|
2-08 The Rich Man and the Beggar
Folk tale of Chukchi
by Kerginto, Alla
Source
|
|
2-08 Гаймычьыльын ынкъам ӈъочьын
|
Энмэн, гатвален чавчыв мыгӈэлвыльыльын.
Нымныму-ым нитӄин ӄол лыгитъэрӈэлвыльыльын.
Пууръу-ым мыкэккэльын.
Наӄам равытгырык нытваӄэн лыгимыгрэӈыльын гытгын.
Тъэрӈэлвыльыльын ӄытлыги эӈэӈыльын.
Чавчыва ивнин:
— Гымык ӈэлвыльэ ӈаанӄэн гытгын рэнугнин, ынӈэ гынин ӈэлвыл ӈэнри энльэтэткэ.
Тъэрӈэлвыльыльэ эккэт ивнинэт:
— Виин тури ӄилюльэтыркынитык, гымнан-ым ӈэлвыл тырэркылеӈын.
Гытгэты тырэнльэтэнӈын.
Ынкъам ынин тъэрӄин ӈэлвыл гытгык нинэнэвиивӄин, чинит-ым нывакъотваӄэн.
Чавчывата анӈэнайъонэн.
Эчги чавчыв пыкэрыӈогъэ гытгэты, ӈуйымкыӄэй ӈэнри тыттунин эӈэӈыльэ.
ӄытлыги ынӄэн кытыйгыйӈын.
Чавчыв ӄымэл, кэгынмэ эйпыткульын, льутэрыльэт- гъи.
Пэтлеӄэй кытыйгымкын галягъэ.
Йъонэн чачывата эӈэӈыльын.
Ивнин:
— А’м вынэ мачынан гынин ӈэлвыл ӈутку нэвииркын.
Эӈэӈыльэ татлыгнэн:
— Ынраӄ-ым виин морыкы мынылӄыт.
Чаёгъэ чавчыв ынкъам иквъи энаральэты:
—Вынэ мырагтык.
Эргатык гымнин ӈэлвыл нэмыӄэй рылгалыльылӄыл.
Рагтытыляма тагъэ гытгыеквэ.
ӄытлыги гытгылыӈкы аӈӄальыт льунинэт.
Нъочьа кытэӄэй нэмыӄэй рэӈэӈытвэннин гаймычьыльын чавчыв.
Ынкъам ынан льунинэт ынӈэнгытгык ӄача кытнымкыӄэнэт унъэлтэнуйгыт култэлӄылти.
Лыгигйинрэгъи чавчыв танойгэты.
ӄытгъи нэмэ аӈаӈыльэты- ӈъочьэты.
Иквъи ыныкы:
— Колё аӈӄальын тэӈтэнуйгыльын.
Э’птэ вынэ ынӈин мынин- мык.
Эӈэӈыльын татлыӈыткой:
— Вынэ лыгэн ынӈин нэмыӄэй ӄитги.
Чавчыв иквъи:
— Вынэ вай мырагтыгъак таӈӄальыӈыльэгым.
Тагъэ нэмэ гытгыеквэ, ӄытлыги-ым ынӄэн кыкватвытвытымкэты чавчыв гэкултэгиинрэлин.
Рагтыгъэ ынкъам ӈэвъэн ивнин:
Вай эргатык ӈэлвыл ратлыгалгъа.
ӄытэӈынъивэквын ярар, вай мэлеӈэӈытвильигым.
Тымӈъатав ӈэвъэнэ ръивэвнин ярар.
ӄытлыги люӈэӈэӈытвитэ, ытръэч кытэӄэй ӈъочьа гэнэӈэӈытвэтлин.
Ытръэч.
2-08 The Rich Man and the Beggar
There lived a rich reindeer herder.He had several big herds.
His neighbor was a poor man with a small herd.
The herder with few reindeer had several sons.
There was a lake full of fodder between the yarangas.
The herder with few reindeer turned out to be a shaman.
The rich man said to him:
― Only my reindeer can pasture at that lake; your reindeer may not go there.
The poor man said to his sons:
― You must exercise in order to become strong, and I’ll go to pasture the reindeer.
He brought his small herd to the lake and sat down to have some rest.
Getting angry, the rich man went to the lake.
When he was approaching, the shaman blew a mote off his palm.
Suddenly a strong wind began to blow.
As he was protecting himself against the wind, something scratched the reindeer herder face all over.
The wind was soon over.
The reindeer herder said to the poor man:
― Okay, let your reindeer pasture here.
The shaman answered:
― While the reindeer are pasturing, let’s go to my yaranga.
Having finished drinking tea, the rich man said to his neighbor:
― I have to go.
Tomorrow my herd also has to rest.
When going home, he passed by the lake.
He saw that there were coastal men [there].
The poor man had also turned the rich reindeer herder into a shaman for a while.
Suddenly the reindeer herder saw many seal skins and reindeer skin boot soles near the lake.
The reindeer herder had his eye on those skins.
He went to the poor shaman man again and said to him:
― The coastal men have good skins.
Let’s follow their example.
The poor shaman answered:
― Yes, you follow them [the coastal men].
The reindeer herder said:
― I’ll go to my yaranga.
When passing by the lake where bearded seal skins had been piled, he saw only a heap of dry leaves.
He returned to the yaranga and told his wife:
― Tomorrow the herd will be lying to have a rest.
Play the drum well; shaman power has come to me.
It was for nothing that his wife played the drum; there was no shaman power in him.
It was just for a short time that the poor man had endowed him with such power.
The end.