1-1 The Wolf, the Raven and the Mountain sheep
Folk tale of Chukchi
by Kemetwali, Antonina
Source
|
1-1 И'ны, вэтлы ынкъам кытэпалгын
|
Ынпъэгычгын гачакэта ялгыттэнмаквъэ.
Кэтэм ынкыым пыкиргъэт н'эвгилильыт вэтлы ынкъам кытэп.
Ныгнатк'эн чакыгэт и'гины.
- Еттык! - и'гэ ивнинэт рэмкыльыт.
- Ии, - очыткогъат н'эвгилильыт.
- Како вынэ. Гым=ым ныялгыттэнмавэгым. Люур=ым ринэвинрэнн'ытык.
- Ии, - гаглёчыткогъаt рэмкыльыт.
Ялгытгъат. Таран'гъат. И'ны иквъи:
- Вэлв-игыт, к'ун'элги. Мынчайпат.
Вэлвэ рэннин ыннэн уттытъулк'эй, pытрилнин тыллык'ача, ынк'о рылыск'эквъэ.
- Уттырэтгъи? - пынлёнэн и'гэ.
- Ии, тытлык к'ача тытрилын.
И'г-э гитэск'ивнинэт, уйн'э!
- Э'ми=ым ун'инэн'?
Н'ытогъэ вэтлы, рыкалыровнэн вырвык'ай, ынан ратъё.
- Кыттъаръав гун'элигыт, чамъам мытрачайпатгъа.
- А'м тылвачайпатык мэчынкы.
Ынн'ин ивыплыткук вэтлы нэмэ рылыск'эквъэ.
- Мэн'ин к'ээк'ын рун'элгъэ? - пынлёгъэ и'ны.
- Гым тырун'элы. - иквъи кытэп.
Кытэпа рэннин он'энан'айн'ын, лыгэн йык'к'ай=ым гатампъаленат уттыт.
Ынкы иквъи и'ны:
- Ынн'атал нымэйын'к'ин тэн'ун'инэн'.
- Гым нэмык'эй гагтон'алегым! - иквъи вэтлы.
Чайпатымгогъат, вэтлы=ым атчьатгъэ.
- Чайкок рититгъэым, к'инэныгъеквытык! - иквъи атчьатыльын.
Эчги чайкок ититгъи, ымылпа ымыльо гэлпылин нэнтыгъэн и'гэ ынкъам кытэпата.
Кыевык вэтлы пынлёгъэ:
- Чайкок гититлин?
- Ии.
- Вынэ мынчаёмык.
- Гачаёплыткоморэ.
- Иа'м люн'ыныгъевэ инэнтытык? алымы тивтык.
- Лён'валёмыльыморэ.
Инъэ и'ны иквъи:
- Микынэ н'эвъэну рэлгын'ыркынин гымнин чакыгэт?
- Гымнан! - к'улильыръугъи вэтлы.
- А'м вынэ гыт нъэк'эмигчиригыт. рэнк'упк'увъивн'ын гынык чакыгэт.
- Гымнан тъылгыгъэн гынин чакыгэт. - иквъи кытэпалгын.
- К'ылгыгын. гыт ныгпийгыт! - иквъи и'ны ынкъам йылнин чакыгэт кытэпагты.
Тэргыръогъэ вэтлы ынкъам рин'эгъи амнон'эты.
- Еттык! - и'гэ ивнинэт рэмкыльыт.
- Ии, - очыткогъат н'эвгилильыт.
- Како вынэ. Гым=ым ныялгыттэнмавэгым. Люур=ым ринэвинрэнн'ытык.
- Ии, - гаглёчыткогъаt рэмкыльыт.
Ялгытгъат. Таран'гъат. И'ны иквъи:
- Вэлв-игыт, к'ун'элги. Мынчайпат.
Вэлвэ рэннин ыннэн уттытъулк'эй, pытрилнин тыллык'ача, ынк'о рылыск'эквъэ.
- Уттырэтгъи? - пынлёнэн и'гэ.
- Ии, тытлык к'ача тытрилын.
И'г-э гитэск'ивнинэт, уйн'э!
- Э'ми=ым ун'инэн'?
Н'ытогъэ вэтлы, рыкалыровнэн вырвык'ай, ынан ратъё.
- Кыттъаръав гун'элигыт, чамъам мытрачайпатгъа.
- А'м тылвачайпатык мэчынкы.
Ынн'ин ивыплыткук вэтлы нэмэ рылыск'эквъэ.
- Мэн'ин к'ээк'ын рун'элгъэ? - пынлёгъэ и'ны.
- Гым тырун'элы. - иквъи кытэп.
Кытэпа рэннин он'энан'айн'ын, лыгэн йык'к'ай=ым гатампъаленат уттыт.
Ынкы иквъи и'ны:
- Ынн'атал нымэйын'к'ин тэн'ун'инэн'.
- Гым нэмык'эй гагтон'алегым! - иквъи вэтлы.
Чайпатымгогъат, вэтлы=ым атчьатгъэ.
- Чайкок рититгъэым, к'инэныгъеквытык! - иквъи атчьатыльын.
Эчги чайкок ититгъи, ымылпа ымыльо гэлпылин нэнтыгъэн и'гэ ынкъам кытэпата.
Кыевык вэтлы пынлёгъэ:
- Чайкок гититлин?
- Ии.
- Вынэ мынчаёмык.
- Гачаёплыткоморэ.
- Иа'м люн'ыныгъевэ инэнтытык? алымы тивтык.
- Лён'валёмыльыморэ.
Инъэ и'ны иквъи:
- Микынэ н'эвъэну рэлгын'ыркынин гымнин чакыгэт?
- Гымнан! - к'улильыръугъи вэтлы.
- А'м вынэ гыт нъэк'эмигчиригыт. рэнк'упк'увъивн'ын гынык чакыгэт.
- Гымнан тъылгыгъэн гынин чакыгэт. - иквъи кытэпалгын.
- К'ылгыгын. гыт ныгпийгыт! - иквъи и'ны ынкъам йылнин чакыгэт кытэпагты.
Тэргыръогъэ вэтлы ынкъам рин'эгъи амнон'эты.
1-1 The Wolf, the Raven and the Mountain sheep
The old wolf was about to move to a new place with his sister.At that time the raven and the mountain sheep came over to them,
and they wanted to ask for his sister as a wife for one of themselves.- Hello! - the wolf said to the visitors.- Hi, - answered the suitors.- Good. I am going to move.
So please help me.- It’s okay, - the guests answered at once.They moved a new place. They built a yaranga (house).
The wolf said to the raven:- Raven, you collect the firewood. Let’s boil water for tea.The raven brought only one twig, and placed it down by the door, and came into the sleeping chamber.- Did you bring the firewood?
the wolf asked to the raven.- Yes, I put it at the door.The wolf went to see the firewood, but there wasn’t any!- Where is the firewood?The raven went out from sleeping chamber, and he showed twig that he brought.- You brought too little firewood, it’s not enough to boil water for tea.- It is enough to boil a tea.The raven said to him, and went into the sleeping chamber.- Who can get firewood once more?
the wolf asked.- I will bring in the firewood,
the mountain sheep said to him.The mountain sheep brought so much firewood, and all good dry wood.Then said the wolf:- This is very good firewood.- I brought here good firewood too!
the raven said.They start to boil the tea, but the raven lay down.- When the tea starts boiling, please call me!
the raven said to them.The tea then boiled,
and the wolf and the mountain sheep had all of it.The raven woke up, and asked them:- Did the tea boil?- Yes.- Then let’s drink tea.- We already finished all of the tea.- Why didn’t you call me as I asked you to?- We did not hear you.In the morning, the wolf asked:- Who wants to take my sister as wife?- M-e-e! - the raven shouted.- No, no, you don’t work responsibly. My sister will starve to death.- I would like to take your sister, - the mountain sheep said to him.
- You take her for a wife.You are a good worker!
the wolf said, and gave to the mountain sheep own sister.The raven started to cry and fled to the tundra.