|
2-22 Eypenen
Folk tale of Chukchi
by Kerginto, Alla
Source
|
|
2-22 Эйпэӈэӈ
|
Ганымытваленат Льурэк амӈыроотыргарэ йичьэмрэтти.
Ынанын- пычьын Эйпэӈэӈ ынкъам ынанӈэнчьан ытленъюӄэй, итык гэгыттэпэвлин, ытръэч ы’твыткук э’нӄу нылгыӄин.
ӄэйвэ нымӈылёӄэн, вэнлыги нинивӄин Эйпэӈэӈынэ:
― Еп ныппылюйгыт, ынан яврэна.
Киткит ӄымэйӈэтги.
Наӄам йичьэмрэт колё ныръэвуӄин.
Энмэч гаӄэтыръоӈӈолен.
Чымчыльа ытленъютэ Эйпэӈэӈ ивнин:
―Кытъатке, еп элек варкын.
Малмалмачы ӄунэче мынъытвыткумык.
Ынан гыт ӄыпэлятгэ.
Чама вэнъымгынан.
А’ӄапагчеӈатыӈ нъэлгъи:
мэчынкы мури мытаройвавмык.
Наӄам ынӄэн ынинэльын колё нэрмэӄин.
Эйпэӈэӈынэ ивнинэт йичьэмрэтти:
―Вынэ, вэчьым, мэчынкы.
ӄырым льэлеӈит мынгытъэнмык:
мэчынкы мыттэтэкичгыӈмык.
Чама мэчынкы ръэв мытынмын.
Вэнлыги йичьэмрэтэ нантъэвычьавыӈон ынинэльын, ӄэйвэ чит Эйпэӈэӈ нъараӄатӄэн, нынъотавыткоӄэн, вэнлыги йичьэмрэт нытъивыльэтӄин.
ӄынвэр Эйпэӈэӈ вэтгыльатгъэ.
Ивнинэт:
― Эченур унмык эйӄунтэткэ.
Ытлён-ым пэлятгъэ.
Ытръэч ынанӈэнчьан ытленъюӄэй рыпэт нытэргатӄэн ралымӈэнаӈкы.
ӄынвэр-ым Эйпэӈэӈынэ ымы ейвэчу рытчынин ынкъам рытрилнин ы’твытконво.
А’мын-ым элкыгъэт.
ӄынвэр ръэвльугъэт.
Ынӄэн ръэв нэтэгрын, ытръэч рэймэвкы нылвавӄэн.
ӈэвэӄ пэвраӈӈок ничгыйиквиӄин, эвыр ныпиврэӄин раймавчычама, колё нуткучитӄин ы’пъэ.
Нылвавӄэн рэймэвкы, наӄам ръэв лыгэн гынонэты ныгынтэвӄин, мальатав нынэймэвӄин ичгыйиквитэ.
Откоченма ы’пъэ, рыпэт мимыл нинэнэйычгиръувӄин.
Гынмылкинэк гынунэтгъэт.
Кытыйгыръогъэ амноӈгыпы.
ӄынвэр ынпычьэ ивнин ытлеӈи:
―Вынэ раӄылӄыл ръэв опопы.
А’рэлгын ӄычвигын, мынэмнуӈэнмык, э’тки вай кытыйгыръоркын.
Ръэрильэ ивнин:
―Вынэ ынинэльэ Эйпэӈэӈыӈэ нэръэйӈэльэнмык, а’тав мынрэӄэтвыӈын, ӄэлюӄ-ым уйӈэ вак, рэӄын мытривӈын пыкирык.
Ръэв лыгэн гынонэты ныгынтэвӄин, рэймэвкы нылвавӄэн.
ӄынвэр кытыйгыръогъэ.
Ръэрильэ опопы чывинин а’рэлгын, ынӄо о’рамноӈэты эквэтгъэт.
ӈэвэӄ колё нытэвыльатӄэнат, э’чгынрээн ытленъюӄэй нытэргатӄэн, ытръэч миӈкри нитынэт:
лыгэн гынонэты нынлыплятӄэнат.
ӄынвэр ныкиръугъи, эвыр эргыръочычагъэ.
Люур нутэнут вытрэтгъи.
Ытленъюӄэе ивнин ыргин ынинэльын:
― ӄыгитэ вай, нутэнут!
― Ии, итык ынӄэн нутэнут, ытръэч вэчьым ӄырымэн мургин, мэӈко вай наноманмык.
Како!
А’мын авалёмкыльыторэ, ӈэвэӄ гынмыеп тивтык:
“ӄычвигыткы а’рэчгын”.
Вай тумыгнутэк наноманмык.
А’мын ытленъюӄэй яйвачгыргын, мури итык мачморгынан.
Энмэч опопы эӄылпэ мынымпэмык ынкъам ы’твъэт мыныначгыӈатын, – ивнинэт йичьэмиттумгыт ынпычьэ.
А’мын эӄылпэ ӈыпэгъэт, ы’твъэт энмык наначгыӈатын.
Ынӄо ынанынэнальа йичьэмрэт ивнин:
―Кита ӈутку ӄатчытваркынэтык, вайынрэ эквычьыӈаеты мыёпатык.
А’мын-ым ёпатгъэ.
Ыныкит тыттэтгъи эквыӈайыткынэты, льунин нымнымийӈын.
Эмгынуннымык нытваӄэн ярачгын.
Ынкы ярак ӄача ныграпчаӄэнат, чама рэмкын ныӄэплювичвэтӄин.
Ынкъам ынанчьомыткынык нымнымин яралыӈоӄай нытваӄэн.
Ынкы ытлён оралыляпыӈӈогъэ нымнымэты, ӄынвэр яралыӈоӄайгыпы ӈытогъэ ынпыӈэвӄэй.
Ынкы кытэ вэтчатвагъэ, ынӄоры рэгъи.
Ынкы вытку ӄлявыля йъонэнат ытленъют.
Пыкирык ивнинэт:
―Ытлён-ым э’ӄэнутэк наноманмык – Айгъоляк.
ӄырым мынъегтэлмык.
А’тав ныкиръук мынъылӄынмык.
Ынанчьомыткы- нык нымнымык варкын яраӄай.
А’тав ынкэгйит мыныпкирмык.
Ынкы ынпыӈэвӄэй варкын, наӄам чамъам мытрэпэлӄынтэтгъэ:
ӄырым юрэӄ нымэлетгъэн.
ӄоныры чама уйӈэ атаӄъака.
Итык амморгынан мачморгынан, ӈутку мынъытвамык, ытръэч яйвачгыргын ытленъюӄэй:
уйӈэ атаӄъака.
Вэлер-ым ытлён юрэӄ ынӈэнрак нъымасӄамэтваркын.
А’мын-ым эвыр ныкиръугъи, эквэтгъэт нымнымэты, пыкиргъэт яраӄайык.
Винвэ тытыл ынпычьэ кыпчытконэн.
ӄээӄын вак пынлёгъат― Мэӈин?
Ынпычьэ татлыгнэн:
―Вынэ мури, айвачнотакэнаморэ, аӈката рылявлевъёморэ, ӈэръамытлыӈморэ йичьэмрэтмури.
Вэлерӈот ӄол ӈинӄэй.
― Вынэ а’тав ӄырэтык.
Тытыл рывэнтэннин ынпыӈэвӄэе, рэплыткук тытыл эйпынин.
Ынӄоры пынлёплыткок ынпыӈэвӄэе ивнинэт:
―Ылён ӈутиннымык варкын лыгъэткиӈ о’равэтльан, наӄам нэрмэӄин.
Гымнин-ым амӈырооткэн кымиӈыт кунинэт ръавпарытъымык ёк, тэӈынтэвиминӈэтэ нэнанмыӄэнат.
Итык мэчынкы ратваӈытык, гымнан рыркэн егыт пляёттэ аӈӄачормык нинэнэригым, ыпатыплыткок ывэрачыко нэнаёйгым.
Мэчынкы ратватык, юрэӄ чама рэмэлетгъэ.
Эченур эвытрыкэ ӄытваркынэтык, ыныкит нэрэльутык, ӄырым ӄыегтэлтык.
А’мын-ым ынкы ваӈӈогъат.
Винвэ ралкоӈӄачкэн яраӄай нымэчтэйкыткуӄин, колё ӄонпыӈ гаёа’тлен.
ӄынвэр пэӈатыӈӈогъэ, выялятыӈӈогъэ.
Колё ыргин ынинэльын Эйпэӈэӈ рыпэт эмпэгчиӈэтэ ванэван ярак нырэӄыгъэн.
Ытръэч ӄонпы льоратапӄаеквэ нылейвыӄин.
Нъатчаӄэн.
ӄонпыӈ эмӄынчейвыткук ынык ы’ттъыёча пэнин рэӄокалгын льоё.
А’мын-ым ӄынвэр льалянръоӈӈогъэ.
ӄол итгъэт кыеквъэт йичьэмрэтти, эвын гэмэлетлин.
Ынпыӈэв- ӄэйин тытыл гэниӈэлин.
ӄол йичьэмиттумгын иквъи:
― Вынэ мывылпаткон.
Ынпыӈэвӄэе ивнин:
― Ынан гымнан, юрэӄ нэрэльугыт.
Вэнлыги ынпыӈэвӄэй ивнин:
― Вынэ гымнан, ӄырым ы’нльугым.
А’мын-ым вылпаткоӈӈонэн.
Эчги пылыткоӈӈок, рэӄу левыт рынтоӈаннэн тытлепы:
люур ӈээккэӄэй э’ӄэвиръыльын льунин, тытлык кавральын.
Эвыр ӈээккэӄэе льунин чытчыпытвальын ӄлявыл, лыгэн гаглыпалӄынтатгъэ.
Вылпаткольын алва тылегъи, ынпыӈэвӄэй ивнин:
― Како ръэӈээккэӄэе инэльугъи, наӄам э’ӄэвиръыльын.
―А’мын-ым тытэӈэт, како авалёмкыльэгыт!
Ынӄэн нэльугыт эрмэчьин выёльа.
Вай-ым этъоӄааӄын ӄол нарагтыӈын грапчанво, а’мын-ым тытэӈэт, – ивнин ынпыӈэвӄэе.
Ыргин ынинэльын иквъи:
―ӄэлюӄ-ым миӈкри, амынан ытръэч ытленъюӄэй.
Ынӈэ ынпыӈэвӄэйигыт итык эейвэчеткэ, йыӄӄэй гыт яйвачгыргэгыт, а’тавлыгэн ӈотка рылеткугъи.
А’мын-ым ӄэглынангэт вулӄытвик энагтатгъат грапчанво.
Энагтатыльын иквъи:
―Э’ми малайвачрамкын ӈотӄо ганомлен.
Этын грапчанво э’йӈэвыткуркын.
Ыргин ынинэльын иквъи:
― А’м, ӈотӄэнаморэ, мытъетыркын.
А’мын-ым ӄытгъэт.
Эвын эрмэчьин ярайӈын колё нымэйыӈӄин.
Наӄам рэнолгыт ымыльо пылвынтэн, ытръэч галыляпъёлгыӄагленат.
Ынкъам тытлык ӄача ралкоӈӄач мэйӈыръэвин парытлыӈын, мэчичьу турмутлытӄыльу.
Наӄам эрвынавэты вальын, лыгэн ӈэнри нывусӄэтӄин.
Ынкыры ролылтавъёттэ э’нныӄалетлы тэнрытъыму- чьэв нэнаёӄэнат, ытръэч гылгыт ныпэлятӄэнат.
Колё рэмкын ныграпчаӄэн, нэлёльатчаӄэн.
Эрмэчьын нывытрытваӄэн ёрок эмкэмэрльэн, уйӈэ иръыкыльин.
А’мын-ым эвыр рэгъэт, паагъат грапчак, нивын эрмэчьын:
― Вай-ым етгъэт айвачрамкыльыт.
Армачьыйӈын ванэван ымы киткит нырэӄын.
Ивнинэт:
― Этъым, нивтури, ӄырым эйгуу’рэмкэ ы’нльутык.
Гэвилюйгым, гэлылейгым, ыяакэн нинэльуйгым, нэнавалёмэгым.
Вакъогъэ, гитэнинэт.
Ынӄо нэмэ ивнинэт:
― Како, вэлерӈин-ым гэӈинӄэгтури!
Вынэ люурӄун:
вэлер ытлён гымнан выёльо лынъёлӄыл.
А’м, а’тав рэмкын ныгичивэтын, ныграпчан.
Эрмэчьын ӄутгъи.
Рэмкын гырапымгогъэ, элёльатымгогъэ.
Ымы эрмэчьын.
Эрмэчьэ айвачрамкын ивнин:
― Иа’м онтымытваркынэтык, энмэч ӄиръытвытык.
А’тав э’птэ ӄилюльэтыркынитык!
Йичьэмрэт иръытвыгъи.
Ытръэч ытленъюӄэй люӈиръытвэ.
Рэмкын элёльыӈӈогъэ!
Колё рэмкын гаймаквъэ!
Ынраӄ-ым вай ынанӈэнчьаӄая ынпычьын ванэван нытрилнин.
ӄынвэр ынпычьэ пиринин ӈинӄэй.
Рынрэ элёльыӈӈогъэ ынпычьын.
А’мын элёльанма ӄол йичьэмиттумгын рапэӄэтанӈыӈӈогъэ.
Люур эрмэчьын иквъи:
― Э-эк, энмэч ӄол эргыпатгъэ.
Лыгэн пиринин, ритлиннин, ръавпартъымык тэӈгытгытэ ёнэн, ытръэч эмгылгын пэлятгъэ.
Ынӈин рытэ кунин йичьэмрэт, ытръэч ынпычьын ытри ытленъюӄэй пэлятгъат, наӄам ынан ытленъюӄэй нинэнрыӄин.
ӄолеы’лё нэмэ Льоратапӄаеквэ Эйпэӈэӈ нылейвыӄин рэтлёгты.
Нэмыӄэй ытлён эмэрмэтэ, рыпэт тыркыльыналга, о’мрычьа гэтэвиръыӈлин.
Тыляма пэнин рэӄокалгыӄай ыныкгыткак ы’ттъыёча ныръиле- мъетӄин.
ӄынвэр Эйпэӈэӈынэ ивнин:
― Ылён аӈъала’ӄачемгъотвамачы, иа’м алымы гыт гымык ӄача ӄонпыӈ лейвыльэтыркын?
Мынгынтома иръын тъайытчаръогъэ, чит ӄэплюркынин рэӄокалгын.
Риӄукэтэ ивнин:
― Вынэ гыныкы эмъейвэче, а’тав ӈотӄо нылейвигым.
ӄэйвэлым ӄинэӄэплюги, ейвэче гыныкы а’тавлыгэн ӄонпы ӈотӄо лейвыльигым.
Эйпэӈэӈ виин анӈэнагаляма, рэӄокалгын вэтгавма ныпирӄыгилильэтӄин ынык ӄача таароӈа.
Эйпэӈэӈынэ ӄол ивнин:
―Вынэ гымнин йичьэмрэт, вэлерӈон-ым ӄол ӈинӄэй.
Ы’твыткульыт, авынръотавэты эквэтгъэт, уйӈэ вагъат.
Наӄам гым эӄэлюӄ люӈъытвыткутэ титык.
Мытив-ым аройваквъат.
Ынкъам ынӄэната эмъэӄэчимгъутэ гыт ӄымэк тыӄэплюгыт.
Вэчьым гынан лыги, миӈкы варкыт?
Ыныкит ратвыӈынат, гыт ӄонпыӈ тэӈу тырэлгыркынигыт.
А’мын-ым риӄукэтэ ивнин:
― Ыныкит ораа’ӄачемгъотвака нъитын, юрэӄ ымыльо кытвыл нъынтынэт:
эчичыкыльигыт гымыкы.
― Вынэ вэлер чымӄык кытвыл тъынтынэт.
Миӈкы варкыт?
―Ылён айгоо’йпы ганомленат:
ытръэч игыр ынпычьын гэтленъюӄэе пэлятгъат.
Энмэч ӄыӄиврильэтыркын, ӄынвэр эрмэчьэ рыпэӈъивэвыркынин ынпычьын.
ӄонпыӈ ытленъюӄэе нъэйӈэвйи- выркынигыт, наӄам ынинэльэ ытлеӈи чичгиӈчыку нинэнрыӄин, эткаё эрмэчьэ нэнанъотавӄэн.
Рэмкын игыр колё гичивэтыркын, грапчаркын.
Ынӈатал гынин ытлеӈи лыгипэӈъивэтгъи.
Рэӄокалгын ынӈин ивыплыткук, Эйпэӈэӈ кытгынтырагтыгъэ.
Ытръэч ӈирэӄ майӈыръавпаръыттъымтэ рэвнинэт, ӈэлгойпынэнат.
ӈэвъэнэ авынпынлёгты эквэтгъи канъоткыната.
Пыкиргъи Эйгуу’к:
партэ пэлянэнат, ытръэч ы’твъэт олёвъё гитэнин, ынӄо тыттэтгъи.
Льунин нымным.
Майӈырак колё ныгичивэтӄинэт, ныграпчаӄэнат, ытръэч ӈэнӄайтэргын нэнавалёмӄэн ярачыкойпы.
Нэнавалёмӄэн ивыльын:
“Ивкэ Эйпэӈэӈ ныпкирыркын”.
Эйпэӈэӈ пыкиргъи ынанъяалрак, а’ӄараӄайык.
Ынкы льунин амынан ынпыӈэвӄэй.
Ынпыӈэвӄэе ивнин:
― Леӈытаӄ-ым гыт Эйпэӈэӈигыт?
― Ии, гым.
Э’ми рай ытленъют гымнинэт?
Ынпыӈэвэ ивнин:
― Вынэ ынпычьын ытръэч гэтленъюӄэе пэлятгъат, а’тав энмэч ӄыӄиврильэтыркын.
А’мын-ым Эйпэӈэӈ ӄытгъи пылвынтырагты, лылепыткугъи.
Эвын колё рэмкын ныграпчаӄэн, нилюльэтӄин.
Колё эрмэчьын нытэнанӄыръаӈӈыӄэн элёльатыльэты.
Наӄам ынпычьын ытлеӈи энмэч вакъота гэнъэтлин.
Эймэвыльын эрмэчьын ытръэч ынан нинупӄин мачвэйпы, рэнэвнаӈыткольын чит ытленъюӄэйык.
Мынгыӄач ныпэӈъивэтӄин, ӄачакэн чичгиӈык нэнаёӄэн ӈинӄэй.
Наӄам ӈинӄэй тэрганма нивӄин:
― А’мын ивкэ Эйпэӈэӈ ныпкирыркын.
Армачьыйӈа нинивӄин:
― Ылён рэӄу Эйпэӈэӈ ӄонпыӈ кэтъоркын!
ӄырым ӄыльугын!
Нэмэ эрмэчьэ нинэрэпириӈӄин ӈинӄэй ынпычьэпы, ӄутынэ-ым нэмэ мачвэйпы нинупӄин эрмэчьын.
Эйпэӈэӈ тытлеты ӄытгъи, кытъаткэ-ым а’ӄарасӄэвыӈ.
ӄынвэр пэнин патгыргэты ӄытгъи.
Мэткиит рычгыткынтэ ръылининэт, ынӄо тъайытчанэн пылвынтыранмын, ынӄо рэгъи.
Эвыр ытленъюӄэе элкылнин, иквъи:
― Эйпэӈэӈ етгъи!
Армачьыйӈа ивнинэт грапчальыт:
― А’тав ӄыгаймаквытык!
Эйпэӈэӈ иръытвыгъи, э’птэ иквъи:
― А’тав рэмкын ныгаймавын!
Ынӄо эрмэчьын пиринин ӈалгыл рэлпэпы, ынӄо тъайытчанэн – эмгынунэтэ чыӈаннэн.
Лыгэн плыткук, эрмэчьин ӈэвъэн ымы ынӈин рыннин.
Грапчальыт пааръогъат.
Ынык ӈэныӈ вальын ынинэльын пэӈъивэ арычга гэнъэтлин.
Ивнин Эйпэӈэӈынэ:
―А’мын авалёмкыльэгыт, йичьэмрэт рытватын.
ӄытэнмаквэ, а’тав мынрэмнуӈэнӈымык.
Эченур эмнэлгыт(эмгылгыт) мынынрагтатынат, вэлер ярак мынмайынлянат.
Ынӄо эйгъуукин рэмкын ивнин:
―Игыр тури таӈычьыӈӈотык, уйӈэ инэнтэвинминӈыльыкэ нъэлтык, а’тав нымэльэв ӄынымытваркынэтык.
Ынпыначгыӄая ивнинэт:
―Ынан элеръук ӄэквэтгытык, ӄырым ӈутку ӄытэвиминӈытык, э’тки аӈӄы.
Эйпэӈэӈынэ ивнин:
― Вынэ яральыт а’тчаркыт, гытгытэ мытрэпкиры.
― Наӄам чамъам мытранъотавӈытык, опопы а’тав ынан лыги мытрэлгыркынитык пыкитльэтури.
Вэлер игыр ӈуткэкин варат таӈычьатыӈӈогъэ, – ивнинэт ынпыначга.
Ытленъюргин амналгыёлгыт нэнрынэт, ынпыӈавӄаеты ӄытгъэт.
Ынпыӈэвӄэй нивын:
― Ымы-ым гыт мурык рээн ӄылымӈэнагэ.
Ынпыӈэвӄэе ивнинэт:
―Вынэ тури пылевыр ӄыпкиргытык.
Вэлер игыр ӈотӄэн нымным таӈычьыӈӈогъэ.
Ынан гым юрэӄ ӄутырык тэӈу нэрэлгыгым.
Энмэч а’тав ӄылеркынитык.
А’мын-ым тэнмаквъат колё льаляӈмачы.
Гэмэлетлин, уйӈэ эгилкэ эквэтгъэт.
Итык ы’твынэлкэтыльыт нэвинрэтынэт.
ӄынвэр ичынрыт амэчатгъат, вытку ынкы напэлянат.
Пыкиргъэт ярак.
Йыӄӄай-ым ӈаргынэн, ӄынур элек тылегъэт.
Вытку пыкирык ёо’ръогъэ.
Эйгуульыт иквъэт:
― Рай Эйпэӈэӈ пыкиргъи.
Ынкатагнэпы рэмкын таӈычьыӈӈогъэ.
Ытръэч.
2-22 Eypenen
Eight brothers lived in Lorino.The elder brother’s name was Eypenen; the younger brother, although little, was smart and bright.
The brothers didn’t take him hunting. Eypenen consoled him:
― You are still little. Next year we’ll take you for sure.
You have to grow up a little.
The brothers were lucky hunters; they got a lot of sea animals.
Autumn came.
One of the middle brothers asked Eypenen:
― Since the sea is not frozen yet, and the weather is still fine, we’d like to go hunting one more time.
You may stay at home.
Don’t worry, we can go by ourselves.
The middle brother was very strong.
Eypenen said to the brothers:
― I don’t think we need more meat.
We won’t starve this winter; we’ve put up a good supply of meat and gotten enough whales.
But the brothers still insisted even though Eypenen was inflexible.
Seeing how persistent the elder brother was, the younger brothers felt even more passionate, so Eypenen had to give ground:
― Only don’t go too far.
Eypenen agreed to stay at home.
The younger brother started to cry, asking Eypenen to take him to the sea.
Of course, Eypenen felt sorry for him and let him go.
So they went hunting.
Finally, they saw a whale.
They harpooned it but couldn’t get it to come closer.
The whale was swimming out into the open sea, putting up a fight and making big waves.
Being engaged in hunting, they found themselves far out in the sea.
The south wind blew.
The middle brother started to worry and said:
― We don’t need the whale.
Look, it’s storming; let’s return to the shore.
The helmsman replied:
― Eypenen will be dissatisfied.
Let’s finish getting the whale.
What are we going to say when we come back?
But the whale kept going farther out into the open sea and wouldn’t let them get near.
The wind got stronger.
The hunters had to leave the whale and go toward shore.
Although they tried to row as hard as possible, they were tossed out further into the open sea.
The younger brother, being afraid, started to cry.
The night came, and in the morning, they sighted land.
The younger brother exclaimed:
― Look, it’s land!?
― Yes, it’s land, but not ours.
We have been washed away somewhere.
What shall we do?
I kept telling you we had to leave the whale.
We have been washed away to another land, – said the middle brother.
― I don’t care about us, but I feel sorry for our younger brother...And now let’s moor ashore quickly and hide our canoe.
Having moored to the shore, they hid the canoe in the rocks.
The middle brother said:
― Wait here, and I’ll go over to that hill to see what’s going on there.
He left.
As soon as he climbed the hill, he saw below a huge camp with a big yaranga in the middle of it.
The people were dancing and playing ball near this yaranga.
He observed it for a long time and then an old woman came out of a small yaranga.
Having stood outside for a while, she entered the yaranga.
Only after she had disappeared, did the man return to his brothers.
Having returned, he reported to them:
― We’ve been washed to the land of bad people, to Aygolyan!?
I don’t see how we can survive.
There is a small yaranga at the very end of the camp.
We’ll go there at night.
An old woman lives there.
It’s dangerous to go back; probably the weather is not going to get better.
We don’t have food, either.
Even though we can get by without food, the younger brother can’t live without food.
May be we can get food in that yaranga.
When night came, they went to the small yaranga.
They knocked quietly.
After a while they heard:
― Who is it?
The elder brother relied:
― It’s us, [people] from the windless side.
The sea has played a joke on us, on us seven brothers.
The worst thing is that a little boy is also with us.
― Enter.
Letting the brothers in, the old woman closed the entrance.
After questioning them, she said:
― A bad man lives in this camp; he is also very strong.
He has destroyed my seven sons by putting them into a huge whale shoulder-blade.
While dying, they suffered terribly.
You won’t be hungry:
I will fry on the fire walrus flippers left on the seashore, boil them, and hide them in the meat pit [for you].
You’ll hold out and then the good weather will come.
But don’t show yourselves, otherwise it will be bad for you!?
They started to live that way.
They were secretly engaged in different activities inside of the yaranga.
It was still storming outside.
The elder brother, Eypenen, fretted and couldn’t do anything.
Every day he went to the Lorino height and waited.
Every day he saw a polar fox walking ahead.
The winter had already come.
One day, waking up, the brothers noticed that the weather had turned good.
The entrance to the yaranga was covered with snow.
One of the brothers suggested:
“I’ll dig out the entrance.
” The old woman [said]:
“I’ll do it myself, otherwise they will see you.
”He decided to dig it out anyway, hoping that no one would notice him.
He started to dig it out.
While finishing the job, he pulled his head outside for some unknown reasons and saw a girl wearing shabby clothes running by the yaranga.
As soon as she saw him, she ran back.
The men said to the old woman:
― Well, well!?
A girl wearing shabby clothes saw me and ran away.
― It’s a pity you didn’t listen to me!?
You were seen by the strong man’s maid.
That means that in the evening they’ll call on you as if to invite you to a party.
What can we do now?
– said the old woman.
The middle brother answered:
― Well, I am just sorry for our younger brother.
Don’t worry about us; we should be worried about you instead.
Thanks for taking care of us so far.
In the evening they were called on and invited to the party.
A messenger said:
― Where are you, people from the south side?
Our master invites you to participate in dancing.
The middle brother answered:
― We are here!?
We’ll come soon.
The brothers came to the strong man’s yaranga.
The yaranga was huge.
The walls were made of iron, with watch holes in them.
The shoulder-blade of a blue whale with freshly clotted blood on it was at the entrance.
The hole had sharp edges and it was dark inside.
It was in this shoulder-blade that the strong man put the losers.
He put them in upside-down, so that only a man’s skin was left in the hole.
The people around were singing and dancing.
The strong man was lying in the sleeping chamber wearing only summer pants.
When the guests came in the yaranga, the people stopped dancing.
― The people from the south coast have come, – they reported to the strong man.
The strong man didn’t move a muscle.
He only said:
― Have you been thinking that our people wouldn’t notice you?
I have ears and eyes, I can hear and see everything.
He sat down, looked at them and said:
― Very well, you even have a boy!?
That’s for the best.
He’ll wait upon me.
Let’s continue singing and having fun.
The strong man stood up.
All the people started to sing, dance.
The strong man was also singing and dancing.
He asked the newcomers:
― Why are you sad?
Take off your fur coats and dance!?
All the brothers except the boy took off their clothes.
The party was in full swing.
The younger brother didn’t let the elder brother stir a step from his side, so he [the elder brother] had to take him in his arms.
Holding his brother in his arms, he started to dance with everyone.
While dancing, one of the brothers became exhausted.
The strong man noticed it and exclaimed:
― Hey, one is ready already!?
He took him, raised him, and started shoving him hand, into the whale’s shoulder-blade.
Only his skin was left.
He destroyed all the brothers in such a way.
Only the elder brother and the younger brother were left.
The younger brother sitting in his brother’s arms, clinging tightly to his neck.
The next day, Eypenen went again to the Lorin height.
He was walking, putting his hands in his fur coat.
He was known for his great strength; that’s why he had his fur coat made from breeding [reindeer] skins for strength.
The arctic fox was running ahead of him, again.
Then Eypenen said in a temper:
― I am in a bad mood, and you are getting in my way!?
Pulling his hands out of the fur coat, he tore it, ready to kick the arctic fox.
But suddenly the arctic fox said to him:
― I come out of sympathy for you.
You may kick me, but I will still feel sorry for you.
The arctic fox was still dodging near him.
Eypenen calmed down little by little and told the arctic fox about his grief.
― My brothers have disappeared, but the most terrible thing is that the younger brother is also with them.
Despite my efforts to dissuade them, they went to sea.
As ill luck would have it, I stayed at home this time.
They seemed to be independent enough.
Because of these hard thoughts, I nearly kicked you.
Maybe you know where they are.
If you tell me, I’ll always treat you well.
At that time the polar fox said:
― If you had understood before why I was walking here all the time, you could have saved your brothers.
― Well, I have to save those who are left.
Where are they now?
– asked Eypenen.
They were washed to Aygolyan:
only the elder brother and the younger brother are left.
Hurry, in case he gets exhausted.
The younger brother is calling you all the time; the elder brother is holding him under his arm and refused to give him to the strong man.
Now the party is in full swing.
He is getting really exhausted.
Having listened to the polar fox, Eypenen ran home.
He pierced two whale shoulder-blades and put ropes into them.
Ignoring his wife’s questions, he set out immediately.
Having came to Aygolyan, he left the shoulder-blades on the shore, spied at the hidden canoe and climbed the mountain.
He heard the party and the boy’s cries from the yaranga.
He heard:
“I wish Eypenen would come.
”Eypenen entered the smallest yaranga where the old woman lived.
― You must be Eypenen?
– asked she.
― Yes, it’s me.
What has happened to my brothers?
―Only two of them are left – the elder and the younger, so you’d better hurry!?
– the hostess of the small yaranga urged him.
Eypenen went to the big yaranga where the party was in full swing.
The strong man was still cheering the partying people.
The middle brother was already unable to dance; he was sitting but reduced to give the younger brother to the strong man.
Whenever the strong man approached him, he pushed him away.
When one of his hands got tired, he took him into the other.
The boy was crying and repeating all the time:
― I wish Eypenen could come!?
The strong man said to him:
― Why are you bringing up Eypenen all the time?
You won’t see him again!?
The strong man tried again to take away the boy, but the elder brother didn’t let him, pushing away the enemy.
Eypenen came up to the entrance, but it was impossible to enter.
He had to go to the place where he had seen the hole.
He put his fingers in it with effort and tore the wall.
He entered.
The boy immediately recognized him and exclaimed:
― Eypenen has come!?
The strong man said to the dancing people:
― Let’s dance, let’s dance cheerfully!?
Eypenen took off his fur coat and said:
― Do it more cheerfully!?
After that, he took the strong man by his shoulders and tore his torso in half.
He did the same thing with his wife.
The dancing people became quiet.
The middle brother was already lying down tired.
Eypenen said to him:
― You didn’t listen to me; our brothers died because of you.
Get ready; we’ll set out.
We’ll take our brothers’ remains and bury [them] in the homeland.
Then he addressed the citizens of Aygolyan:
― Now a happy life has come for you:
you’ve gotten rid of the tyrant.
Live in peace.
An old man said to them:
― You’d better leave in the summer; you’ll be fine here.
The sea is not calm enough.
Eypenen answered:
― They are waiting for us at home.
We’ll come back here some day.
― We won’t keep you any longer, but we’ll know when you get back.
From now on, the people who live here will feel free, – said the old man to the savior.
They took their brothers’ remains and went to the old woman who lived at the very end of the camp.
They asked her to go with them but she said:
― Go alone, they are waiting for you.
Now our people can live without fear.
They left in the middle of the winter.
The weather was windless and the ice didn’t keep them from getting ashore.
The people of Aygolyan were watching to see the outcome for a long time.
The weather favored them as if by command.
They arrived at the camp.
Only after they had come did it start storming.
The people of Aygolyan said:
― This means that Eypenen has reached his land.
From that time on the people started to live well.
The end.
-
-
-
-
-
-
-
-
-