|
2-04 Two daughters
Folk tale of Chukchi
by Kerginto, Alla
Source
|
|
2-04 Н’ирэк’ н’ээккэт
|
Гатваленат ынпыначгын гэнпыӈэвэ.
ӈирэнӈээккэльыт.
ӈээккэт ытлыгэ ивнинэт:
― А’тав-ым, ӈээккэтури, ӄыӄоральатгытык.
Имтилӄытгъэт ӈирэргэри чакэттомгыт.
Ытля гэтлыгэ пэлятгъат.
ӈэлвыл улвэквъи.
Ынпычьын чакэттомгын люур иквъи:
― А’мын вай, мэӈин тылеркын ӈаанкэн, а’тав-ым мынувиркын.
Чакэттомгыт увэмгогъат.
Ынпычьын иквъи:
― Гымнан виин пойгын мымнэркын, ымы-ым гыт етъаӈ ӄытвар- кын, мэӈин мэвын пыкирыркын, вэчьым э’ӄэльын.
Янор-ым мынынӄамэтвавын, ыныкит рэрэтэйкэвӈыгъэ ӄылявыл, ы’ттъыёл гымнан мыпэнрыгъан, наӄам малнымлыӄэн.
ӈинчьэн татлыӈыткогъэ:
― Эплеэн, а’тав миӈкэмил мытрэнтыӈын.
Пыкиргъи ӄылявыл.
Никвъэн:
― А’мын ети!
― И-ии.
Ивнин:
― А’м вынэ ӄыӄамэтвагэ.
ӄэйӈунэвын а’тав етыльигыт.
ӄылявыл татлыӈыткогъэ:
― И-ии.
Люур ынӄо етыльын иквъи:
― А’тав мынымгомык.
Ынпычьын чакэттомгын эймэквъи.
Пойгын гэтэӈымнэлин.
Пойгыльатыӈӈогъат.
ӄырымэвын лыгэн лёӈылва нинэнтыӄинӄылявыля ӈэвысӄэт.
ӄынвэр-ым ивнин:
― Опопы виин ратан.
Пойгытывэтляквъэ ӈэвысӄэт.
―Эплеэн а’тав гымраӄ, – иквъи ӈинчьэн чакэттомгын.
ӄылявыл вэтгыры вагъэ:
― И-ии, а’тав-ым.
Ынан люӈэлкыле рыннинэт.
Нычимгъуӄин:
“Этъым ӄылявылтэ”.
ӈинчьэтэ рыпойгыльавыӈӈонэн ӄынур чакэттомга ӄылявыл.
Ныпой- гыльатӄэнат.
ӄырымэвын лыгэн лёӈылава нинэнтыӄин ӄылявыля ӈэвысӄэт.
ӄынвэр ивнин:
― Опопы аны гым малчамъам.
Нивӄин ӈинчьэн:
― Аны ӄэйвэ ӄээӄын.
Ымъылён пойгыльатгъат, наӄам ӈэлвыл нытлытваӄэн.
Нивӄин ӄылявыл:
― Вынэ гым э’тки мэлӄырымэвын.
Нымэтивэтӄин ӄылявыл:
― Вынэ ӄырымэнаторэ ӈэвысӄэттури, ынӄэн ӄылявылторэ.
Гарапааӈыӈӈолен пойгыльатык.
Ынкъам ӄынвэр иквъи:
― Гым энмэч ратан.
ӈэнчьачакэтта ивнин:
― Аны итык лыгимэтивэтык, аныӄун миръытвыгъэк.
Панэна ӄылявыл нымэтивэтӄин.
Нинивӄин ӈэвысӄэтэ:
― Аныӄун-ым ымыӈ кыттэлти ӄыльугынэт, ивкэӄун-ым мытэ- ӈэвиръытвыгъэк.
Эвиръытвыгъи ӈэвысӄэт.
ӄылявыл иквъи:
― О какко, а’мын опопы гынан ӄылявылё ӄинэлгыги, вай-ым миӈкы ӄырымэвын, тырэргыпаты аӈӄачормык.
― А’мын-ым и-ии, – иквъи ӈэвысӄэт.
Ынӄэн-ым тавматэвыӈӈогъэ ӄылявыл.
ӄынвэр лымаляквъэ:
― Эвыӈан ӄэглынангэт ӈэвысӄэтигыт.
Ынпычьэ чакэттомга ивнинэт:
― ӈаанкы мургинэт ытлыгыт.
ӄыйъогыткы.
Авэръэпыгъат.
Чиниткин пойгын ӄылявыля йылнин ӈавысӄатэт ынан-ым пууръу пиринин ӈэвысӄэт – ынӈин пойгынрымэгъат.
Инӄун гатаӈылвыплытколен, лыгэн ӄынвэр ӄылявыл гивлин:
― Опопы этъопэл ӈирэмури мыннымытваӈӈо, наӄам гым гынныкагты ӈыркылеты тынъэлык.
2-04 Two daughters
There lived an old man with an old woman.They had two daughters.
Once the old man said to his daughters:
― Daughters, go to pasture reindeer.
The two of them left.
Their parents stayed alone.
When the herd had settled down, the elder daughter said:
― Someone is coming.
Let’s cook something.
The younger daughter put a pot on the fire.
The elder one said again:
― I’ll sharpen the point of the spear, and you be ready.
Someone is coming; it must be an enemy.
First, we’ll feed him, and if he asks something or would like to fight, I’ll take the lead.
He is likely to be strong.
The younger one replied:
― Let’s see what’s going to happen.
A man came up.
They greeted him and said:
― Have some food.
You must be on your way someplace?
He answered:
― Yes.
Then he suddenly said:
― Well, let’s get going!
The elder sister came up to him.
The spear was sharpened well.
They started to compete.
The young woman didn’t yield to him.
He got tired and said to her:
― That’s enough for a while.
The young woman put the spear away.
― Now fight with me, – said the younger sister.
― Okay, let’s fight!
He thought: “They were men.”
They started.
The younger sister, just like the elder sister, didn’t yield to the man.
Again the man begged for mercy:
― That’s enough!
But the young woman said:
― Let’s continue!
They fought for the whole day and the reindeer herd stayed in one place.
The man was already giving up.
― I can’t keep it up any longer!
He couldn’t believe they were young women and said:
― You are not women; you are real men.
Already I have no strength left to fight
Then he said:
― I don’t want to fight any more.
The younger sister said to him:
― If you don’t believe we are women, I can take off my fur coat.
He still didn’t believe then.
The younger sister continued on saying:
― I can even show my plaits, take off my clothes, so that you believe.
The younger sister took off her clothes.
The men was very surprised and said:
― Now, I have to marry you, otherwise I am going to disgrace myself all over the coast.
― Yes, you have to.
At that moment the man became truly convinced.
The elder sister said to them:
― There live our parents, go to them.
The man and young woman exchanged their spears.
He recognized his defeat and said:
― Let’s live together; I feel ashamed.
The end.