Top » Folk Tales » Japanese / English
Folk tale of Ewen by Natajmina, Ekaterina Lukinichna Source
Original Text
Cyrillic / IPA
оон этикэjэкээн аjаврин долчiдааj нимкаам
гээ, тиэк. үрүмкүчэккээн. үрилыл бидды орочiл. чисто орочiл. тар тала орочiл... үрилилдүлэ, үн бивээттын бэjкэкэн хүрүлни-дэ түнӈэн, атiкаӈчааннi-да асiкакан. эстын-дэ эӈэjээл бис. ӈүүныч эрэғлэ хөлнэз̌ил нимэкүлдүли з̌уутааннi түттөөттын тарак бэjjэкэн. элэкэс-тэ иимнын гөөнни, ''гэлэ! нiмкаалры! нiмкаалры!'' тарбыт-та нiмкаанз̌iз̌iллоотты. авгiт-та хөлнэз̌ил эмрэкытын-ээ～ ''тавур миндүлэ иидээтын гөөлрэ!'' з̌эбыз̌икээнни њаан атiкантакij гөөнни, ''хiнмач өлээтли з̌эбдээтын хiнмач, хiнмач.'' тар элэкэс-тэ тэғры ''тиэк, нiмкаалi! эррөj аач нiмкаан, элэкэн, элэкэн, элэкэн.'' тарбыт-та, тачiн эрэғлэ ииниj чөптүрэ нiмкаањ гүргэлээттэн. тар, өмнэкээн атiкаӈчааннi нээjин, ''эрэғэр эз̌и хөлнэз̌илбү хiiлгiтты эдлээтын jаав-да гөөн, нимкаан аjмыкан элэкэн, элэкэн, элэкэн.'' ''тибз̌ээным бии.''
тар өмнэкээн-ты, өмын бэимкэр эмрын. хағдiмкыр бэj. тала иин. ''маата,'' гөөнни, ''хiнмач тиэк нiмкаӈаанрi. з̌эбыддиj одамнiм-ыттэ.'' гөөнни, ''эсэм нiмкаваатты. өмнэкээн-ты нiмкаанз̌iз̌iлрын. гөөнни, ''элэкэн,'' касағчiн ӈүүныч. ''тамз̌iм нiмкаандулi.'' гөөнни, ''этээнри, jаарiлi нiмкаандулi тамаччiнрi. аз̌iт этикээн iрканӈаттын, хэтыз̌з̌иӈээвэн элэкэн эз̌и jэнӈэн энни хэчүтты. тар касығ iiлкан, ''тарбыт-такан,'' гөөнни, ''биз̌эн-тэн өмым нiмкаандааку,'' гөөнни тарак этикэкэjэ, ''тиэк тэғли аiч долчiдааj.'' дээпки тэғэддэн-эси бэjjэкэн. эчин гөөнни, ''го～род биддын өмнэкээн-ты бэjjэкэн нiмкамааjа, аjаврijакан хүклэннын. .....'' өмнэкээн ээтэвкичилрин. авурылрын. өмнэкээн өөрыпыл этикэкэjэ өөрып нiмкаанз̌иччакаjа ноӈандук өмнэкээн-ты з̌өөр нүгдээл оод. хiiкутiч ӈаалытын-дэ эрэк ӈаал. њаан гөөнни, ''тиэк-лэ оон њаан биз̌ип тиэк нүгдээлњүн. њаан нүгдээлдү асукут хiаввоотты. эстын-дэ аjавры. њэвтэлин з̌эбинир, з̌уғунiдулi њаан эр хүклэддыкырбү з̌эбинидды. њаан өөрыпын бэjjэкэн ээтыррөөттын-тыкээнин гөөвээттын, ''эр-тэкээнин хiiлус-ысы, оон,'' њаан, тиэк гөөнни, ''бии нiмкаањ-тыкањ гүргэлэттым тарбыт-та,'' гөөнни ''нүгдээл оовканынры, хии-тыттэ.'' ''jаак-та оодыкын тиэк хии-тэттэ њооғысӈыраӈаанрi. маавз̌iп,'' гөөнни, ''тиэк, jаак мүтү бэилз̌и гэрбэччир. эв iiркалграӈаанрi-ул jаак-ул бүjүсылрыкэтын. мүт њэкчип. тачiн хiiлаз̌аанры iiлкан дэғни тар асыпаар-ысi оок-та нүгдээл оодiтын. тарбытта-да нэғни-дэ, түвүни-дэ оодiз̌и... ''хии иӈыниттэ з̌окаласчiр. өмнэкээн ӈаалытын-дэ.... өмнэкээн з̌уғунi ооддын-ыси. ''тиэк-кыл,'' гөөнни, ''њамалчiз̌iп.'' тэвтыв окалаз̌з̌оотты. њаан тэвлэз̌ив итты элэкэс-тэ гiркалракатын төөрэчисчилрыкытын өмнэкээн ''тавурак! нүгдээл-э jаа-да-вур боддоотты.'' дэриссөөтты њаан. ''тиэк көjээнри,'' гөөнни, ''jаак бэилз̌и гэрбэтты?'' њаан тар, тарбытта-да мөөнтэлсы, з̌уғуни-да олра манун-уси. тали њэвтэли нуукуjав тавiнiз̌з̌оотты. њаан нүгдээлдү эливүлдү iiркарду тиэввөөтты хiiкутiч. инӈаччаантын ээjдү нiiлран хiiкутiч бүлэкэғли-дэ гiркаваатмi ӈаалытын-дэ ээjдү абдан, абдакан-да хiiкутiч, тарбыт-такан утаанз̌iлрiн-асi. гөөнни, ''тиэк түвүнидү иӈымз̌ип. мүт,'' гөөнни ''үӈдээкүн тиэк.'' хағдiдмыр өөрып нiмкаанз̌i этикэкэjэ гөөнни, ''эр тиэк үрээкчээнтэки хөрдээкүн. тала мүттөн из̌з̌элбүсин з̌аалгусимур з̌ууғавур ооднадаакун. оон-ыси,'' гөөнни, ''эчин гiркавааччiз̌з̌iп. маавз̌iп бэилдү хiiкутiч. jаак бэj бисиз̌ит гөөнз̌ир.'' њаан өмнэкээн-ты хөрыдды-си. үлысчиз̌ээнры, бумӈав аткiкам үлры. оон ӈаалыч остыч үлз̌ир. њаан мооч хүчисчивээттын. тарбыт-та гөөнни, ''тиэк эрэв,'' гiадмыр хағдiдмыр з̌өөкөкэн хiакiтал ээлгылээтын тар үлыз̌илритэн. ''тиэк,'' гөөн, ''үӈдээкүн мооч тiбактаакун болгi-тiтта нээдэвүр төөрдэдээвүр. тар њаан iманры пораз̌iлрын хүүнӈэ эттэки иӈэњэтки-э. ӈаалу хүүз̌ээњњөөттын. ''тачiн,'' гөөнни, ''эр-тэкэн тиэк,'' гөөнни, ''бэилдү ичивз̌ип,'' гөөнни, ''эчин үлми.'' гору～ тар болонi ооднi-сi. иӈэњ асукут з̌акуллооттын. њаан гiаj гөөвээттын, ''үрлив хiiрадлi. њамалчiдааку.'' њаан гiа тачiн хiiраз̌з̌ооттын. ораату-да тээдэӈэв эмүритэн, jаав њаан гөөнз̌ин. њаан өмнэкээн-ты. тиэк гөөнни, ''иӈынилрин,'' гөөнни, ''тиэк з̌акулсооттын биз̌энылырыкын,'' гөөнни, ''иӈымэндү көкэслэвүр үрээчил кiмаддататата өмнэкээн-ты.'' ''jаамi доолан иинни. төөрү,'' гөөн, ''хағырыз̌i њэкрын,'' гөөнни, бэилмиjэ эмры. ''jаамi төөрэнтин иинни, элээ,'' гөөнни ''з̌өөр биситин, хүтын-гү гiа-да күчүкэкэкэн. з̌өөрэкэн хiакiтал ээлгэлэтын з̌уултаддiтын. доол таддалi үӈми эрэлли үртүкмүтын-э'' гөөн, ''нипкүттын бисээ!'' ''тиэк,'' гөөнни, ''көкээрып. эчин бэилдү,'' гөөнни ''бүjүвгүтэ-си.'' гөөн, ''хии тиэк үнӈээнри. хии з̌үллэ үнӈээнри. хии з̌үллэ њөөӈээнри. гiдач,'' гөөнни, ''њэкчир маавуз̌iлрын-ысi.'' ''аjз̌iт,'' гөөнни, ''бисэ! э, мооттiнз̌iп-ы?'' гөөнни, ''эдээкүн моотты, эр чинӈэлрын үркэтын, jаамi өөтэл њөөчэ,'' гөөн. ''эстын њөөчэл. бисээ?'' iманрыч химӈэныч химӈэкындүк энни бисы боло, ноябрь-да, декабрь-да бисин биз̌ин, ''маата-а!'' тиэк гөөнни, ''эррэ! өjгич хүчилривүтын эгз̌экэjээч мооч-а! өмнэ!'' тиэк гөөнни, ''њөөли хии з̌үллэ! хии, хинү з̌үллэ гiдладаатан.'' өмнэкээн-ты коо нүгдэчэjэкэн, көрдэсэмнын төөбдинэкэн өмнэкээн-ты гiдлан өмнэкээн аурылрын. хүрүлбы-мыл мiалрын-тыкээнин. атыкаӈчааннi, ''jаасчiн-да арiӈка?'' хiiкутiч хүлүтылрын. ''элэккэ,'' гөөнни, њаан, чалымывчiз̌iлрын, гөөнни, ''jаасчiнры?'' њаан гөөн, ''jаасчiрым? jаала-кка гiаву?'' гөөнни, ''эр бисым.'' jаамi тэғэчиддын этикэкэjэ. гөөнни, ''нүгдээл-кэ,'' гөөнни, ''оок бисит?'' ''эчил-ты,'' гөөнни, ''бисэ-э. бии-ккы нiмкаанз̌iддым. ''эсэнри,'' гөөнни, ''тiiнапаанӈу чiiдалан нүгдээл оодiт. этикэн, хiiлус-iсi.'' њаан њөөвээттин, њаан тэғэччөөттин. энни авурыллы асукут. ''эррөө,'' гөөнни, ''хiiлус,'' њаан остыj, гөөнин jааруччооттын. гөөнни, ''эрэк ээjдү, үӈрин өмнэкээн эрэк остычааннi эртын эр мин эртывүн насамрi-ғчiн хитин үӈрин тарак өөтэл үлыччэ,'' гөөнни. ''тиэк-тыкэн эчэр-њүн,'' гөөнни, ''аjз̌iт эчил-ты нүгдэ,'' гөөнни, ''эчил-тэ, авурунрi,'' гөөнни, ''тиэк эр-кы нiмкаан эсэнри нiмкаан тiiнапан чiiдалан нiмкаанз̌iз̌iлрiс эр гөөнис, город биддын. гөөнни њаан бии нiмкаан тачiмут-ты тэғри өмнэкээн-ты.'' њөөри хитындү з̌уув гiркавааттын көjээттын таракат гөөнни, ''аускi-да эчил-ты оод.'' тиэк гөөнни, ''бии оз̌з̌iм нiмканрij ӈээлымыси њаан-да нүгдэ оодiкiл.'' тар њаан оддiн-ысi бэjjэкэн ӈээлилрин, з̌аалтакij-да гөөнин, ''эмикээсэл үӈ-гэчин мин-гэчин нiмкаам тачiкiн эрыӈгырэр. хэӈүњэл нүгдээл бии,'' гөөнни, ''адiв-да анӈану њэкыддиз̌и гэрбэттив, хiiладдым,'' гөөнни. ''њаан гiдачаввооттам, њаан з̌эплыӈи нүгдээлдү тиэввөөттым. тар тиэк ооддым.'' хүрүлби-дэ нiмкаам төөрэлрыкытын нэиллөөттын, гөөвээттин, ''мин-гэчин үӈз̌икэлсин, үӈз̌икэлсин, авуралз̌iкалсын.''
тар муднан тар.
тарбыч тиэк з̌уун-да үӈ з̌оонам, з̌оонам.
Translation
Japanese
どんなにかそのおじいさんは好きだったか、聞くことを、話を
エウェンが定住して暮らしていた。そうしてそのエウェンたちの中にある人が暮らしていた。彼には妻と五人の子供がいた。彼らは裕福ではなかった。男は遠来の客が来るといつも、近所を駆けずり回った。客が家に入ったばかりですぐに言う、「さあ、物語を語ってくれ、」と。どこからか遠来の客が来るとその人を自分の家へ入らせて、食事を出す。自分の妻へ言う、「はやく食事を煮ろ、」と。そうして次の朝起きるやいなや、「さあ、語れ！こんな風に物語無しなんて、もうこりごりだ、もう十分寝ただろう、」と言う。こんな風に生涯ずっと物語を聞くことを仕事としていた。そうしてある時、一人の大きな年輩の男がやって来た。主人は物語をせがんだ。客は言う、「私は普通は語らない、」と。主人はしつこくねだった。お金を払おうとも言った。ようやくその男は語り始めた。こんな風に、「街があった、ある時ある人が、物語を好む人が、狂ったように好きな人が居眠りをした。・・・」主人は夢を見だした。気を失った。二人は二匹のクマになっていた。彼らの手だけは人間の手のままだ。本物のクマにあやうく噛みつかれそうにもなった。クマは彼らを嫌った。その話し好きの男はひどく泣いた。そうして長いこと苦しんで暮らした。そうして、彼らはいつクマになったのかも忘れてしまった。そうして夏になった。ベリーを集めに来る人々を見た。しかし話しかけようすると、人々は逃げ去ってしまった。秋になった、夏の魚も尽きた。岸辺に沿って死んだ魚を拾い集めて食べていた。語り手のじいさんは言う、「今これから、我々は冬には凍えてしまうだろう。丘へ行こう。自分たちの家を作りに行こう、」と言う。丸一ヶ月間掘った。二本の木のそばに彼らは家を建てた。猟師たちがクマ狩りにやって来た。棒で穴の中を突つかれて、物語好きの方の男が先に穴を出て行った。人々が槍で突き刺そうとしたところで男は気を失ってしまった。自分の子供たちが皆目を覚ました。その妻が、「どうしたのよ、あんた、悪霊がついたの？」と言う。妻は走り回る夫を追いかけた。「もうやめて、」と妻は言う。夫は手足をバタバタさせて荒れ狂い始めた。「オレはいったいどうしたんだ？どこだ、私の連れは？」言う、「ほら私はここにいるぞ。」語り手のじいさんが、なぜだか語り始めたときのまま、座っている。じいさんは言う、「クマになどなってない。私がただ物語を語ったんだ、」と言う。話好きの男は言う、「いや違う、一昨年前にクマになったんだ。じいさんよ、オレはつらい、疲れた。」出て行ってみたり、また座ったりした。また気が狂いそうになった。自分の爪をよく見て調べてから言った、「爪が全部折れて無くなっているぞ、ついさっきまで掘っていたからだ、」と。「いいや、クマにはならなかったんだ、おまえの気が狂っていたんだ」と言う。「いいや、一昨年前にあなたは物語を語り始めたんだ、『ある街があった』と。そして私は物語を座って聞いていたんだ。」外へ出てみたり、家の中やそこいらじゅうを歩き回った。それから言った、「クマにも何にもならなかったのか。私はもうやめるよ、物語を聞くのは、再びクマになったりしたら恐ろしい、」と。仲間たちにも言った、「私のように、物語を気にかけているとそればかりに夢中になるぞ。私は苦しい目に遭った、」と言う。子供たちにも、叱るようになった、「私のように気が変になるぞ、」と。さあそれで終わり。