民話資料

омо бэлиэ нэӈумулэ багдиати. багдии багдии, эхини дианаини,

omo bəliə nəŋumulə bagdiati. bagdii bagdii, əxini dianaini,

一人の 女が 弟と 暮らしていた。暮らしていて 暮らしていて､ 姉が 言う、

''гээ нэхусэ, багдилаами галактаи ӈэнэjэ, мамаасанами.

''gəə nəxusə, bagdilaami galaktai ŋənəjə, mamaasanami.

「さあ、 弟よ、 生きていくために 探しに 行け、 自分の嫁を。

э-бэдэ баазагаду багдии илэ галактаҙами

ə-bədə baazagadu bagdii ilə galaktaǰami

このように 森の中に 住んでいて、どこに 見つけられようか、

мамасанами илэ гадаҙами, хулиуи,'' гунэини.

mamasanami ilə gadaǰami, xuliui,'' gunəini.

嫁を どこから 得られようか、行くべきよ、」と 言う。

''jэу-дээ таухи ӈэнэи ӈэнэи таузатиги.'' нэӈуни тимана тээгии-лиэ,

''jəu-dəə tauxi ŋənəi ŋənəi tauzatigi.'' nəŋuni timana təəgii-liə,

「ともかくも あっちへ 行け、 行け、 あっちへ。」 弟は 次の日に 起きて、

гээ ӈэнээни～, нэӈуми гулинэисини бэjэни-дэ тэтигисии-лиэ.

gəə ŋənəəni～, nəŋumi gulinəisini bəjəni-də tətigisii-liə.

さあ 出かけた、 自分の弟が 出かけると、 姉自身も 服を着た。

тэтигисиэ нэӈуми амиалани, гулинэлиэни ути-дээ, хуњаҙиини эхини.

tətigisiə nəŋumi amialani, gulinəliəni uti-dəə, xuňaǰiini əxini.

服を着て 弟の 後ろを、 追って行った、 彼女も、 同族の女である 姉が。

нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичо нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичо дэӈни кичо,

nəxusə ǰuliələni dəŋni kičo nəxusə ǰuliələni dəŋni kičo dəŋni kičo,

弟の 前にまわって スキーで進んで 弟の ずっと前を スキーで進んで、進んで、

нэхуми ҙулиэлэни палатка, гигдэи-лиэ, палатка гигдэини

nəxumi ǰuliələni palatka, gigdəi-liə, palatka gigdəini

弟の 前に テントを 建てた。 テントを 建てると、

утаду билиэни тоо илаи-да. нэӈуни эмэи-jаҙата палаткала.

utadu biliəni too ilai-da. nəŋuni əməi-jaǰata palatkala.

そこで 生活を始めた、火を 起こして、だ。 弟は やって来るのだ、そのテントへ。

нэӈуни палатка-ла эмэи, укэлэ

nəŋuni palatkala əməi, ukələ

弟は テントの所へ 来ると、戸の所に

илиэни исэсиэни исэсиэни, нуа эхини бууфини-да, аанта.

iliəni isəsiəni isəsiəni, nua əxini buufini-da, aanta.

立って 見る、 見ると 彼の 姉 そっくりである、そこの女は。

''оно багдиани бии эхими бууфини-да.'' эсини-дэ ии.

''ono bagdiani bii əximi buufini-da.'' əsini-də ii.

「どう 生まれたんだ、私の 姉に そっくりだ。」 それで入らなかった。

ути аанта, ''ими ии сии, jэгдига ими илии-jэ.

uti aanta, ''imi ii sii, jəgdiga imi ilii-jə.

その 女は、 「どうして 入らない、おまえ､ 若者よ、どうして 立っている。

эи ии-jэ, аӈаа дуjухини.''

əi ii-jə, aŋaa dujuxini.''

入らないの、テントの 奥へ。」

туу туу илисиини, ута илии ута ӈэниэк ҙугдитиги эмэгиэни.

tuu tuu ilisiini, uta ilii uta ŋəniək ǰugditigi əməgiəni.

黙って 黙って 立っている。そうして 立って、そして 去った、 家に 帰った。

нэӈуми гулиӈисини ути, эгбэнэjи тэу асуктагисими, њаа нэӈуми ҙулиэлэни,

nəŋumi guliŋisini uti, əgbənəji təu asuktagisimi, ňaa nəŋumi ǰuliələni,

弟が 行ってしまうと、 姉は テントを 全部 片づけ、 再び 弟の 前に、

нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичо, нэхусэ ҙулиэ дэӈни кичо,

nəxusə ǰuliələni dəŋni kičo, nəxusə ǰuliə dəŋni kičo,

弟の 前に スキーで滑って回り込んで、弟の 前に スキーで 進んで、

нэхусэ ҙулиэлэни иигими њаа, эгбэнэ

nəxusə ǰuliələni iigimi ňaa, əgbənə

弟より 先に 入って また、 小屋を

гигдэгиэни ҙугдиду бии-jаҙа нэӈуми эмэгиисини она уже дом,

gigdəgiəni ǰugdidu bii-jaǰa nəŋumi əməgiisini ona uzhe dom,

準備して 家に いるのだ、 弟が 戻ると、 姉は もう 家にいる、

ҙугдиду биини. гээ, эхини эмэгиэ дианаини, нэӈуни

ǰugdidu biini. gəə, əxini əməgiə dianaini, nəŋuni

家に いるのだ。さあ、 姉に 戻って来て 話をする、 弟は

эмэгиэ дианаа, ''эхэи, бааами бии омо бэлиэвэ элээ сии

əməgiə dianaa, ''əxəi, baaami bii omo bəliəwə ələə sii

戻って来て 話す 「姉さん、見つけたよ オレは 一人の 女を、 ああ、 あなたに

бууфини-да, эси-дэ ии оно гэлэҙэми бии утава мамасанами

buufini-da, əsi-də ii ono gələǰəmi bii utawa mamasanami

似ている、それで入らなかった、どうして 求められようか、私は、彼女を 嫁として、

элээ сии бууфи багдиани.'' эхини гунэини,

ələə sii buufi bagdiani.'' əxini gunəini,

ああ あなた そっくりに 生まれた。」 姉は 言う、

''эи баа хэгилэни онофи-да нии багдии. нии багиаумула.

''əi baa xəgiləni onofi-da nii bagdii. nii bagiaumula.

「この 天の 下には さまざまな 人が 暮らしている。そんな人も いるだろう。

сии доофо-даа биҙэ, бии доофо-даа биҙэ. гадаму

sii doofo-daa biǰə, bii doofo-daa biǰə. gadamu

おまえに 似ているのも いよう、私に 似ているのも いるだろう、求めよ、

гээ утава мамасанами багдилагами. нии багиау, багдиини утэ,''

gəə utawa mamasanami bagdilagami. nii bagiau, bagdiini utə,''

さあ 彼女を 嫁として、 生きていくために。そんな人も いる、 暮らしている、」と

утэ диаӈкини нэӈунтиги. ''гээ, њаа тимана ӈэнэҙэми бии. гээнэҙэм хаиси.''

utə diaŋkini nəŋuntigi. ''gəə, ňaa timana ŋənəǰəmi bii. gəənəǰəm xaisi.''

そう 言った、 弟へ。 「さあ、また あした 行くよ、 ボクは。求めて行く、再び。」

хаи ута гулиӈкини нэӈуни. хаи ута ӈэнэи ӈэнэи,

xai uta guliŋkini nəŋuni. xai uta ŋənəi ŋənəi,

再び そうして 出発した、 弟は。 また そうして 行く、 行く、

нэӈуми гулинэуми хаи ута собралась. хаи гулинэлэми

nəŋumi gulinəumi xai uta sobralas'. xai gulinələmi

弟が 去ると、 また ああして 着替えて支度した。 また 出かける、

нэӈуми хоктони чуулини њауху. хаи ута ӈэнэи,

nəŋumi xoktoni čuulini ňauxu. xai uta ŋənəi,

弟の 足跡を まっすぐに、 先回りする。また そうして 行く、

нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичо, нэхусэ ҙулиэлэни дэӈни кичо,

nəxusə ǰuliələni dəŋni kičo, nəxusə ǰuliələni dəŋni kičo,

弟の 前へ スキーで滑って 弟の 前へ スキーで滑って、

нэӈуми ҙулиэлэни њаа эгбэнэвэ гигдээси утаду билиэни.

nəŋumi ǰuliələni ňaa əgbənəwə gigdəəsi utadu biliəni.

弟の 前へ 再び テントを 建てて そこに 暮らし始めた。

нэӈуни эмэи-jаҙа ниэнтилээ исэсии хаи нуа эхини бууфини.

nəŋuni əməi-jaǰa niəntiləə isəsii xai nua əxini buufini.

弟は 来るのだ、 開けて 見る、 またも 彼の 姉に そっくりだ。

оно багдиани ути, илэ ӈэнэми элэ нуа эхини бууфини-да.

ono bagdiani uti, ilə ŋənəmi ələ nua əxini buufini-da.

どう 生まれたのか、 これは。 どこに 行っても ああ 彼の 姉 そっくりなのがいる。

ути бэлиэ гунэини, ''гээ jэгдигэ ииjэ, сии ими илии-тэ

uti bəliə gunəini, ''gəə jəgdigə iijə, sii imi ilii-tə

その 女は 言う、 「さあ、若者よ、 入れ、 おまえは なぜ 立っている

кэту гээҙи. ҙимаами эмээ бими-дээ ҙугди дуjухини

kətu gəəǰi. ǰimaami əməə bimi-dəə ǰugdi dujuxini

とても 良くないことだわ。 客に 来たのに 家の 奥に

ими-jаҙа. ииjэни. ииjэ, тэээни-э дигалаани олоктоони

imi-jaǰa. iijəni. iijə, təəəni-ə digalaani oloktooni

なぜ入らない。」入った。 入って 座った、 食べ物を 煮てくれた、

ҙактасилавани. дигаати-а, исэсилиэни мэисиэни, оно-ко дианҙами.

ǰaktasilawani. digaati-a, isəsiliəni məisiəni, ono-ko dianǰami.

お粥を。 食べた、 見始めた、 考える、 どう 言うべきか。

''идиги эмэи-jэ,'' гунэини. ути, бэлиэ хаундасиини.

''idigi əməi-jə,'' gunəini. uti, bəliə xaundasiini.

「どこから 来たのか、」と 言う。 その、女が 訊いた。

jэгдигэ, jэгдигэ гунэини, ''бии багдилагами галактами,

jəgdigə, jəgdigə gunəini, ''bii bagdilagami galaktami,

若者は、 若者は 言う、 「私は 生きるために 嫁を求めて来た、

багдилагами галактами, сии бии эхиjи бууфини багдиаи,

bagdilagami galaktami, sii bii əxiji buufini bagdiai,

生きるために 探しに来たが、 あなたは 私の 姉に そっくりに 生まれた、

гэлэкцэми-дээ азанами синэвэ.''

gələkcəmi-dəə azanami sinəwə.''

求めて来たが、躊躇しているのだ、あなたを。」

''гээ эи наа хэгилэни утэ-бэдэ багдии, багиаумула.

''gəə əi naa xəgiləni utə-bədə bagdii, bagiaumula.

「ああ、この 天の 下には このように 住んでいる、似ている人も。

эхи доофо-да биҙэ, сии доофо-да биҙэ.

əxi doofo-da biǰə, sii doofo-da biǰə.

お姉さんに 似た人も いるだろう、おまえに 似た人も いるだろう。

гадаи аjа минҙуӈэ омосигааси багдиҙаӈафи.''

gadai aja minǰuŋə omosigaasi bagdiǰaŋafi.''

求めよ 問題ない、 私と 一緒になって 暮らしましょう。」

утааси омосигааси гадаи-лиэ утава, бэлиэвэ. мамасалаи-лиэ.

utaasi omosigaasi gadai-liə utawa, bəliəwə. mamasalai-liə.

それから いっしょになって 得るのだ、彼女を、女を。 結婚した。

мамасалаи ута багдии багдии эхими-дэ оӈмои-лиэ

mamasalai uta bagdii bagdii əximi-də oŋmoi-liə

結婚した、 そうして 暮らした、暮らした、姉のことも 忘れていた、

ҙугдитиги-дэ эи ӈэни. гээ ҙуӈэ багдилиати. багдии гаиту-гда

ǰugditigi-də əi ŋəni. gəə ǰuŋə bagdiliati. bagdii gaitu-gda

家へも 帰らなかった。 さあ 二人で 暮らし始めた。 暮らして すぐに

омо баата омо аҙига бааани. баатаӈини чиндаава гакпасилиани.

omo baata omo aǰiga baaani. baataŋini čindaawa gakpasiliani.

一人の 男の子と 一人の 女の子が 生まれた。男の子は 小鳥を 弓で射始めた。

уже амини, буинэни вооо ҙантанани вооо чиндава гакпасии

uzhe amini, buinəni wooo ǰantanani wooo čindawa gakpasii

もう 父は 弓を 作ってやり、矢を 作ってやり、 小鳥を 射る、

гакпасии, омо чинда'ава гакпаани эсини-да ваа,

gakpasii, omo činda'awa gakpaani əsini-da waa,

射る、 一羽の 小鳥を 射たが、 殺せなかった、

гээ тээтилэ доого дианаини, чинда'а, ''сии науҙака ими миаусасии минэвэ.

gəə təətilə doogo dianaini, činda'a, ''sii nauǰaka imi miausasii minəwə.

さあ そこに とまって 言う、 小鳥は、「おまえ、 子供よ、どうして 撃つのか、私を。

сии аӈи, хуњаҙии њааҙакталаjи бааани баата бии сии.

sii aŋi, xuňaǰii ňaaǰaktalaji baaani baata bii sii.

おまえは なんだ、姉と 弟とが 産んだ 子供じゃないか、おまえは。

бии офоктовои, бии туэгиҙэӈэи офоктовои.''

bii ofoktowoi, bii tuəgiǰəŋəi ofoktowoi.''

私の 羽根を、 私が 冬を越すための大事な 羽根を（撃つな）。」

туу пуу пуу миаусалаа аӈи, ҙанта гакпасии, гунэини.

tuu puu puu miausalaa aŋi, ǰanta gakpasii, gunəini.

そうして パタ パタと 撃った時に、あれだ、矢を 射た時に そう言った、

чиндаа ута дианаини, баататиги. баата ҙугдила эмэгигээси эниӈэjи тэлуӈусиини.

čindaa uta dianaini, baatatigi. baata ǰugdila əməgigəəsi əniŋəji təluŋusiini.

小鳥は そう 言った、 子供に。 子供は 家へ 帰ってから 母親に 話した。

''эниӈэ,'' гунэини, ''бии чиндаава гакпаани, ути чиндаа дианаини,

''əniŋə,'' gunəini, ''bii čindaawa gakpaani, uti čindaa dianaini,

「母ちゃん、」と 言う、 「僕が 小鳥を 撃ったの、 その 小鳥が 言ったの、

''ими гакпаи сии?

''imi gakpai sii?

『どうして 撃つのか おまえは、

эхиндилэjи бааи, нэӈуjи эхиндилэ бааи ситэ бии сии,

əxindiləji baai, nəŋuji əxindilə baai sitə bii sii,

姉とで 産んだ、 弟が 姉とで 産んだ 子供じゃないか、おまえは、

бии офоктовои туэгиҙэӈэjи офоктовои гакпасии,'' гунэини.''

bii ofoktowoi tuəgiǰəŋəji ofoktowoi gakpasii,'' gunəini.''

私の 羽根を、 冬を越すための 羽根を 撃つな、』 と 言うの。

туу туу биjэ, эҙи тэлуӈуси абугатиги, эҙи тэлуӈуси.''

''tuu tuu bijə, əǰi təluŋusi abugatigi, əǰi təluŋusi.''

「黙って いなさい、決して 話すな、 父さんには、話してはいけません。」

ути все время гиаӈанаӈи туу хулии гиаӈанаӈи ути дианаи чиндаа,

uti vse vremja giaŋanaŋi tuu xulii giaŋanaŋi uti dianai čindaa,

小鳥は いつもいつも 毎日 そう 行くたびに 毎日 そう 言う、 小鳥は、

тии эмнэ амини эмэгиисини сикиэ, вакцанаа эмэгиэ

tii əmnə amini əməgiisini sikiə, wakcanaa əməgiə

ある時、 父が 帰って来た、 夕方に、 猟から 帰って来た、

кэптэи-jаҙата кэптэисини амими киалани эмээси,

kəptəi-jaǰata kəptəisini amimi kialani əməəsi,

横になっているのだ、 寝ていると、 父の そばに やって来て、

''абуга, абуга, бии синтиги тэлуӈусиҙэми энини эмусэи паалисии.''

''abuga, abuga, bii sintigi təluŋusiǰəmi ənini əmusəi paalisii.''

「父さん、 父さん、 僕が 父さんに 話そうとすると 母さんが いつも 止めるんだ。」

''jэу дианакцаи jэу дианакцаи, амими ӈуаҙаӈа дэунцэҙэӈэвэни.''

''jəu dianakcai jəu dianakcai, amimi ŋuaǰaŋa dəuncəǰəŋəwəni.''

「何を 話したいのか、何を 話したいのか、お父様は 寝ますよ、お休みになるのよ。」

ута њаа балавасиа вадии. гиаӈанаӈи ута дианаи

uta ňaa balawasia wadii. giaŋanaŋi uta dianai

こうして また 途切れて 終わるのだ。 毎日 このように 話す、

гиаӈанаӈи тии эмнэ, амини хонолии-лиэ,

giaŋanaŋi tii əmnə, amini xonolii-liə,

毎日、 そして ある時、 父親は 理解した、

''jэу jэу? тэлуӈусикцэини ути, бии баатаӈи минтиги. ааҙи хаундасиҙами.''

''jəu jəu? təluŋusikcəini uti, bii baataŋi mintigi. aaǰi xaundasiǰami.''

「何だ、何だ? 話したがっている、あの、私の 子供は 私に。 よく 訊いてみよう。」

гээ эмэгиэ. хаи утэ-бэдэ баатаӈини дианаини.

gəə əməgiə. xai utə-bədə baataŋini dianaini.

さあ 来た、 再び あのように 息子は 話し出した。

''абуга абуга минэвэ чиндаа ута-бэдэ дианаини.'' ''гээ тэлуӈусиjэ

''abuga abuga minəwə čindaa uta-bədə dianaini.'' ''gəə təluŋusijə

「父さん、父さん、 私のことを 小鳥が このように 言う。」 「さあ 話せ、

jэу оно гунэини чиндаа. э-бэдэ дианаини,

jəu ono gunəini čindaa. ə-bədə dianaini,

何を、 どう 話したかを、小鳥が。 このように 話した、

эхиндилэjи бааа баата jэу аjа биҙэ бии офоктои туэгиҙэӈэи

əxindiləji baaa baata jəu aja biǰə bii ofoktoi tuəgiǰəŋəi

『姉から 生まれた 子供、何が 良いものか、 私の 羽根を、冬を越すための羽根を

гакпасиини,' гунэини. 'иӈэниҙи-дээ,' утэ дианаини чиндаа.

gakpasiini,' gunəini. 'iŋəniǰi-dəə,' utə dianaini čindaa.

撃つなんて、』と 言う。 『寒いじゃないか、』と。 そう 言ったの、小鳥は。

утэ дианаини.''

utə dianaini.''

そう 言った。」

гээ амини тимаана ӈэнээк аӈи ҙубэ обо, моо обовони хуаиjани.

gəə amini timaana ŋənəək aŋi ǰubə obo, moo obowoni xuaijani.

さあ 父親は 次の日 行った、何か、 二つの 鈎を、木の 鈎を 削って作った。

ҙубэвэ, вот такой, обово хуаиjани, эмэгиэк.

ǰubəwə, vot takoj, obowo xuaijani, əməgiək.

二つの、 このような、 鈎を 木を削って作った、戻って来た。

эхими вааа, ути ҙубэ ситэjи аҙигава баатава бэгдилэни оболооси

əximi waaa, uti ǰubə sitəji aǰigawa baatawa bəgdiləni oboloosi

姉を 殺した、 その 二人の 子供、 娘と 息子の 足を縛って 鈎に引っかけ、

суала тэтиэси соӈго хоктовони чуули иӈкуалалиани.

suala tətiəsi soŋgo xoktowoni čuuli iŋkualaliani.

スキーを 履いて クマの 足跡に沿って まっすぐに 曵いて行った。

соӈго чуули jуктасии jуктасии гээ ути аҙигава ути баатава

soŋgo čuuli juktasii juktasii gəə uti aǰigawa uti baatawa

クマへ まっすぐに 引っ張って 引っ張って さあ その 娘を その 息子を

соӈго хоктолони хэгдэсиэни ути, чэктигэнээни ути иӈгулээ ӈэнэи-jаҙа

soŋgo xoktoloni xəgdəsiəni uti, čəktigənəəni uti iŋguləə ŋənəi-jaǰa

クマの 足跡の所に 捨てた、 そうして、放って来た そうして まっすぐ 去ったのだ。

соӈго гаагиани ситэвэ игисиэни ути соӈго мэнэ ситэнэми.

soŋgo gaagiani sitəwə igisiəni uti soŋgo mənə sitənəmi.

クマは 拾って 子供たちを 育てた、 その クマは 自分の 子供として。

утэми эи соӈго соондоити ути,

utəmi əi soŋgo soondoiti uti,

このために 今 クマの（肉は）タブーである、その、

нии гунэини нии, нии багдиани ути, соӈго.

nii gunəini nii, nii bagdiani uti, soŋgo.

人々は そう言う、人々は、人を 育てた、 その、 クマは。

соӈголо багдиати гунэини удиэ, утэми сонго улэвэни хуњаҙиидуjи

soŋgolo bagdiati gunəini udiə, utəmi songo uləwəni xuňaǰiiduji

クマから 生まれ育った という ウデヘ人たちは。それで クマの 肉を 女たちには

эити дигавана, соӈгово ваами. њаҙактани вааи, соӈго улэвэни

əiti digawana, soŋgowo waami. ňaǰaktani waai, soŋgo uləwəni

食べさせないのだ、 クマを 獲っても、 若者が 獲っても、クマの 肉を、

эи дигавана, хуњаҙиидуjи. ута имаӈкула ӈэнэми соондоми

əi digawana, xuňaǰiiduji. uta imaŋkula ŋənəmi soondomi

食べさせない、 女たちには。 こうした 物語に したがって タブーとして

эити дигавана соӈго улэвэни. утэ-бэдэ соондоити,

əiti digawana soŋgo uləwəni. utə-bədə soondoiti,

食べさせないのだ、クマの 肉を。 このように タブーとして、

соӈго улэ эити дигаа, хуњаҙиини. њааҙактаjи ваамани эити дига,

soŋgo ulə əiti digaa, xuňaǰiini. ňaaǰaktaji waamani əiti diga,

クマの 肉を 食べないのだ、女たちは。 同族の男たちが 捕ったのを 食べさせない、

ути имаӈкула има'асити вот имаӈку вот.

uti imaŋkula ima'asiti vot imaŋku vot.

この 物語に 語られているように、ほうれ 物語は このようであった。

буу туу имаӈку утэ биини. соӈго улэвэни этэми, эити дига.

buu tuu imaŋku utə biini. soŋgo uləwəni ətəmi, əiti diga.

私たちの そうした 物語は このようである。 クマの 肉は 食べないのだ。