民話資料

анана удиэ саӈтанани багдиати. оно багдиати, каванафи воои,

anana udiə saŋtanani bagdiati. ono bagdiati, kawanafi wooi,

昔 ウデヘの 年上の人々は 暮らしていた。どう 暮らしていたか、小屋を 作る、

каваҙи бии, ҙуагиисини, эгбэнэвэ гигдээси хаиси бии утаду,

kawaǰi bii, ǰuagiisini, əgbənəwə gigdəəsi xaisi bii utadu,

小屋で 暮らしている、また夏になれば、テントを 張って、また 暮らす、そこに、

бии утаду э-бэдээ-дэ. вакцаанҙи багдиати сугҙава вакцаи

bii utadu ə-bədəə-də. wakcaanǰi bagdiati sugǰawa wakcai

いる、そこに、そんな風に、だ。狩りをして 暮らした、魚を 捕り、

улэвэ вакцаи, улэвэ вааи эдэисини касу воои, сэутэи,

uləwə wakcai, uləwə waai ədəisini kasu wooi, səutəi,

獣の肉を 獲り、 獣の肉を 獲った ならば、 干し肉を 作り、燻製にし、

сугҙава ваами-даа хаи вагисии.

sugǰawa waami-daa xai wagisii.

魚を 捕っても また 干した。

худава вакцаи туэгиисини-тэнэ. худава вакцаи,

xudawa wakcai tuəgiisini-tənə. xudawa wakcai,

毛皮獣を 獲った、冬になったならね。毛皮獣を 獲る、

ҙуа-да вакцаати худава аӈива, jэу бисэ-дэ ути,

ǰua-da wakcaati xudawa aŋiwa, jəu bisə-də uti,

夏も 獲った、 毛皮獣を、あれを、 何 だったっけ あの、

ҙоотово вакцаати ҙуа, худава ҙоото, ҙоотово вааи.

ǰootowo wakcaati ǰua, xudawa ǰooto, ǰootowo waai.

カワウソを 獲った、 夏は、毛皮獣を、カワウソだ、カワウソを 獲った。

ута багдиати анана удиэ саӈтанани.

uta bagdiati anana udiə saŋtanani.

そうして 暮らしていた、 昔 ウデヘの 上の人々は。

ҙугдива-да эи воо бисити кавава воои ваактаҙи,

ǰugdiwa-da əi woo bisiti kawawa wooi waaktaǰi,

家を 作らなかった、小屋を 作った、 樹皮で、

утэ-бэдэ туэгии, ҙуагиисини-тэнэ эгбэнэҙи багдии.

utə-bədə tuəgii, ǰuagiisini-tənə əgbənəǰi bagdii.

そんな風にして 冬を過ごした、 また夏になれば テントで 暮らした。

ута багдиати вакцаанҙи. оно вакцаати

uta bagdiati wakcaanǰi. ono wakcaati

そうして 暮らしていた、狩りをして。 どうやって 狩りをしたか、

миаусати-даа анчи бисини. гакпаанҙи ҙаӈтаҙи гакпасинҙи, гидаҙи,

miausati-daa anči bisini. gakpaanǰi ǰaŋtaǰi gakpasinǰi, gidaǰi,

銃だって 無かった。 射ることで、 弓で 射ることで、槍で、

соӈгово гидаҙи гидаи, нактава-да гидаҙи гидаи, утэ-бэдэ вакцаати.

soŋgowo gidaǰi gidai, naktawa-da gidaǰi gidai, utə-bədə wakcaati.

クマを 槍で 突く、 猪も 槍で 突く、そんな風にして 狩りをしていた。

сугҙава-тэнэ мэимэҙи аккинҙи, адилити-да анчи бисини,

sugǰawa-tənə məiməǰi akkinǰi, adiliti-da anči bisini,

魚は 銛で 突くことで、網も 無かった、

мэимэҙи аккисинҙи вакцаати, давава, ҙауӈава ҙэли.

məiməǰi akkisinǰi wakcaati, dawawa, ǰauŋawa ǰəli.

銛で 突くことで 捕っていた、 サケを、 コクチマスを、イトウを。

утэ-бэдэ багдиати саӈта, анана удиэ саӈтанани.

utə-bədə bagdiati saŋta, anana udiə saŋtanani.

そんな風にして 暮らしていた、 上の人たちは、昔 ウデヘの 上の人たちは。

улэвэ вааи дигаи, сугҙава вааи дигаи, jэу jэу-дэ анчи бисини,

uləwə waai digai, sugǰawa waai digai, jəu jəu-də anči bisini,

獣の肉を 獲って 食べる、魚を 捕って 食べる、（他に）何も、何も 無かった、

илэ jэу-дэ анчи бисини, саӈта анана удиэ саӈтана

ilə jəu-də anči bisini, saŋta anana udiə saŋtana

どこにも 何にも 無かった、 上の人たちは、昔 ウデヘの 上の人たちは

утэ-бэдэ багдиати. утэ багдими-а багдими-а

utə-bədə bagdiati. utə bagdimi-a bagdimi-a

そんな風に 暮らしていた。そうして 暮らしていて 暮らしていて、

луса колиҙини эдээ-тэнэ аjа багдилиати.

lusa koliǰini ədəə-tənə aja bagdiliati.

ロシアの 統治下に なったら、 良く 暮らし始めた。

ҙугдинафи-даа воои. њаулаҙига-да њаансулалии, анана эсити њаансула

ǰugdinafi-daa wooi. ňaulaǰiga-da ňaansulalii, anana əsiti ňaansula

自分たちの家も 作る。 子供たちも 勉強し始めた、 昔は 勉強しなかった、

удиэ ситэнэни. эсити-дэ саа њаансулава-даа эсити саа.

udiə sitənəni. əsiti-də saa ňaansulawa-daa əsiti saa.

ウデヘの 子供たちは。知らなかった、 学ぶことも 知らなかった。

эми-дэ њаансула ута багдиати. удиэ саӈтанани.

əmi-də ňaansula uta bagdiati. udiə saŋtanani.

勉強しないで、 そうして 暮らしていた、ウデヘの 上の人々は。

бии абугаjи-да бисээ, эниӈэjи-дэ ицаадиги нодооми

bii abugaji-da bisəə, əniŋəji-də icaadigi nodoomi

私の 父も いたが、 母を 小さかった時に 私は失った、

абугаjи-тэнэ ҙаа сээли нодооми, ҙаа сээ бисими,

abugaji-tənə ǰaa səəli nodoomi, ǰaa səə bisimi,

父は 十 歳の時に 失った、 十 歳 だった（私は）、

бии абугаjи анчи эдэисини, эниӈэjи-тэнэ омо сээ хулэми бисими.

bii abugaji anči ədəisini, əniŋəji-tənə omo səə xuləmi bisimi.

私の 父が いなく なると、 母（の死）は 一 歳を 少し過ぎた時 だった、

эниӈэjи будээ аӈаҙа багдиами бии.

əniŋəji budəə aŋaǰa bagdiami bii.

母は 死んだ、孤児として 暮らした、私は。

ута багдии, бии суусуjи, сэниӈэнэ игисиэти минэвэ ицаадиги.

uta bagdii, bii suusuji, səniŋənə igisiəti minəwə icaadigi.

そうして 暮らした、 私の 叔父が、義理の叔母たちが 育てた、私を、 小さい時から。

њаансулаами хаиси. нада клас-а-ва мутээми.

ňaansulaami xaisi. nada klasawa mutəəmi.

学んだ、 再び。 七 年生を 終えた（私は）。

нада клас-ава мутээнҙи ленинграда-ла њаансуланаҙаӈаи бисими.

nada klasawa mutəənǰi leningradala ňaansulanaǰaŋai bisimi.

七 年生を 終えて、 レニングラードで 勉強するはず だった。

ваалилисити эсими-дээ ӈэнэ такой, эсими-дэ њаансуланаса.

waalilisiti əsimi-dəə ŋənə takoj, əsimi-də ňaansulanasa.

戦争になって、行かなかった、 そのようには、勉強しなかった。

этэтэлиэми аӈи, мичиостанци-ла этэтэи.

ətətəliəmi aŋi, michiostancila ətətəi.

働き始めた、あれだ、船の停泊所で 働いた。

мичиостанци-диги арми-тиги ҙаваати, арми-ду служила.

michiostancidigi armitigi ǰawaati, armidu sluzhila.

船の停泊所から 軍隊へ 採られた、軍隊で 働いた。

арми-диги эмэгиэми, этэтэлиэми госпромхоза-ла этэтэи. вакцаи.

armidigi əməgiəmi, ətətəliəmi gospromkhozala ətətəi. wakcai.

軍隊から 戻って来て、働き始めた、 国営採取企業で 働いた。狩りをした。

бии-дэ хаи вакцаами. баа хоотигини. худава вааи,

bii-də xai wakcaami. baa xootigini. xudawa waai,

私も 再び 狩りをした。山の 上のほうで。 毛皮獣を 獲り、

олондо ҙуа-тэнэ, олондо галактаи, август-а сентябль-а биалани.

olondo ǰua-tənə, olondo galaktai, avgusta sentjablj'a bialani.

朝鮮人参を、夏は 朝鮮人参を 探した、 八月、 九 月には。

олондово-да ҙаваи бисэи. худава ҙавами, олондово-да ҙаваи,

olondowo-da ǰawai bisəi. xudawa ǰawami, olondowo-da ǰawai,

朝鮮人参を 取ったもん だった。毛皮獣を 獲り、 朝鮮人参を 採り、

аӈива давава-да давамаи бисэ мафамула, аанаҙи, аккисии боло.

aŋiwa dawawa-da dawamai bisə mafamula, aanaǰi, akkisii bolo.

あれを、サケも 捕っていたの だった、夫と二人で、舟で、 銛で突いた、秋に。

маала воои, нэмиктэ воои, вагисии.

maala wooi, nəmiktə wooi, wagisii.

サケ丸ごとの干物を 作り、 サケの片側から下ろした干物を 作り、干した。

буjивэ вааи эдэисини хаи ута касуӈисии дэгуму воои,

bujiwə waai ədəisini xai uta kasuŋisii dəgumu（1） wooi,

獣を 獲った ならば、やはり ああして 干し肉作った、干し棚を 作った、//(1) dəgumu 「魚の干物を掛ける棚」は次のような形状であったという。//

утэ-бэдэ багдиаму. нактава-даа вааи бисэу.

utə-bədə bagdiamu. naktawa-daa waai bisəu.

そんな風に 暮らしていた。イノシシも 獲ったもの だった。

соӈгово-да вааи бисэу, киаӈа иjэвэни-дэ ваами вакцаи ҙуа.

soŋgowo-da waai bisəu, kiaŋa ijəwəni-də waami wakcai ǰua.

クマも 獲ったもの だった、アカシカの 袋角も 獲って、狩りした、夏に。

маj биала вакцалиу бисэ, май биалани вакцалиу. киаӈава,

maj biala wakcaliu bisə, maj bialani wakcaliu. kiaŋawa,

五 月に 狩りを始めたもの だった、 五 月に 我々は狩り始めた。アカシカを、

иjэвэни-тэнэ. аӈи, ҙиктэвэ ҙуа, август-а биалани ҙиктэвэ таии.

ijəwəni-tənə. aŋi, ǰiktəwə ǰua, avgusta bialani ǰiktəwə taii.

その角は。 あれだ、クロマメノキを 夏に、 八 月に クロマメノキを 集める。

утэ-бэдэ багдиати. буу-дэ утэ-бэдэ багдилиаму,

utə-bədə bagdiati. buu-də utə-bədə bagdiliamu,

そんな風にして 暮らしていた。私たちも そんな風に 暮らし始めた、

анана утэ-бэдэ эсити багди～ анана jэу-дэ эсити нихэ,

anana utə-bədə əsiti bagdi～ anana jəu-də əsiti nixə,

昔は そんな風には 暮らさなかった、 昔は 何にも しなかった、

мэнди～ этэтээти, дигалаафи-тэнэ,

məndi～ ətətəəti, digalaafi-tənə,

自分たちのためだけに 働いていた、自分たちの食べ物は、

мээн дигалаафи вакцаи, мээн дигалаафи бутаи,

məən digalaafi wakcai, məən digalaafi butai,

自分で 食べるために 狩りをして、自分で 食べるために 貯蔵用に準備した、

гэгбэӈкувэ-дэ хаи мээн дигалаафи таии.

gəgbəŋkuwə-də xai məən digalaafi taii.

ベリーも やはり 自分が 食べる用に 集めた。

jэу буjивэ вааӈдами мээнҙи вааи, сугҙава вааӈдами мээнҙи вааи,

jəu bujiwə waaŋdami məənǰi waai, sugǰawa waaŋdami məənǰi waai,

何の 獣を 狩りするのも 自分で 獲るし、 魚を 漁するんでも 自分で 捕って、

бутами бисити. тэу дигалаафи бутагии

butami bisiti. təu digalaafi butagii

貯蔵用に準備して 暮らしていた。全部 自分たちが食べる用に 貯蔵した、

боло дигалаафи бутаи ута багдиити анана саӈта,

bolo digalaafi butai uta bagdiiti anana saŋta,

秋に、 自分たちの 食料を貯える、そうして 暮らした、昔 上の人たちは、

удиэ саӈтанани. эи-тэнэ луса колиҙини багдилиати. удиэ ситэнэни.

udiə saŋtanani. əi-tənə lusa koliǰini bagdiliati. udiə sitənəni.

ウデヘの 上の人たちは。今は ロシアの やり方で 暮らし始めた、ウデヘの 子供たちは。

jэу дианаҙами больше, нечего говорить уже,

jəu dianaǰami bol'she, nechego govorit' uzhe,

何を 語ろうか、これ以上、 何も無い、語る事は もう、

удиэ саӈтаҙига багдиамати. утэ тэлуӈусиэми,

udiə saŋtaǰiga bagdiamati. utə təluŋusiəmi,

ウデヘの 上の者たちが 暮らしていたことについて。このように 私は語った、

эи удиэ саӈтанани анчи эдээти малактаити～ њаулаҙига,

əi udiə saŋtanani anči ədəəti malaktaiti～ ňaulaǰiga,

今 ウデヘの 上の者たちは いなく なった、 彼らは尽きた、 若い者たちは

луса колиҙини-мэи багдилиати.

lusa koliǰini-məi bagdiliati.

ロシアの やり方ばかりで 暮らし始めた。

луса кэjэвэни њаансулаи лусамаҙи-мэи дианаи,

lusa kəjəwəni ňaansulai lusamaǰi-məi dianai,

ロシアの ことばを 学び、 ロシア語ばかりで 話し、

удиэ кэjэвэни-дээ эи-дээ эгҙэ эдээти.

udiə kəjəwəni-dəə əi-dəə əgǰə ədəəti.

ウデヘの ことばも 理解もできなく なった。

эи, удиэ саӈтанани тэу малактаати.

əi, udiə saŋtanani təu malaktaati.

今、ウデヘの 上の者たちは 皆 尽きた。

фронт-аду, немеце-ҙи ваалими тэу фронт-аду будэи,

frontadu, nemeceǰi waalimi təu frontadu budəi,

前線で、 ドイツと 戦って みんな 前線で 死んだ、

эмэгиэгэту саӈтаҙига тэу будээти, малактаини саӈта.

əməgiəgətu saŋtaǰiga təu budəəti, malaktaini saŋta.

戻って来た者たち、 上の者たちは 皆 死んだ、尽きた、 老人たちは。

оду вацаа эсигиэни саӈта. њаула-мэи эсигиэти,

odu wacaa əsigiəni saŋta. ňaula-məi əsigiəti,

ここには 少なく なってしまった、上の者は。若者たちばかりに なった、

њаула удиэ кэjэвэни-дэ эи эгҙэ, лусамаҙи,

ňaula udiə kəjəwəni-də əi əgǰə, lusamaǰi,

若者たちは ウデヘの ことばが わからない、ロシア語で、

луса гиаҙи-мэи багдиити эи хэӈкини, удиэ њауланани,

lusa giaǰi-məi bagdiiti əi xəŋkini, udiə ňaulanani,

ロシアの きまりだけに従って 暮らしている、今この時代には、ウデヘの 若者たちは、

мэнэ кэjэфи эити эгҙэ эдээти.

mənə kəjəfi əiti əgǰə ədəəti.

自分たちの ことばを 理解できなく なった。

туу туу багдиити њаансулаа луса,

tuu tuu bagdiiti ňaansulaa lusa,

そうして そうして 暮らしている、 学んだ、 ロシアの、

луса кэjэвэни њаансулаи удиэ кэjэвэни-дээ эити-дээ њаансула.

lusa kəjəwəni ňaansulai udiə kəjəwəni-dəə əiti-dəə ňaansula.

ロシアの ことばを 学ぶ、 ウデヘの ことばも 学びもしない。

туу багдиити. элээ утэ-бэдэ багдиҙаӈати

tuu bagdiiti. ələə utə-bədə bagdiǰaŋati

そうして 暮らしている。そこまで、そんな風に 暮らして行くだろう、

тэлуӈулэ эдэҙэӈэти. туу багдиати.

təluŋulə ədəǰəŋəti. tuu bagdiati.

物語に なるだろう。ああして 暮らしていたことは。

эи њаула утэ-бэдэ багдиати. всё.

əi ňaula utə-bədə bagdiati. vsjo.

今 若者たちは こんな風に 暮らしているよ。 終わり。