈко. тiва, чооӈко холдо... хаiдунi, үjэлэни, хагду,

čooŋko. tɪwa, čooŋko xoldo... xaɪdʊnɪ, ujələni, xagdʊ,

天窓。 その、 天窓の どこに、 上に、 家の、

хаiдунi, уксара сова, дааi уксара сiiнчу～ уксара, тiду

xaɪdʊnɪ, ʊksara sova, daaɪ ʊksara sɪɪnčʊ～ ʊksara, tɪdʊ

そこに、フクロウ、 フクロウ、大きな フクロウが、シ～ンと フクロウが そこに

тээсиини. аӈманi кутах кутах кутах үисиини. амаа～,''

təəsiini. aŋmanɪ kʊtax kʊtax kʊtax uisiini. ''amaa～,''

とまっている。その嘴で コトコト、コトコトと 音を立てる。「父さん、」と

вэндиини, ''з̌экпичиси-тэнии,'' вэндиини, ''аjа～,”

wəndiini, ''ǰəkpičisi-tənii,'' wəndiini, ''aja～,''

言う、 「お食事なさりたいのでしょう、」と 言う、 「どうぞ、」と

вэндиини, ''иирээ, бии дэрэ оjоланi чуппал

wəndiini, ''iirəə, bii dərə ojolanɪ čʊppal

言う、 「入ってから、私が 机の 上に すっかり

з̌эбдэси нээрээ, тii даурii-jа,'' вэндиини. гээ,

ǰəbdəsi nəərəə, tɪɪ daʊrɪɪ-ja,'' wəndiini. gəə,

あなたのお食事を 置いてから、そうして 渡って来て下さいな、」と 言う。 さあ、

тукi～～, чупал мээпи баргаз̌iхан, чупал бэjэjи ларгiнз̌i

tʊkɪ～～, čʊpal məəpi bargaǰɪxan, čʊpal bəjəji largɪnǰɪ

そうしてから、すっかり全部 自分の 身支度を整えた、すっかり 自分の身を すてきに

баргаз̌iхан. гээ, инэӈ токон элээ исхэ. хаiва дауву,

bargaǰɪxan. gəə, inəŋ tokon ələə isxə. xaɪwa daʊwʊ,

支度した。 さあ、 正午に もう なった。何を持って 渡る必要があろうか、、

бөjө-мэл даухан-даа аjа-гүни. гээ тii дауха～.

bɵjɵ-məl daʊxan-daa aja-guni. gəə tɪɪ daʊxa～.

身一つで 渡った、 よいのだ。 さあ そうして 渡った。

''гээ амбаан гүчи пэдэм дауруу,'' вэндии, тii уксара

''gəə ambaan guči pədəm daʊrʊʊ,'' wəndii, tɪɪ ʊksara

「さあ 結構あるから また 気をつけて良く 渡れ、」と 言う、 その フクロウは、

вэндиини, сова вэндиини. ''эз̌и эз̌и ӈүивэ-дээ

wəndiini, sova wəndiini. ''əǰi əǰi ŋuiwə-dəə

言う、 フクロウが 言う。 「決して 誰をも

хаiва-даа эз̌и њiра, үлээн дауруу,'' вэндиини.

xaɪwa-daa əǰi ňɪra, uləən daʊrʊʊ,'' wəndiini.

何をも 気にするな、良く 渡れ、」と 言う。

''наатi хоон вэндиини, хоон тiлатi, наатi хоон вэндиини,

''naatɪ xoon wəndiini, xoon tɪlatɪ, naatɪ xoon wəndiini,

「彼らは 如何様にか 言えば、そのように することだろう、彼らは 如何様にか 言えば、

хоон тiл... тii, тiiду балдiлатi. хаз̌умбi-даа

xoon tɪl... tɪɪ, tɪɪdʊ baldɪlatɪ. xaǰʊmbɪ-daa

そのように、そうして そこで 暮らすだろう。家財道具も

ӈаанз̌уласу-ма,'' вэндиини, ''хаз̌умби. а бии эи хагдумбасi

ŋaanǰʊlasʊ-ma,'' wəndiini, ''xaǰʊmbi. a bii əi xagdʊmbasɪ

取りに来ることだろう、」と 言う、 「自分の家財道具を。 私は この 家を

тii этэвүрии.'' гээ, з̌экпии ходахаа～л, хаз̌умбарi чупал

tɪɪ ətəwurii.'' gəə, ǰəkpii xodaxaa～l, xaǰʊmbarɪ čʊpal

こうして 見張っているよ。」さあ、食べるのも 終わった、 自分の支度も 全て

баргаз̌iхаал эси сүлта тэтүпи баi пуњам дауз̌ухан.

bargaǰɪxaal əsi sulta tətupi baɪ pʊňam daʊǰʊxan.

準備した、 今 スキーを 身につけて すかさず すぐに 渡った。

даухан. эигэни үже, ачаал... ачаалаiнi. ичэхэн.

daʊxan. əigəni uzhe, ačaal... ačaalaɪnɪ. ičəxən.

渡った。 姉は もう、 迎えに出て来ている。見た。

тутараа эси ка～п нааманчiнi, соӈгоiнi. ''эгээ хаiва

tʊtaraa əsi ka～p naamančɪnɪ, soŋgoɪnɪ. ''əgəə xaɪwa

それから 今 ガバッと 抱きしめた、 泣いている。「姉さん、何を

мудалаiсi-каа,'' вэндини, ''хаiва гэлэми соӈгоiсi,

mʊdalaɪsɪ-kaa,'' wəndini, ''xaɪwa gələmi soŋgoɪsɪ,

そんなに騒ぐのか、」と 言う、 「何を 求めて 泣くのか、

эз̌и соӈгороо,'' вэндини. ''з̌апаiчаiсi,

əǰi soŋgoroo,'' wəndini. ''ǰapaɪčaɪsɪ,

泣くな、」と 言う。 「触りたければ、

мин саалз̌аваji, з̌апуу, гээ пэргэми з̌апуу,'' тутараа тii

min saalǰawajɪ, ǰapʊʊ, gəə pərgəmi ǰapʊʊ,'' tʊtaraa tɪɪ

私の、股間を 触れ、 さあ 試しに 摑め、」と。それから そうして

хаiва, пэрүүгби ачухан. оjоjо～ үже jэдү балдахан, ии.

xaɪwa, pəruugbi ačʊxan. ojojo～ uzhe jədu baldaxan, ii.

何を、 ズボンを 脱いだ。 あれあれ もう この股の所に 生えていた、そう。

тутараа, эигэ тiс баарачii-гүни. хүсэ очiнi, ии,

tʊtaraa, əigə tɪs baaračɪɪ-guni. xusə očɪnɪ, ii,

それから 姉は ひどく 喜ぶのだ。 男に なっている、ああ、

хүсэ очiнi-гүни. гээ эси хоон. тii ээктэ, тii ээктэ

xusə očɪnɪ-guni. gəə əsi xoon. tɪɪ əəktə, tɪɪ əəktə

男に なっているのだ。さあ 今 どうする。あの 女、 あの 女（嫁）の

тii иирии-гүни, тii иихэ～н. наамаӈдаха～н, дэрэгбээни

tɪɪ iirii-guni, tɪɪ iixə～n. naamaŋdaxa～n, dərəgbəəni

そうして 家に入るのだ、そうして 入った。 行って抱いた、 顔の方へ

алаусiмачiхаал, гээ наканду тээхэн. тii эикэз̌и хаi,

alaʊsɪmačɪxaal, gəə nakandʊ təəxən. tɪɪ əikəǰi xaɪ,

キスをし合った、さあ オンドルの上に 座った。 そうして 姉と

туjумбэ анз̌ухаал-даа з̌эптии дэрэндү тээз̌үхэн.

tʊjʊmbə anǰʊxaal-daa ǰəptii dərəndu təəǰuxən.

ごちそうを 作った、 食べる、机に 座った。

''гээ, эси амаанаабаанi ӈэнэвү,'' вэндини,

''gəə, əsi amaanaabaanɪ ŋənəwu,'' wəndini,

「さあ、今 父さんたちの方へ 行くべきだわ、」と 言う、

гээ тiла тавасi уjалумi. гээ тii з̌акпадунi, дааi хагду.

gəə tɪla tawasɪ ʊjalʊmɪ. gəə tɪɪ ǰakpadʊnɪ, daaɪ xagdʊ.

さあ そこに、そこへ お客に行く。さあ そうして そばに、 大きな 家がある。

гээ, з̌үэ њii, элз̌эмээри～, тii хагдунтi иихэн, эигэни-дээ

gəə, ǰuə ňɪɪ, əlǰəməəri～, tɪɪ xagdʊntɪ iixən, əigəni-dəə

さあ、 二 人、 手を取り合って、 その 家へ 入った、姉も

ӈэнэхэ～н, эигэни тiду биини-гүни, эдиjи баахан.

ŋənəxə～n, əigəni tɪdʊ biini-guni, ədiji baaxan.

行った、 姉は そこに 暮らしているのだ、自分の夫を 得た。

эигэни тiс баарачiiнi, конешно баарачiiнi-гүни

əigəni tɪs baaračɪɪnɪ, konechno baaračɪɪnɪ-guni

姉は ひどく 喜ぶ、 もちろん 喜ぶのだ、

хүсэ њii очухан. гээ. гүчи дэрэ анз̌уi

xusə ňɪɪ očʊxan. gəə. guči dərə anǰʊɪ

男の 人に なったのだから。さあ。 また 机を 用意する、

дэрэвэ нээхэ～н, дааi дэрэчү дааi дэрэвэ нээхэни,

dərəwə nəəxə～n, daaɪ dərəču daaɪ dərəwə nəəxəni,

机を 置いた、 大きな 机を持っている、大きな 机を 置いた、

гээ туjумба анз̌увуха～н. гасан њiiванi чупал хээрсихэ～н.

gəə tʊjʊmba anǰʊwʊxa～n. gasan ňɪɪwanɪ čʊpal xəərsixə～n.

さあ ごちそうを 作った。 村の 人を 皆 呼んだ。

хээрсии, мэнэ мэнэ саарii гүрсэлбэ хээрсихэ～.

xəərsii, mənə mənə saarɪɪ gursəlbə xəərsixə～.

呼ぶ、 めいめい それぞれが 知っている 人たちを 呼んだ。

тiiду туjумба анз̌уi～, тiiду дiрга,

tɪɪdʊ tʊjʊmba anǰʊɪ～, tɪɪdʊ dɪrga,

そこで ごちそうを 作る、 そこには たくさんの種類のごちそうだ、

гээ хаматаа кэвэни.

gəə xamataa kəwəni.

さあ どんなごちそうだって ないことがあろうか。

аракi бии, гээ аракi jавз̌i аракi, манз̌у аракi,

arakɪ bii, gəə arakɪ jawǰɪ arakɪ, manǰʊ arakɪ,

酒が ある、さあ 酒、 中国の 酒、 中国の 酒、

jавз̌i аракi. саӈса мэӈдэ тiiду нээхэн, ящик,

jawǰɪ arakɪ. saŋsa məŋdə tɪɪdʊ nəəxən, jashshik,

中国の 酒。 箱 丸ごと そこに 置いた、 箱ごと、

мэӈдэ тiiду нээхэн. гээ тii эси тува сүүпүчүми,

məŋdə tɪɪdʊ nəəxən. gəə tɪɪ əsi tʊwa suupučumi,

丸ごと そこに 置いた。 さあ そうして 今 それを 注いで、

эи-чии～ бии рюмкати сүүпү... тii

əi-čii～ bii rjumkati suupu... tɪɪ

このぐらいの大きさの 杯へ 注いで、 そうして

тii бүүктэми тii бүүктэми тii бүүктэми

tɪɪ buuktəmi tɪɪ buuktəmi tɪɪ buuktəmi

そうして 注いで回って、そうして 注いで回って そうして 注いで回って

њiiсалтi чупал умiваанчинi. гээ, њiiсал вэндиити-гүни,

ňɪɪsaltɪ čʊpal ʊmɪwaančinɪ. gəə, ňɪɪsal wəndiiti-guni,

人々に 皆 飲ませた。 さあ、人々は 言うのだ、

''ларгii～,'' вэндиини, ''ларгi њавз̌ака～, хэрэктэни

''largɪɪ～,'' wəndiini, ''largɪ ňawǰaka～, xərəktəni

「すばらしい、」と 言う、 「すばらしい 若者だ、 その柔らかい肌を

ичэми-дээ, хаiванi-даа ичэвэси, тiс ларгii њii,''

ičəmi-dəə, xaɪwanɪ-daa ičəwəsi, tɪs largɪɪ ňɪɪ,''

見ようとしても（全身鋼のようで）どこにも 見えない、すごく すてきな 人だ、」と

вэндиини. њii вэндиини. гээ тii эси тii

wəndiini. ňɪɪ wəndiini. gəə tɪɪ əsi tɪɪ

言う。 人々が 言う。 さあ そうして 今 そう

вэндиини-гүни тii, тii њавз̌ака, тii мэргэн.

wəndiini-guni tɪɪ, tɪɪ ňawǰaka, tɪɪ mərgən.

言うのだ、 そう、その 若者、 その ムルグンのことを。

мэргэн очiнi-гүни, эси. ''гээ, бии, хавасi-даа ӈэнэи-дээ кэвэ,

mərgən očɪnɪ-guni, əsi. ''gəə, bii, xawasɪ-daa ŋənəi-dəə kəwə,

ムルグンと なっているのだ、今。「さあ、私は（今や）どこへ 行くことも ない、

эи, эси элээ з̌апахамбi ээктэ, хагдундунi тii балдаi,

əi, əsi ələə ǰapaxambɪ əəktə, xagdʊndʊnɪ tɪɪ baldaɪ,

この、 今 もう つかまえた、 女（妻）を、 家に そうして 暮らす、

тii бии. тii билэмби～,'' вэндиини,

tɪɪ bii. tɪɪ biləmbi～,'' wəndiini,

そうして いる。そうして 暮らす、」と 言う、

''хаз̌умбi таiла бии хаз̌умбi чупал гааз̌уi～, jэдү бии.

''xaǰʊmbɪ taɪla bii xaǰʊmbɪ čʊpal gaaǰʊɪ～, jədu bii.

「自分の家財は あちらに ある 家財は 全部 持ってくる、 ここに いる、

эдэкээнз̌и гэсэ, сүнз̌и гэсэ балдаi. вот тii вэндиини.

ədəkəənǰi gəsə, sunǰi gəsə baldaɪ.'' vot tɪɪ wəndiini.

お義父さんと 一緒に、あなたたちと 一緒に 暮らす、」と ほうれ そう 言う。

гээ аjа-гүни. гээ элээ ходаха～н, пактураанз̌ухан, сиксэз̌үхэн долбо.

gəə aja-guni. gəə ələə xodaxa～n, paktʊraanǰʊxan, siksəǰuxən dolbo.

さあ 良いのだ。 さあ もう 終わった、 暗くなった、 日も暮れた、夜だ。

тутараа тiла аунз̌уi, тутараа, тiмаi～ бала тээхэн.

tʊtaraa tɪla aʊnǰʊɪ, tʊtaraa, tɪmaɪ～ bala təəxən.

それから そこに 泊まる、 それから 朝 早く 起きた。

чупал баргаз̌iхан тараа хаiхан кэӈгүр кэӈгүр ӈэнэхэн.

čʊpal bargaǰɪxan taraa xaɪxan kəŋgur kəŋgur ŋənəxən.

すっかり全部 身支度した、それから どうした、パッともう見えなくなって 行った。

моолчотi～ тоохон. бөjөн поктонi тiс малху.

moolčotɪ～ tooxon. bɵjɵn poktonɪ tɪs malxʊ.

森へ 上った。 獣の 足跡は すごく たくさんだ。

тоохон хаi горо. тос, үже үмүмбэ вааха～н.

tooxon xaɪ goro. tos, uzhe umumbə waaxa～n.

上った、何の 遠いこともあろうか。 まっすぐにパっと もう 一匹を 獲った。

тутараа～ тува эүвүз̌үини ирчүми эүвүз̌үини

tʊtaraa～ tʊwa əuwuǰuini irčumi əuwuǰuini

それから それを 下ろして来る、 引きずって 下ろして来る、

тутараа, тii эүвүз̌үхэни. тii дааi хагдунi

tʊtaraa, tɪɪ əuwuǰuxəni. tɪɪ daaɪ xagdʊnɪ

それから そうして 下ろして来た。その 大きな 家、

тii эдэкээмби эњэкээмби хагдунi үчэни кiраатiнi эүвүз̌үхэн,

tɪɪ ədəkəəmbi əňəkəəmbi xagdʊnɪ učəni kɪraatɪnɪ əuwuǰuxən,

その 義父と 義母の 家の 戸 口に 運び下ろして来た、

тутараа иихэн. ''амаасал, эњээсэл,'' вэндиини,

tʊtaraa iixən. ''amaasal, əňəəsəl,'' wəndiini,

それから 入った、「お義父さん、お義母さん、」と 言う、

''бии, хаiва-нүү эүвүз̌үхэмби-э,'' вэндини,

''bii, xaɪwa-nuu əuwuǰuxəmbi-ə,'' wəndini,

「私は、何だか 運び下ろして来ました、」と 言う、

''дүиси тоокпочiхамбi, ''хаi эүвүз̌үхэн,''

''duisi tookpočɪxambɪ, ''xaɪ əuwuǰuxən,''

「山へ ちょっと上って来ました。」「何を 運び下ろして来ましたんだ、」と、

гээ тii чупал њиэхэн, хаi алуу

gəə tɪɪ čʊpal ňiəxən, xaɪ alʊʊ

さあ そうして 皆 出て来た、 ああなんて すごいことだ、

бөjөн үже тiiду ваахан бөjөн. хаi баарачii.

bɵjɵn uzhe tɪɪdʊ waaxan bɵjɵn. xaɪ baaračɪɪ.

大型獣が もう そこに 獲って来てあった、獣が。 なんとも 喜ぶ。

хаi алуу баарачii, тii үлсэ все нантанi ачухан.

xaɪ alʊʊ baaračɪɪ, tɪɪ ulsə vse nantanɪ ačʊxan.

なんとも すごく 喜ぶ、 そうして 肉を、全ての 皮を 剥いだ。

гээ, ''энэнэ～,'' вэндиини, ''ходу, гээ ходуз̌үji бакахамбi,''

gəə, ''ənənə～,'' wəndiini, ''xodʊ, gəə xodʊǰujɪ bakaxambɪ,''

さあ、「あれあれ、」と 言う、 「真の娘婿、さあ 娘婿を 私は得た、」と

тутараа, тiiду мапа вэндиини, тii iлаа њавз̌ака-даа биини.

tʊtaraa, tɪɪdʊ mapa wəndiini, tɪɪ ɪlaa ňawǰaka-daa biini.

それから、 そこで おじいさんは 言う、 あの 三人の 若者も いる。

гээ, тii бормачiха～н, отiiтака отiiтака гасан њiiдунi

gəə, tɪɪ bormačɪxa～n, otɪɪtaka otɪɪtaka gasan ňɪɪdʊnɪ

さあ、そうして 分配した、 ちょっとずつ ちょっとずつ 村の 人々に

бүүктэхэ～н үлсэвэ. таванчi тii бичи.

buuktəxə～n ulsəwə. tawančɪ tɪɪ biči.

分け与えた、 肉を。 それからは そうして 暮らしていた。

тii балдумi-дii～, тii элээ, буртii элээ тii

tɪɪ baldʊmɪ-dɪɪ～, tɪɪ ələə, bʊrtɪɪ ələə tɪɪ

そうして 暮らしていて、そうして もう、すっかり もう そうして

тii очiнi. эси хоон тахан. эси тэвэjи ӈаанз̌уi.

tɪɪ očɪnɪ. əsi xoon taxan. əsi təwəji ŋaanǰʊɪ.

そう なる。 今 どう したか。 今 自分の荷物を 取りに行く。

з̌акпу iӈда, наан тучiнi, тунз̌аз̌i бэгди тучi.

ǰakpʊ ɪŋda, naan tʊčɪnɪ, tʊnǰaǰɪ bəgdi tʊčɪ.

八匹の 犬、 その そりは、五本の 足がある そりだ。

тiiз̌i даурii, эигэ-дээ даурii. аусiн-даа даурii.

tɪɪǰɪ daʊrɪɪ, əigə-dəə daʊrɪɪ. aʊsɪn-daa daʊrɪɪ.

それで 渡る、 姉も 渡る。 義兄も 渡る。

а тii з̌үэ үже это аусi это аусi остаться... обоих.

a tɪɪ ǰuə uzhe eto aʊsɪ eto aʊsɪ ostat'sja... oboix.

いや その 二人は もう、この 義兄、この 義兄は 残った、 二人共だ。

гээ хоон. тэвэни чупал гааз̌ухан. ''аjаji з̌аiла

gəə xoon. təwəni čʊpal gaaǰʊxan. ''ajajɪ ǰaɪla

さあ どうする。荷物を すっかり 取った。 「良い 小舟が（あるのは）

биз̌ини,'' вэндиини, ''аjа, з̌уа ӈаанз̌уi-даа аjа, њэӈњэ

biǰini,'' wəndiini, ''aja, ǰʊa ŋaanǰʊɪ-daa aja, ňəŋňə

そのままにしておけ、」と 言う、 「よい、夏に 持って来れば 良い、 春に

ӈаанз̌уi-даа аjа з̌аiва. аjанi бии.''

ŋaanǰʊɪ-daa aja ǰaɪwa. ajanɪ bii.''

持って来ても 良い、舟は。 大丈夫だ。」

хаз̌ун чупал даауз̌уi. бэичүвү хаз̌ун, хаматаанi-даа хаз̌ун

xaǰʊn čʊpal daaʊǰʊɪ. bəičuwu xaǰʊn, xamataanɪ-daa xaǰʊn

家財を すっかり全部 渡す。 狩りをする 道具、 どんな 道具だって

чупал биини. ӈүи гiда ӈүи хаматаа ӈүи з̌абдунi

čʊpal biini. ŋui gɪda ŋui xamataa ŋui ǰabdʊnɪ

全て ある。 誰の 槍だって、誰の どんな 誰の 弓だって、

ӈүи хаi чуппал jом биини, тэтүэ-дээ чуппал jом биини,

ŋui xaɪ čʊppal jom biini, tətuə-dəə čʊppal jom biini,

誰の 何だって 全部 ぎっしりと ある、 服も 全て ぎっしりと ある、

чупал даауз̌ухан. гээ, таванчi тii бичи～

čʊpal daaʊǰʊxan. gəə, tawančɪ tɪɪ biči～

全て 渡した。 さあ、 それからは そうして 暮らしていた、

ларгiнз̌i тiла балдахатi үлээнз̌и бал... тамi-дii～

largɪnǰɪ tɪla baldaxatɪ uləənǰi bal... tamɪ-dɪɪ～

すばらしく そこで 暮らした、 良く 暮らす、そうしていて、

тii асiнi, элээ үже хэмдэлэ пиктэ есть, пиктэ

tɪɪ asɪnɪ, ələə uzhe xəmdələ piktə est', piktə

その 妻は、もう もう お腹に 子供が いる、子供が

бии, элээ бакаi пиктэ. элээ элээ осii ихний

bii, ələə bakaɪ piktə. ələə ələə osɪɪ ixnij

いる、 もう 生まれる、子供が。もう、もう なる、彼らも

үже год үже. гээ, элээ элээ, хаiха～ элээ-дээ элээ-дээ

uzhe god uzhe. gəə, ələə ələə, xaɪxa～ ələə-dəə ələə-dəə

もう 一年近くになっている。さあ、もうすぐ、 どうした、今にも もう

хаiва анз̌уха-нүү. землянка хаiва, тактува анз̌уха-нүү

xaɪwa anǰʊxa-nuu. zemljanka xaɪwa, taktʊwa anǰʊxa-nuu

何を 作ったのか。 半地下式土小屋だか 何かを、倉を 作ったんだか、

или хагдумба анз̌уха-нүү. тii хагдунду, тiс ларгi

ili xagdʊmba anǰʊxa-nuu. tɪɪ xagdʊndʊ, tɪs largɪ

もしくは 家を 作ったんだか。 その 小屋で、 とても すてきな、

отii њүүчикээн хагду, тiiду пиктэвэ бакахан. иивүз̌үхэн.

otɪɪ ňuučikəən xagdʊ, tɪɪdʊ piktəwə bakaxan. iiwuǰuxən.

とっても 小さな 小屋、 そこで 子供を 産んだ。 家に運び入れた。

њиӈмалаi пиктэ хаi гороз̌iнi үрэини.

ňiŋmalaɪ piktə xaɪ goroǰɪnɪ urəini.

民話の中の 子供だから、何で 長いことかかって 育つだろうか。

каждыj ден' үрэини-гүни. амбаан дааi очiнi элээ.

kazhdyj den' urəini-guni. ambaan daaɪ očɪnɪ ələə.

毎 日 育つのだ。 けっこう 大きく なっている、もう。

год, үже үм ањанду бии. дааi амбаан дааi.

god, uzhe um aňandʊ bii. daaɪ ambaan daaɪ.

一年、もう 一 年に なる。 大きい、けっこう 大きい。

iлаан ањан бими, бөjөмбө-дээ ваа... хаiва, бэичикү-дээ

ɪlaan aňan bimi, bɵjɵmbɵ-dəə waa... xaɪwa, bəičiku-dəə

三 年 経って、 大型獣も 獲るし、 何を、 獣も

бэичии～ очiнi, тii пиктэ. чупал саарiiнi.

bəičii～ očɪnɪ, tɪɪ piktə. čʊpal saarɪɪnɪ.

狩猟するように なる、 その 子供は。 すっかり何でも 知っている。

тамi-дii～ вэндиини, ''амаа～,'' вэндиини,

tamɪ-dɪɪ～ wəndiini, ''amaa～,'' wəndiini,

そうして、 言う、 「父さん、」と 言う、

''бии ӈэнэичэи-jэ,'' вэндиини. ''эи сиүн тукiiз̌iнi калтааз̌iтi,

''bii ŋənəičəi-jə,'' wəndiini. ''əi siun tʊkɪɪǰɪnɪ kaltaaǰɪtɪ,

「僕は 行きたい、」と 言う。 「この 太陽が 沈む 方向へ、

тавасi ӈэнэичэи,'' вэндиини. ''бии баачiӈдаiчаi,'' вэндиини.

tawasɪ ŋənəičəi,'' wəndiini. ''bii baačɪŋdaɪčaɪ,'' wəndiini.

あっちへ 行ってみたい、」と 言う。 「僕は 会いに行きたい、」と 言う。

соревноваiмi баачiӈдаiчаi,'' вэндии.

sorevnovaɪmɪ baačɪŋdaɪčaɪ,'' wəndii.

力比べしに 人に会いに行きたい、」と 言う、

''таjа њiiнi њiiнi тiс ӈээлэпсүли гүрсэли-э,'' вэндиини.

''taja ňɪɪnɪ ňɪɪnɪ tɪs ŋəələpsuli gursəli-ə,'' wəndiini.

「あちらの 人は、そいつらは、ひどく 恐ろしい 者たちだそうだ、」と 言う。

''з̌эгдэ мэӈдэ дидиини. тii з̌эгдэвэ, бии дабдiӈдаi～,'' вэндиини.

''ǰəgdə məŋdə didiini. tɪɪ ǰəgdəwə, bii dabdɪŋdaɪ～,'' wəndiini.

「火事が 周り中から 向かって来る。 その 火事を 僕は 倒しに行くよ、」と 言う。

эњэ соӈгоi ама соӈгоi, ''баiбаi, баiбаi,'' вэндии,

əňə soŋgoɪ ama soŋgoɪ, ''baɪbaɪ, baɪbaɪ,'' wəndii,

母親は 泣くし、父親も 泣く、 「ダメだ、ダメだ、」と 言う、

''биз̌ити, биз̌ити, эз̌и-лэ,'' вэндии.

''biǰiti, biǰiti, əǰi-lə,'' wəndii.

「そんな奴らはそのまま放っておけ、行くな、」と 言う。

''аjа ӈэнэи, аjа ӈэнэи,'' гээ ӈэнэвү, хоон таiсу.

''aja ŋənəi, aja ŋənəi,'' gəə ŋənəwu, xoon taɪsʊ.

「大丈夫、行くよ、大丈夫、僕は行くよ、」と。さあ、行くことになる、どう する。

дааi мапа-даа вэндии, ''ӈэнэз̌ини～,'' вэндиини,

daaɪ mapa-daa wəndii, ''ŋənəǰini～,'' wəndiini,

大きな おじいさんが 言う、 「行かせよ、」と 言う、

''аjа, мээпи саара-танii, тii пиктэ хэрэктэ чупал

''aja, məəpi saara-tanɪɪ, tɪɪ piktə xərəktə čʊpal

「よい、自分で わかっているのだから、その 子供の 皮膚は すっかり

сэлэ-мээч биини. тii њавз̌ака. тii пиктэни. амiнi-даа такой.

sələ-məəč biini. tɪɪ ňawǰaka. tɪɪ piktəni. amɪnɪ-daa takoj.

全部鉄のよう である。その 若者は。 その 子供は。 父親もそうだ。

гээ, тii ваалчамi тii ӈэнэхэн тii. хаiкi

gəə, tɪɪ waalčamɪ tɪɪ ŋənəxən tɪɪ. xaɪkɪ

さあ、 そうして 戦いに そうして 行った、そうして。 どこを通って

ӈэнэхэ-нүү хаiкi ӈэнэхэ-нүү ӈүи-дээ ичэми-дээ кэвэ.

ŋənəxə-nuu xaɪkɪ ŋənəxə-nuu ŋui-dəə ičəmi-dəə kəwə.

行ったんだか、どこを通って 行ったんだか、 誰も 見えも しない。

пуњалiлi пуњалiлi тii ӈэнэхэн. дэгдэми ӈэнэхэ-нүү

pʊňalɪlɪ pʊňalɪlɪ tɪɪ ŋənəxən. dəgdəmi ŋənəxə-nuu

疾風の如く 竜巻の如く そんな風に 行った。 空を飛んで 行ったのか、

хоон ӈэнэхэ-нүү, ӈүи-дээ саарасi. ӈэнэхэн тii пиктэ.

xoon ŋənəxə-nuu, ŋui-dəə saarasɪ. ŋənəxən tɪɪ piktə.

どうやって 行ったのか、 誰も わからない。 行った、 その 子供は。

элээ исиини, таiз̌i з̌эгдэ эи-мээт тii дидии наантiнi.

ələə isiini, taɪǰɪ ǰəgdə əi-məət tɪɪ didii naantɪnɪ.

もう 着く、そこからは 火事だ、このように そうして 来る、 彼に向かって。

оjоjоо, ӈээлэпсүли. з̌үэ ӈаала эи-мээт тii эврихэн, тiiсi, тiiсi,

ojojoo, ŋəələpsuli. ǰuə ŋaala əi-məət tɪɪ əwrixən, tɪɪsɪ, tɪɪsɪ,

ああ、 恐ろしい。 両 手を このように、こうして 上げた、 そっちへ そっちへ

ӈэнэвэнчи. эи ӈаала тiiсi ӈэнэвэнчи.

ŋənəwənči. əi ŋaala tɪɪsɪ ŋənəwənči.

行かせた。 （もう一方の） この 手を こっちへ 行かせた。

з̌эгдэ чiмчарам ӈэнэхэн. ни з̌эгдэ нет ничего нет.

ǰəgdə čɪmčaram ŋənəxən. ni ǰəgdə net nichego net.

火事は 静かに なった。 一つの 火事も ない、 何も ない。

солнце солнце бии. бии. вот элдэӈгэ.

solnce solnce bii. bii. vot əldəŋgə. tɪs əldəŋgə.

太陽だけが、 太陽が ある。ある。 ほうれ 不思議だ。 とても 不思議だ。

тiс элдэӈгэ. тутараа хамар тii з̌из̌үхэ, дабдаха, таi њiiн дабдаха. хотон

tʊtaraa xamar tɪɪ ǰiǰuxə, dabdaxa, taɪ ňɪɪn dabdaxa. xoton

それから 後ろへ そうして 戻った、負けた、 向こうの 奴らは 負けた。 街を

мэӈдээ бүүхэ таjаз̌i. бирүү мэӈдэ бүүхэн.

məŋdəə buuxə tajaǰɪ. biruu məŋdə buuxən.

丸ごと くれた、そこから。 町を 丸ごと くれた。

мэнээ, iрамi, маӈгу мэнэ, iрамаарi хоон тамаарi.

mənəə, ɪramɪ, maŋgʊ mənə, ɪramaarɪ xoon tamaarɪ.

自分で、運んで、大河を 自分で 運んだ、 どう やってか。

тараа тii мээн баз̌iа калтааз̌iла мээн аагбi бэсүнтини.

taraa tɪɪ məən baǰɪa kaltaaǰɪla məən aagbɪ bəsuntini.

それから そうして 自分の 向こう岸の 側に、 自分の 兄の 土地へ。

тiла бирүүвэ анз̌ухан, дааi бирүү очiнi. тii пиктэ тii балдахан.

tɪla biruuwə anǰʊxan, daaɪ biruu očɪnɪ. tɪɪ piktə tɪɪ baldaxan.

そこに 町を 作った、 大きな 町に なる。 その 子供は そうして 暮らした。

ларгi. амiнi-даа тii ээктэз̌и, наан, тii пиктэ энз̌ини,

largɪ. amɪnɪ-daa tɪɪ əəktəǰi, naan, tɪɪ piktə ənǰini,

すばらしく。 父も その 女と、 彼の、 その 子供の 母親と一緒に、

тii тii бии. хаалi-даа дауз̌ула-ма～,'' вэндиини.

tɪɪ tɪɪ bii. ''xaalɪ-daa daʊǰʊla-ma～,'' wəndiini,

そうして そうして いる。「いつか 渡るのだろう、」と 言う、

''наа мээн баа, мээн наатi, мээн балдахамбi наатi,

''naa məən baa, məən naatɪ, məən baldaxambɪ naatɪ,

「土地へ、 自分の 地、 自分の 土地、自分の 生まれ育った 土地へ

дауз̌уласi-ма, хоон таiсу.'' гээ тii даурii～,

daʊǰʊlasɪ-ma, xoon taɪsʊ.'' gəə tɪɪ daʊrɪɪ～,

渡るのか、 どう するのか。」 さあ そうして 渡る、

''гээ эси-лэ хавасi-даа хавасi-даа эз̌и ӈэнэрэ,'' вэндиини пиктэти.

''gəə əsi-lə xawasɪ-daa xawasɪ-daa əǰi ŋənərə,'' wəndiini piktəti.

「さあ 今 どこへも どこへも 行くな、」と 言う、 子供へ。

амаа-даа сагданз̌уха～, ''гээ сии-дээ, эњэмүси-дээ сагданз̌умi осi.

amaa-daa sagdanǰʊxa～, ''gəə sii-dəə, əňəmusi-dəə sagdanǰʊmɪ osɪ.

父も 年老いた、 「さあ おまえも、おまえの母さんも もうけっこうな年に なる。

хавасi-даа эз̌и ӈэнээ. элээ, каукаа каукаа бии,

xawasɪ-daa əǰi ŋənəə. ələə, kaʊkaa kaʊkaa bii,

どこへも 決して 行くな。 もう、 じっと じっと している、

мээн бөjөн ваарii мэнээ ваарii, мээн сугдата ваарii мэнээ ваарii,

məən bɵjɵn waarɪɪ mənəə waarɪɪ, məən sʊgdata waarɪɪ mənəə waarɪɪ,

自分の 獣を 獲る、 自ら 獲る、 自分の 魚を 捕る、 自分で 捕る、

тii таруу,'' вэндиини, тii балдахатi

tɪɪ tarʊʊ,'' wəndiini, tɪɪ baldaxatɪ

そう しろ、」と 言う、 そうして 暮らした、

тii гүрсэли тii балдумаарi тii үлээнз̌и тii бичити, ларгi.

tɪɪ gursəli tɪɪ baldʊmaarɪ tɪɪ uləənǰi tɪɪ bičiti, largɪ.

その 人々は そうして 暮らして、 そうして 良く そうして いた、 すばらしく。

хотон бии-гүни хотон хаматаа кэвэ.

xoton bii-guni xoton xamataa kəwə.

街で あるのだ、 街とならば 何だって 無いことがあろうか。

хаматаа мэдээ тii, хаiва, нэпүлтэ ваамi,

xamataa mədəə tɪɪ, xaɪwa, nəpultə waamɪ,

どんな ニュースだってある、 そうして、何を、 毛皮獣を 獲って、

тii худасii, тiс ларгiнз̌i, баjан, тiс баjанз̌i балдахан,

tɪɪ xʊdasɪɪ, tɪs largɪnǰɪ, bajan, tɪs bajanǰɪ baldaxan,

そうして 売る、 とっても すばらしく、金持ちに、すごく 裕福に 暮らした、

тii баjанз̌i балдахатi. үлээнз̌и бии, тiс үлээнз̌и

tɪɪ bajanǰɪ baldaxatɪ. uləənǰi bii, tɪs uləənǰi

そうして 裕福に 暮らした。 良く いる、すごく 良く

бичи, и ларгiнз̌i бичи, и тiс, чупал ларгii очiнi.

biči, i largɪnǰɪ biči, i tɪs, čʊpal largɪɪ očɪnɪ.

暮らした、で、 すばらしく いた、で、とても、全て すばらしく なる。

вот так и всё.

vot tak i vse.

ほうれ このとおり、 で 終わり。