|
A Puppy "Little Fur Parka" and Devil Woman
Folk tale of Alutor (Chukchi-Kamchatkan)
by Uvarova Dariia Pavlovna
Source
|
|
Ӄайитъыльын то Ниӈвит-ынпыӈав
|
Ӄайитъыльын ынӈин ӄонпы талʲымӈыльсинӈыткын.
Ӄайитъыльын ынӈин агут ынӈинытык никаткы талʲымӈыльсинӈыткын.
— Уся Калиӈав, ӄиналʲымӈыльги!
— Иняс аталʲымӈыльсинӈыка, ӄэӈун Ниӈвит-ынпыӈав маӈки валумтилыткы.
Тэлы нитканаӈ Йыссыӈавынаӈ ӄылаги.
Ӈанык ынлʲымӈыльгыт.
Тэлы галалин.
— Йыссыӈ, ӄиналʲымӈыль!
— Тинга-ӄи таӄлʲымӈыль иняс гыммы лʲымӈылʲык.
Ӈан Ильгыӈынаӈ ӄылаги, ӈан ынлʲымӈыльгыт ӈанык.
Ӈантиӈ галалин.
— Ильгыӈ, ӄиналʲымӈыль!
— Иняс аталʲымӈыльсинӈыка, ӄэӈун Ниӈвит-ынпыӈав маӈки валумтилыткы.
Ынӈин Ниӈвит-ынпыӈав иви.
— Мигга-ӄа ынӈин талʲымӈыльсинӈыткы?
— Ӄыги ынынну, Ӄайитъыльын!
— Ӄытыммы йилык мытг'ымтывагыт?
Йилыйил татг'ымтыва талʲымӈыльсинӈыткы.
Никы гаӈвулин кылалъатык.
Ӄонпы ана таӄылӄыл кылалъатыткынин Ниӈвит-ынпыӈава Ӄайитъыльын талʲымӈыльсинӈыткын.
Кылалъатыткынин.
Маӈки гаюг'ылин, никы гивлин:
— Ӄинантилпаллатык нурала, ӈан Ниӈвит-ынпыӈавыӈ инанакмитыӈаллаткынитык!
— Пысяся-ӄун мисъысвыстурак.
— Ынки ӄытисъысвыстураӈыткы, инанакмитыӈатыткы Ниӈвит-ынпыӈавыӈ!
Гав'алӄивлин васӄинынаӈ галалин.
Гивлин никы:
— Ӄинантилпаллатык!
Ниӈвит-ынпыӈава инаткылалъатыткы.
— Пысяся-ӄун мисъысвыстурак.
— Ынки ӄытисъысвыстураӈыткы.
Накмитыткынигым.
Гав'алӄивлн ынӈин нумал.
Ик г'оро ынӈин ниткыӈыт кымиӈӈыт гаюг'ылин Ниӈвит-ынпыӈава наӄам-ат
— ав'эв'эв'э.
Танньысӄыӈыткынин унюню.
Ниӈвит-ынпыӈав:
— Алло гуткэ агалака Ӄайитъыльын?
— Ӄывыттэ, мыри амыктирӈата титыткы.
Ана яплу гагалалин.
Никы:
— Маӈкыт ам гынин ӄылавул ӄытыййи?
— ылв'агили.
— Матка талгуӈи?
— Ӄэӈун талгуӈи.
Тинга ана ныынмылӄивнин.
— Ӄэӈун талгуӈи.
— Матка-ӄи гутку-ӄи тыыткивык?
— Ӈанык гаткивылӄив, тинга ныынмылӄивнин.
ынин киркир гапрылин, ӈан гаӄуӄлюткуйвыл, ӈанык гапуӄъюсгал, ганикал гарылтил, гамлыӄуӄлюткул.
Маӈиняс...
Г'ыльв'ытняӄ йылӄатыткы.
Г'ыльв'ытняӄ йылӄатыткы ынӈин никы...
Киткит ӈывалыткы:
Яппо амъаӈарин.
Ӄысын ынин киркир гаӄуӄлюткул, ӈанык гапуӄъюсгал.
Явас ганкируг'ыл.
Увик туткынин, пунта туткынин.
— Гатаӄлин-ӄа, нисъысасаӄин ылв'апунта?
Ӄысын ынин увик пунтуткынин.
Г'оро гактыг'амйирлин киркир, тин ӈанык гапытӄаллин.
Ӄысын никы г'ыльв'ытняӄ йылӄатыткы.
Гаӄуӄлюткул киркир пуӄъюсгу лыӈыткынин
Ик гав'в'авлин ынки ынтав'ыт.
Ӄайитъыльын ынӈин гаг'ирлин в'аямык.
Никы ынӈин в'аямтэныӈ галалин ниткы Ниӈвит-ынпыӈав.
— Ӄайитъыльон, таӄа тытынны в'аямняӄу?
— пыло, пыло, пыло, пыло...
Галпылӄивлин.
Ӄылпылӄивгын в'аям, таткуӈын.
Ойивъа калисгаю тавыррылӄивлаӈина ӈанык гива: тыткуткы.
Г'оро гаӈвулин таткуӈки в'аям.
Г'эл, г'эл, г'эл...
Г'оро ынкэпы в'ытв'ытпиль никы льиӈлётыпиль галаткын, наллыплатыткы.
Ӈанината гаӄталлин нанӄын.
Тин гапыткыӈталлин.
A Puppy "Little Fur Parka" and Devil Woman
A Puppy "Little Fur Parka" and Devil WomanLittle Fur Parka likes tales very much.
Little Fur Parka always asks everybody to tell her tales.
Kalinav (= Spotted Ledy Dog), tell me a tale!
Enough! I don't want to tell you tales. Devil Woman may here you somewhere.
Go to Issynav (= Red Ledy Dog).
Let (her) tell you tales.
(Little Fur Parka) went there.
Issyn, tell me tales!
Oh, no! I don't want to tell tales.
Go to Ilgyn (= White Lady Dog). Let her tell you tales.
(Little Fru Parka) went (to Ilgyn).
Ilgyn, tell me tales!
Enough! I don't want to tell tales. Devil Woman may hear you somewhere.
Then, Devil Woman said.
Who want to listen to tales?
It is Little Fur Parka!
Wouldn't I take off bones from you?
I shall take off your bones from you who want to listen to tales.
Well, (Little Fru Parka) began to run away.
I don't know why, but Devil Woman always chases Little Fur Parka, when she wants to listen to tales.
(Devil Woman) chases (Little Fru Parka).
(Litle Fur Parka) said everybody with whom (she) met.
Shelter me quick! Otherwise Devil Woman will catch me!
Wait a moment, I shall put off my parka.
Jeez! Put off your parka! You make Devil Woman catch me!
(Little Fur Parka) ran away, (and) came to others.
(She) said.
Shelter me!
Devil Woman chases me.
Wait a moment, I shall put off my parka.
Jeez! Putt off your parka.
You make (Devil Woman) catch me.
(She) ran away again.
Then, before long Devil Woman came to that, how to say, a woman with a baby.
Hushabye-bye-bye.
(The woman) lulls her baby.
Devil Woman (said).
Didn't Little Fur Parka pass here?
I don't know, because my baby is crying (and I didn't notice).
Maybe she passed here.
Well.
Where went your husband?
(He) went for hunting a wild reindeer.
Will (he) kill a wild reindeer?
Sure!
In actuality, (he) will scarcely kill (a wild reindeer).
(He) should kill a wild reindeer.
Shall I stay a night here?
Stay a night here. (My husband) may kill something.
(Devil Woman) took off her porous romper suit, put her legs into there and laid down.
How long...
(She) sleeps all day long.
All day long (she) sleeps, and how to say...
When (she) arises from sleep:
There are only stars (in the sky) yet.
In fact, her romper suit is full of holes, (she) put her legs into there (and lies there).
Later, night fell.
(Devil Woman) eats liver.
For what reason this liver is not tasty?
It appears that (she) eats her own liver.
Before long, (she) stretched her romper suit. (It turned out that she) put her legs into (her porous romper suit).
It apears that (she) sleeps all day long.
(She) put her legs into porous romper suit.
And now, (she) set out.
Little Fur Parka have already gone across a river.
Well, how to say, Devil Woman came to riverbank.
Hey, Little Fur Parka! How did you pass across the river?
By drinking, drinking, drinking (river water)...
(I) drank up (the river).
Drink the river and finish it.
When (you will) see colorful sand (in the bottom of a river), then say: I have finished.
Before long (Devil Woman) sarted to drink up the river.
Gulp, gulp, gulp...
Shortly after, a grass, how to say, a pedicle of a wild blueberry floated out from somewhere.
(It stuck in (Devil Woman's) belly.
And (Devil Woman) burst.